ММФ: Транзицијата кон почиста економија повлекува трошоци, но одложувањето ќе не чини уште поскапо

Добивај вести на Viber

Светот мора да ги намали емисиите на стакленички гасови за најмалку една четвртина пред крајот на оваа деценија за да се постигне јаглеродна неутралност до 2050 година. Потребниот напредок кон таква голема промена неизбежно ќе наметне краткорочни економски трошоци, иако тие се џуџести поради безбројните долго-терминските придобивки од забавувањето на климатските промени, укажуваат аналитичарите на Меѓународниот монетарен фонд.

- Ако веднаш се спроведат вистинските мерки и постепено се применуваат во следните осум години, трошоците ќе бидат мали. Меѓутоа, ако се одложи транзицијата кон обновливи извори, трошоците ќе бидат многу поголеми. За да го процениме краткорочното влијание на транзицијата кон обновливи извори на енергија, развивме модел кој ги дели земјите на четири региони - Кина, Еврозоната, САД и блок што го претставува остатокот од светот. Претпоставуваме дека секој регион воведува буџетски неутрални политики кои вклучуваат даноци за стакленички гасови, кои постепено се зголемуваат за да се постигне намалување на емисиите од 25 проценти до 2030 година, комбинирано со трансфери до домаќинствата, субвенции за технологии со ниски емисии и намалување на даноците на трудот - пишуваат додаваат Бенџамин Картон, виш економист во Одделот за истражување на ММФ и Жан-Марк Натал, заменик-шеф во Одделот за светски економски студии во Одделот за истражување на ММФ.

Тие посочуваат дека резултатите покажале отии таквиот пакет политика може да го забави глобалниот економски раст за 0,15 процентни поени до 0,25 процентни поени годишно од сега до 2030 година, во зависност од тоа колку брзо регионите можат да ги отфрлат фосилните горива за производство на електрична енергија. Колку е потешка транзицијата кон чиста електрична енергија, толку е поголемо зголемувањето на данокот на стакленички гасови или еквивалентни регулативи потребни за да се поттикнат промените - и колку се поголеми макроекономските трошоци во однос на изгубеното производство и повисока инфлација.

- За Европа, Соединетите Американски Држави и Кина, трошоците најверојатно ќе бидат помали и ќе се движат помеѓу 0,05 процентни поени и 0,20 процентни поени во просек во текот на осум години. Не е изненадувачки што трошоците ќе бидат највисоки за извозниците на фосилни горива и за енергетски интензивните пазарни економии во развој, кои на рамнотежа ги носат резултатите за остатокот од светот. Тоа значи дека земјите мора да соработуваат повеќе за финансиите и технологијата потребни за да се намалат трошоците - и да споделат повеќе од потребното знаење - особено кога станува збор за земјите со низок приход. Меѓутоа, во сите случаи, креаторите на политиката треба да ги земат предвид потенцијалните долгорочни загуби на производство од неконтролирани климатски промени, кои според некои проценки би можеле да бидат за поголеми - додаваат аналитичарите.

Според нив, за да се намалат трошоците, климатските политики мора да бидат постепени. Но, за да бидат најефективни, тие исто така треба да бидат веродостојни. Ако климатските политики се само делумно веродостојни, фирмите и домаќинствата нема да ги земаат предвид идните даночни зголемувања при планирањето на инвестициските одлуки.

- Ова ќе ја забави транзицијата (помалку инвестиции во топлинска изолација и греење, технологии со ниски емисии итн.), барајќи построги политики за да се постигне истата цел за декарбонизација. Како резултат на тоа, инфлацијата би била повисока, а растот на бруто домашниот производ помал до крајот на деценијата. Проценуваме дека само делумно веродостојните политики би можеле речиси да ги удвојат трошоците за транзиција кон обновливи извори до 2030 година - додаваат Картон и Натал. 

Итна загриженост кај креаторите на политиката е дали климатската политика би можела да ја комплицира работата на централните банки и потенцијално да поттикне спирала на цените на платите во сегашната средина со висока инфлација. Нашата анализа покажува дека тоа не е така. 

Постепените и веродостојно спроведените политики за ублажување на климата им даваат на домаќинствата и фирмите мотив и време да преминат кон економија со ниски емисии. Монетарната политика ќе треба да се прилагоди за да се осигура дека инфлациските очекувања остануваат закотвени, но за таквите политики што се симулираат, трошоците се мали и многу полесни за централните банки да се справат од типичните шокови на понудата што предизвикуваат ненадеен пораст на цените на енергијата.

Користејќи ги Соединетите Држави како пример, покажуваме како климатските политики влијаат на инфлацијата и растот под низа сценарија. Кога политиките се постепени и веродостојни, компромисот производ-инфлација е мал. Централните банки можат да изберат или да го стабилизираат индексот на цените што ги вклучува даноците на стакленички гасови или да дозволат данокот целосно да помине низ цените. Првиот би чинел само дополнителни 0,1 процентен поен раст годишно.

Ако транзицијата е потешка - како одраз на побавна транзиција кон производство на чиста електрична енергија - компромисот се зголемува, но останува податлив.

- Трошоците би биле многу повисоки доколку монетарната политика го изгуби кредибилитетот, што е загриженост во денешното опкружување со висока инфлација. Ако инфлациските очекувања се откачат, воведувањето на климатски политики може да доведе до втор круг ефекти и поголема компромисна излезна инфлација, како што е илустрирано со помалку веродостојното сценарио за монетарната политика. Нашето аналитичко поглавје покажува како да се дизајнираат климатски политики за да се избегне таква ситуација, намалувајќи го влијанието на данокот на стакленички гасови врз инфлацијата со субвенции, такси или намалувања на даноците на трудот - додаваат авторите

Дали е разумно да се чека - како што некои предложија - додека не се намали инфлацијата пред да се спроведат политиките за ублажување на климата?

Направивме сценарио за одложување на имплементацијата до 2027 година, што сепак го постигнува истото намалување на кумулативните емисии на долг рок. Одложениот пакет се применува побрзо и бара повисок данок на стакленички гасови, бидејќи е неопходно поостриот пад на емисиите за да се надомести акумулацијата на емисиите од 2023 до 2026 година.

Резултатите се впечатливи. Дури и во најповолните околности кога монетарната политика е кредибилна и транзицијата кон декагрбонизирана електрична енергија е брза, компромисот производ-инфлација значително би се зголемил; БДП ќе треба да се намали за 1,5 отсто под основната вредност во текот на четири години за да се врати инфлацијата до целта. Одложувањето по 2027 година ќе бара уште побрза транзиција во која инфлацијата може да се ограничи само по значителна цена на реалниот БДП. Колку подолго чекаме, толку е полош компромисот.

Подоброто разбирање на краткорочните макроекономски импликации на климатските политики и нивната интеракција со другите политики е од клучно значење за подобрување на нивниот дизајн. Транзицијата кон почиста економија повлекува краткорочни трошоци, но одложувањето ќе биде далеку поскапо.