Ќе се „заниша“ ли комоцијата на доминантните акционери во 34 компании, при крај е кроењето на законот за „истискување“

Добивај вести на Viber

Принудното „истискување“ на доминантните акционери во нашите компании наскоро ќе стане реалност. Измените на Законот за трговски друштва со кои се планира да се овозможи принудно купување и продавање акции, но и формирање холдинг стапуваат во нова фаза. Предлог решението за измените се веќе поставени на ЕНЕР, а измените на Законот до осми јуни треба да бидат доставени до Генералниот секретаријат.

Со измените на Законот ќе се уредува област која е нерегулирана како што е принудното купување и продавање акции или т.н. „истискување“ кај акционерските друштва со доминантна и концентрирана сопственичка структура каде еден мнозински акционер поседува над 95 отсто од акциите со право на глас. Во Македонија речиси и воопшто да не е законски регулирана материјата за принудното купување и продавање акции, освен со Законот за преземање на акционерските друштва, каде „истискувањето“ се случува по успешно спроведена постапка за прземање (само во одреден временски период). Слични законски решенија има во Хрватска и Србија, а во изветајот за проценка на влијанието на регулативата истата е уредена и со ЕУ Директивата 2004/25 за понудите за преземање.

Како што објаснија претходно од Министерството за економија за „Фактор“, целта  на измените на Законот за трговските друштва е во процесот на принудното купување и продавање акции или т.н „истискувањето“ јасно да се пропишат и дефинираат правата и  обврските на доминантниот акционер, кои што вклучуваат можност за задолжително купување на акциите од малцинските акционери, односно соодветно да се пропишат и правата на малцинските акционери да бараат принудна продажба на нивните акции на доминантниот акционер во законска процедура која обезбедува фер, транспарентен и коректен третман.

- Во Македонија, според анализа на Комисијата за хартии од вредност, од вкупно 449 акционерски друштва кои се евидентирани во Централниот депозитар за хартии од вредност, само во 34 АД (7,57 отсто) имаат доминантен акционер кој поседува над 95 проценти од акциите со право на глас. Анализирано според пазарни сегменти на Македонската берза, опфатот на предложеното законско решение на овие 34 АД е следна: на официјален пазар - берзанска котација, од 25 друштва, ниту едно нема доминантен акционер со над 95 отсто од акциите со право на глас. На официјален пазар - задолжителна котација, од 71 друштво, во 6 друштва има доминантен акционер со над 95 отсто од акциите со право на глас. На редовен пазар - АДПОИ, од 10 друштва, во 3 друштва има доминантен акционер со над 95 проценти од акциите со право на глас. На редовен пазар - слободен пазар, од 343 друштва, во 25 друштва има доминантен акционер со над 95 отсто од акциите со право на глас – се наведува во извештајот.

Регулирањето на принудното купување и продавање акции се прави за да се намали концентрираната сопственичка структура кај одредени акционерски друштва, поради која има ниска ликвидност на нивните акции на берзата, како и мало учество на акциите во посед на јавноста.

Од друга страна, во постојната законска регулатива, холдингот како форма на организирање и работење на трговските друштва не е дефиниран.Под холдинг, односно концерн се подразбира облик на поврзување на повеќе трговски друштва, кои се независни правни субјекти, односно самостојни правни лица, интегрирани хоризонтално или вертикално, кои се поврзуваат преку учество во основниот капитал или содружничките удели и врз основа на договор. Стопанската комора на Северна Македонија иницираше подетално и експлицитно законско нормирање на холдингот, што подразбира доуредување на определени прашања во Законот за трговските друштва, но и соодветни измени во даночната регулатива, со цел практично ефектуирање на придобивките од холдингот, по примерот на земјите од регионот, но и од ЕУ.

Доколку не е донесен Предлог на Законот за изменување и дополнување на Законот за трговските друштва, принудното купување и продавање акции, или т.н. „истискување“, како и холдингот, односно концернот како форми на поврзување на друштвата, како области и понатаму ќе останат нерегулирани, што како за последица може да предизвика недоследности и потешкотии во примената на постоечките законски одредби од страна на засегнатите деловни субјекти, стагнирање во нивното работење и деловните резултати, што индиректно би можело негативно да се одрази и на севкупниот економски раст во државата – се наведува во извештајот поставен на ЕНЕР. 

П.О. 

Фото: Freepik