Катимерини: Мицкоски ќе поентира, Заев нема политичко гориво

Добивај вести на Viber

Премиерот Зоран Заев е тој што ги има сите причини да се чувствува предаден од Европејците,пишува во денешната насловна анализа грчкиот „Катимерини“ откако брисел го одложи стартот на преговорите со Скопје и тирана, а ситуацијата дополнително ја влоши францускиот претседател Емануел Макрон со нејасното толкување дали воопшто ќе има понатамошно залагање за тоа.

„Откако стана премиер, тој веднаш ги стабилизираше односите на својата земја со соседите, потпишувајќи, како замена за ветувањето за влез во НАТО и ЕУ, тешки договори што им ставија крај, барем на хартија, на историските спорови со Бугарија, Грција и Албанија, потези кои наидоа на аплауз од меѓународниот, или подобро, западниот фактор, како храбри чекори за консолидација на стабилноста во регионот. И наместо да биде награден, тој сега го пие францускиот „коњак“.

Ако ги изгуби изборите, а националистичката ВМРО ДПМНЕ победи - најверојатно сценарио - тогаш сите овие договори можат да висат во воздух и духовите од историјата повторно ќе излезат на виделина. Не само што ВМРО не гласаше за нив во Собранието, туку ги оквалификува како предавството на нацијата и им ветуваше на своите следбеници дека ќе ги поништи ако дојде на власт.

Што може да значи укинување или, најверојатно, де факто замрзнување на нивната примена внатрешно?

Учењето на албански јазик како втор службеник низ целата земја беше одличен противотров на Заев за вмешаноста на Али Ахмети во договорот од Преспа, а доколку ВМРО ДПМНЕ се обиде да го поништи, Албанците би започнале нова транзициска политика, со ризик да ја активираат транснационалната дистанца и предизвикување внатрешна дестабилизација, која може да ја премине границата.

Што се однесува до договорот од Преспа, тој ќе се имплементира само ако двете страни, Скопје и Атина, имаат волја да го исполнат, но со ВМРО во Владата не постои сигурност дека нема да има „инциденти“ во процесот на спроведување. 

Веќе се шират и други прегратки, кои не се пожелни на Западот. „Државите од Западен Балкан може да се вртат во други насоки. Во оваа област денес има интерактивни играчи кои ќе се обидат да ја пополнат празнината со геополитичко капитализирање на фрустрациите на населението. Граѓаните ја сакаат ЕУ и сега нивните водачи ќе им кажат дека Европејците не не сакаат нас и затоа треба да бараме сојузи на друго место “, вели австрискиот аналитичар Флоријан Бибер.

Русите веќе вршат притисок за пристапување на Северна Македонија во „Евроазиската економска унија“ како алтернатива. Српската премиерка Ана Брнабиќ потпиша договор зазаеднички воени вежби во централна Србија. Но, Ердоган во (нео)османлиски стил при посетата на Белград пред неколку дена го прогласи турскиот интерес на голема врата во таа област.

Може ли нешто да се смени сега? Претседателот Макрон, наводно, се подготвува да отпатува за Тирана и во Скопје, каде анти-француското чувство „е во црвената зона“, со цел да ја врати надежта, а остатокот од ЕУ вели дека играта не е изгубена. Но, кој од засегнатите страни ќе им верува сега на нив?

Зоран Заев западна во сериозна позиција. Она што го изгради во неговиот краток премиерски мандат сега го гледа како се распаѓа. Не од противниците на неговата политика, туку од пријателите и сојузниците кои го повикаа да продолжи смело со тоа што не ги пресметуваше политичките трошоци. Меѓу нив беше и претседателот Макрон. Изборите беа еднонасочна улица за Заев по неговата „оставка“. Само останува да се види дали се уште има политичко гориво.

Како и да е, изборите ќе бидат на 12 април, во атмосфера на надвисната европска дилема, борба со сиромаштијата и национализмот. Нема да биде лесно за гласачите да се определат како ќе гласаат. Заев ќе биде премиер до почетокот на јануари, кога ќе треба да се одреди технички премиер.

До тогаш, тој ќе се обиде да забрза некои од реформите (правда, јавна администрација) со надеж дека Европејците можат да подготват подарок во последен момент за да го спасат политички. Италија се чини дека сака да го постави прашањето за Северна Македонија и Албанија повторно на дискусија, како и Хрватска, кај која е претседателството од 1 јануари. Но, дури и да се преземе таков чекор, што е многу тешко, зошто Франција, Данска и Холандија би го смениле ставот?

Иако анемична, по бегството на Груевски во странство, раководството на ВМРО-ДПМНЕ е на крстосницата, иако е многу близу до власта. Лидерот Христијан Мицкоски нема да ја пропушти можноста да вети дека ќе го „блокира“ договорот од Преспа за домашна употреба, кога веќе не може да го поништи меѓународно, бидејќи сега го нема како механизам спроведувањето на ерга омнес, кој е врзан со процесот на пристапување во ЕУ.