Се повторува ли мрачното минато на централните банкари?

Добивај вести на Viber

Препрочитувајќи ја биографијата на Јалмар Шахти - „банкарот на Хитлер“, од Џон Ваиц, забележуваме некои интересни паралели меѓу 30-те години на минатиот век и сегашноста за кои не сме размислувале досега, пишува Волфганг Минхау од „Eurointelligence“ за Financial Times (FT).

Познато е дека Хитлер се потпираат на Шахти , централниот банкар, за да ги финансира плановите за вооружување. Но Ваиц посочува уште - и тоа е потенцијално применливо за ситуацијата во еврозоната денеска дека Шахти можел да ги следи необичните политики во централната банка (Reichsbank) само поради поддршката од диктаторот.

Ако екстремистички лидер дојде на власт во голема земја од еврозоната - на пример Франција или Италија, што ќе се случи ако во земјата се избере централен банкар со acumen на шахти? И какви би биле шансите сличен тим да успее да ги поттикне економскиот раст во краток рок?

Би сакал да истакнам, пишува Минхау дека не споредувам никого со Хитлер или пак со Шахти. Она што го мислам е она што може да го направи еден необични централен банкар, ако тој или таа има политичка поддршка да излезе надвор од ортодоксалноста која преовладува.

Шахти добива два мандати како претседател на Reichsbank - во подоцнежните 20-тите години, кога става крај на хиперинфлацијата во Германија, и помеѓу 1933 и 1939 година. Тешко е да се каже дека е човек со еден економски став: во 20-те години тој го поддржува златниот стандард, но во почетокот на 30-тите се спротивставува на консензусот за политики на штедење и дефлација. Шахти тврди и со право, дека Германија не може да ги исполни плаќањата по репарациите дефинирани во планот на Јанг, донесен во 1929 година.

Враќајќи се назад во „Reichsbank“, Шахти организира еднострано преструктуирање на приватниот долг на германски компании кон странците. Германската економија веќе има заработено од одбивањето од златниот стандард во 1931 година, а Шахти трупа стимулации по стимуланси. А тоа е една од причините за првичното закрепнување од депресијата, која несомнено е потпомогната од микс на лабава фискална и монетарна политика.

Сегашната православна политика на Брисел и Франкфурт, која се дели и од Северна Европа, има некои паралели со дефлационите ставови кои преовладуваа во 30-тите години. Денешните политичари и централни банкари се фокусирани на фискални цени и намалување на долгот. Како во раните 30-ти, православната политика има патолошки квалитети. Кога ќе гио завршат работите за, денешните централни банкари зборуваат за „структурни реформи“, иако никогаш не прецизираат какви точно реформи имаат за цел да постигнат.

Во принцип економските проблеми на еврозоната не се тешки за решавање: Европската централна банка (ЕЦБ) може да му даде секој граѓанин чек од 10 000 евра. Проблемот со инфлацијата ќе се реши во рамките на неколку дена. Или ЕЦБ може да издаде сопствени „IOU“ (буквално I Owe You - Имам долг кон тебе) - она ​​што го прави Шахти. А може и ЕУ да издаде долг, а ЕЦБ да го купи. Постојат многу начини да се печатат пари. Сите тие се забележителни - и нелегални.

Денес нема нацистички партии во еврозоната, освен во Грција. Но Франција и Италија имаат популистички партии десно кои очигледно надвор од тековниот политички консензус. Замислете сценарио, каде што Бепе Грило, лидер на италијанската партија „Пет ѕвезди“, победува на изборите во Италија во 2018 година.

Мандатот на Игнацио Виско, гувернер на централната банка на Италија, истекува во ноември истата година. Грило ќе биде во позиција да избере свој централен банкар. Можеби ќе избере некој исто толку информиран и безмилосен како Шахти и ќе може да најде начин да ја извади Италија од еврозоната преку паралелен монетарен режим за преоден период, а во меѓувреме да објави дефолт по сопствениот долг.

Депресијацијата и зголемувањето на инвестициите во јавниот сектор, кои ќе бидат можни при нов режим, може да доведат до брз економски раст.

Ако Марин Ле Пен стане претседател на Франција во 2017 година, може да се наложи да почека уште четири години, за да наметне контрола врз централната банка. Мандатот на гувернерот Франсоа Вилерои истекува дури во 2021 година а со оглед на власта на францускиот претседател сепак Ле Пен може да нема потреба од поддршката на централниот банкар, за да прави што сака.

Немам сомнеж, пишува Минхау дека крајот на која и да е популистичка влада во Европа ќе биде катастрофален, но на краток рок тие сепак може да успеат да доведат до економски раст и токму тоа ги прави опасни.

Не треба сепак да очекуваме точно повторување на минатото. Како што вели Карл Маркс, тоа ќе биде приказна која прво ќе се повтори како трагедија, а потоа како фарса. Дури најприфатлива верзија на 30-тите години ќе биде некој вид трагедија. Периодот на повеќе тесната унија во Европа ќе заврши, а експериментот со еврото ќе се покаже како целосен неуспех.

Обработка од Фајненшл Тајмс