Централните банки – марионети на пазарите?!

Добивај вести на Viber

Се претпоставува дека целта на централните банки е инфлација и во некои случаи - економски раст или целосна вработеност. Како „кредитор на последна шанса“ тие ја имаат и одговорноста да се задржи финансискиот систем, коментира „Economist“. Но дали во таргето не им се и цените на активата?

Сомнежите за ова прашање се појавија кон крајот на 80-тите години, кога Федералните резерви почна да ги намалуваат каматните стапки штом капиталните пазари се разнишаа. Овој пристап стана познат како „пут опцијата на Гринспен“.

Алан Гринспан е претседател на ФЕД од 1987 до 2006 година, а пут опција е форма на осигурување против намалување на цените. Прикриената гаранција на централната банка стана малку очигледна во ерата на квантитативните олеснувања - печатењето на нови пари за купување на средства. Централните банкари се надеваат дека квантитативните олеснувања имаат „ефект на ребаланс на паричникот“, бидејќи инвеститорите се принудени да се пренасочат од државни обврзници со ниска профитабилност кон корпоративниот долг и акции.

Врската помеѓу пазарните движења и централните банки сепак можеби има дури и долга историја. Ова е впечатокот од новото истражување на Елрои Димсон, Пол Марш и Мајк Стонтон од „London Business School“ за последниот Годишник на враќање на глобалните инвестиции (Global Investment Returns Yearbook), објавен од „Credit Suisse“. Тие ја разгледуваат историската поврзаност меѓу движењата на каматните стапки и на финансиските пазари, фокусирајќи се на САД и Велика Британија.

Не е изненадувачки, дека според нивните сознанија пазарите се претставуваат многу подобро кога каматните стапки се намалуваат, отколку кога се зголемуваат. Од 1913 година (годината на основање на ФЕД) американските акции постигнат поврат од 9,3% годишно во реални услови за време на циклусите на олеснување - периодите меѓу првото намалување и првото зголемување на каматите. Реалното враќање за време на циклусите на затегнување сепак е само 2,3% годишно. Државните обврзници имаат постигнато поврат од 3,6% за време на циклусите на олеснување и 0,3% кај оние на затегнување.

Ова правило важи меѓу повеќето од 21 земји, истражувани од триото, враќајќи се 'до 1900 година . Просечно акциите забележуваат раст за 8,4 процентни поени поголем во реални услови во текот на годината по намалувањето на каматните стапки отколку во оваа по подигање. Алтернативните средства, како имот, уметнички дела и злато, исто така се претставуваат подобро кога каматните стапки се намалуваат.

Така реагираат пазарите на централните банки. Можеби поинтересно сепак е како централните банки реагираат на пазарите. Графиконот подолу ги покажува промените во нестабилноста на пазарите на акции и обврзници пред и за време на зголемување или намалување на каматните стапки. Иако берзите (и британскиот пазар на обврзници) се многу по волатилни  при зголемување на каматните стапки, знаците за раст на нестабилноста пред зголемувањето се мали.

За разлика од нив , британските и американските берзи се речиси исто толку волатилни  пред намалување на процентите, колку и потоа. Научниците претпоставуваат дека централните банки го следат сурово основното правило. Тие го одлагаат зголемувањето на каматните стапки кога нестабилноста е висока, плашејќи се да не доведат до нови турбуленции, но реагираат на висока нестабилност со намалување на процентите.

Така инвеститорите можеби ќе сфатат дека ако ја покажат својата навреденост, тоа централните банки во еден момент ќе ги спаси. На долг рок тоа може да го промовира типот ризично однесување, кое беше доста распространето пред кризата од 2007-2008 година.

Моќта на иритациите можеби сеуште важи. Во септември ФЕД го одложи укинувањето на каматната стапка делумно поради пазарите кои се чини покажуваа забавување на глобалната економија. Последниот потрес - индексот „Vix“ на нестабилноста на берзите се зголеми од 15 до 26,5 поени во последните три месеци, можеби предизвика уште удар на претпазливост. Пред почетокот на годината пазарите очекуваа неколку зголемувања на каматните стапки во 2016 година. Сега сепак има многу поголем консензус за поддршка на зачувување на каматните стапки. Коментарите пред Конгресот на претседателот на ФЕД Џенет Јелин од оваа недела за најтешките финансиски услови ќе го зајакнат тоа мислење.

Дали централните банки треба да се толку чувствителни на каприците на финансиските пазари е друго прашање. Има ефекти на богатството, кои одекнуваа во пошироката економија, кога цените на активата се намалуваа, иако станбениот сектор (каде што цените се уште се зголемуваат и од двете страни на Атлантикот) има поголемо влијание врз акциите.

Пазарните превирања може да се показател за проблеми во глобалната економија. Бројките претставени оваа недела покажаа остри падови на индустриското производство во Велика Британија, Франција, Германија и Италија во декември. А сепак централните банки треба да можат сами да ги подготват економските перспективи.

(Обработка од Економист)