17 Јули, 2025
0.0447

„Еве што вели Вештачката интелигенција за безумниот број на факултети во Македонија“: професор Трајковски со поразлична објава

Објавено во: Македонија 06 Јули, 2025 19:26

Добивај вести на Viber

Професорот Дејан Трајковски од Техничкиот факултет во Битола денеска со посебна објава за придобивките од „анализите“ и согледувањата на сега веќе екстра популарниот ChatGPT . 

Еве што вели Вештачката интелигенција за безумниот број на факултети во Македонија, како и што треба да се направи со нив. Го вели истото што одамна го тврдам, дека повеќето треба да се затворат - напиша Трајковски на Фејсбук. 

Тој објави дека неговото прашање било:

Дали е нормално во држава со 1,8 милиони жители да има 24 универзитети, повеќето приватни, со 155 факултети? Какви ќе бидат последиците?

ChatGPT said:

Не, не е нормално и не е одржливо во држава со околу 1,8 милиони жители да постојат 24 универзитети со 155 факултети, особено ако се земе предвид дека дел од нив се отворени не по академски, туку по политички, клиентелистички или етнички основи. Оваа состојба носи неколку сериозни последици, како краткорочни, така и долгорочни:

1. Пад на квалитетот на високото образование

Наставниот кадар се растура на премногу институции, често без доволна стручност или научни резултати.

Наставата станува формална, со слаб надзор и инфлација на оцени.

Многу дипломи губат вредност – и кај работодавците и во странство.

2. Инфлација на дипломи и девалвација

Настанува т.н. „дипломна инфлација“, каде што дипломата повеќе не значи ништо без дополнителни вештини.

Работодавците почнуваат да ги игнорираат некои факултети и цели универзитети.

Зголемена е недовербата во системот, особено во приватните факултети со сомнителен квалитет.

3. Иселување на таленти (Brain Drain)

Квалитетните студенти не гледаат перспектива во домашното образование и бараат студии во странство.

Наставниот кадар кој вреди се обидува да емигрира или да работи онлајн за странски институции.

Државата инвестира во млади кои подоцна заминуваат.

4. Неусогласеност со потребите на пазарот

Се произведуваат кадри кои не се бараат на пазарот на труд, додека клучни дефицитарни професии (техничари, медицински сестри, инженери) остануваат празни.

Многу млади луѓе со факултет остануваат невработени или работат работи под нивото на образованието.

5. Финансиско и институционално расипништво

Буџетски средства се делат на многу институции, без јасна стратегија.

Политички и партиски вработувања ги претвораат универзитетите во клиентелистички мрежи, а не во академски центри.

6. Политизација и етнизација на академските институции

Универзитетите често се формираат од етнички, регионални или партиски побуди.

Наместо центри на знаење, стануваат центри на политичко влијание и корупција.

Примери за споредба:

Словенија, со слична популација (2 милиони), има 5 универзитети (2 јавни, неколку приватни со строги критериуми).

Финска, со 5,5 милиони жители, има 13 универзитети и 23 политехники, сите со силен надзор, акредитации и истражувачка мисија.

Во повеќето европски земји, 1 јавен универзитет на околу 500.000 жители е разумен однос.

Заклучок:

Бројот на универзитети и факултети во Македонија не одговара на реалните демографски, економски и академски капацитети на државата. Без реформи и строги критериуми за акредитација и проверка на квалитет, оваа состојба ќе доведе до:

Продлабочување на невработеноста,

Намалување на довербата во институциите,

Намалување на конкурентноста на македонската работна сила.

You said:

Што треба да се направи за да се вратат работите во нормала?

ChatGPT said:

Одлично прашање. За да се „вратат работите во нормала“ и да се воспостави здрав и квалитетен систем на високо образование, потребен е сериозен и храбар пакет реформи. Еве што треба да се направи, по приоритет:

1. Национална ревизија на сите универзитети и факултети

Независна комисија со меѓународни експерти, домашни професори и невладини организации.

Да се проверат:

академските програми,

стручниот кадар (дали има доктори на науки или само административци),

број на запишани и дипломирани студенти,

научна продукција,

вработеност на дипломираните.

Да се одземат лиценци на нефункционални или лажни факултети.

2. Строги критериуми за акредитација и повторна акредитација

Да се воведат високи стандарди за:

минимален број наставен кадар по студиска програма,

задолжителна научна активност (објавени трудови),

услови за практична настава.

Универзитетите кои не ги исполнуваат да се затворат или спојат.

3. Државна стратегија: помалку, но поквалитетни универзитети

Да се остане со 4–6 јавни универзитети, добро распределени по региони.

Приватните универзитети да останат, но со строга контрола и пазарно функционирање – без државни субвенции.

Прекумерните „филијали“ низ села и мали градови – да се затворат или спојат.

4. Фокус на потребите на пазарот на труд

Воведување на квоти според потребите (нпр. повеќе ИТ, медицина, машинство, помалку право и бизнис).

Поврзување со стопанските комори, фирми и јавниот сектор.

Практична обука, стажирање и дуално образование.

5. Зголемување на финансирањето за квалитет, не за квантитет

Парите да следат резултати: истражувања, публикувани трудови, вработеност на дипломци.

Да се стимулираат факултети кои произведуваат иноватори, а не само дипломи.

Програми за поддршка на интернационализација и врски со странски универзитети.

6. Деполитизација и професионализација на раководството

Ректори, декани и управни органи да се избираат преку транспарентни конкурси.

Забрана за партиско именување и притисоци.

Универзитетите да имаат академска автономија, но и јавна одговорност.

7. Јавно објавување на сите податоци

Секој универзитет да има транспарентна статистика: вработени, уписи, дипломирани, научни трудови.

Родителите и студентите да можат да изберат информирано, не политички или „по врски“.

Долгорочен ефект:

Високо образование со мало, но моќно јадро,

Репутација во странство,

Високо обучени кадри кои не бегаат од државата,

Прекин на политичкото паразитирање врз образованието.

Неговата обајва поттикна лавина од реакции: 


Можеби ќе ве интересира

(ВИДЕО) СТРАШНА ГЛЕТКА: Гори црквата во скопското село Мршевци

(ВИДЕО) СТРАШНА ГЛЕТКА: Гори црквата во скопското село Мршевци

МУ ПЛАТИЛА 6.700 ЕВРА, ПА ЗЕЛА И КРЕДИТ ОД 3.000 ЕВРА: Маж измамил скопјанка на социјалните мрежи ветувајќи и брак

МУ ПЛАТИЛА 6.700 ЕВРА, ПА ЗЕЛА И КРЕДИТ ОД 3.000 ЕВРА: Маж измамил скопјанка на социјалните мрежи ветувајќи и брак

ОЈО: Oтворена е истрага за двајца соизвршители за убиството во Батинци, едниот е уапсен

ОЈО: Oтворена е истрага за двајца соизвршители за убиството во Батинци, едниот е уапсен

ВРАБОТЕН ВО ЈАВНО ПРЕТПРИЈАТИЕ ВО ЧАШКА „ПОЗАЈМУВАЛ“ НАФТА ОД СЛУЖБЕНИТЕ КАМИОНИ: по апсењето, во домот му нашле и оружје

ВРАБОТЕН ВО ЈАВНО ПРЕТПРИЈАТИЕ ВО ЧАШКА „ПОЗАЈМУВАЛ“ НАФТА ОД СЛУЖБЕНИТЕ КАМИОНИ: по апсењето, во домот му нашле и оружје

Опозицијата со остра реакција: Началници ќе се поставуваат без полициско искуство

Опозицијата со остра реакција: Началници ќе се поставуваат без полициско искуство

„Не гледам потреба за организирање лидерска средба со Филипче“: Мицкоски за повиците повторно да се види со лидерот на СДСМ

„Не гледам потреба за организирање лидерска средба со Филипче“: Мицкоски за повиците повторно да се види со лидерот на СДСМ

Човек што треба да ги контролира директорите на М-НАВ бил член и на комисијата за вработување

Човек што треба да ги контролира директорите на М-НАВ бил член и на комисијата за вработување

Костадинов му се заблагодари на Мицкоски за парите за проектите: „Од срце му благодарам на мојот тим за посветената работа, но и на Владата и Премиерот“

Костадинов му се заблагодари на Мицкоски за парите за проектите: „Од срце му благодарам на мојот тим за посветената работа, но и на Владата и Премиерот“

Уапсената докторка од Битола примила поткуп од 100 евра

Уапсената докторка од Битола примила поткуп од 100 евра