ИМ ЗДОСАДИЛЕ ВИСОКИТЕ СМЕТКИ ЗА СТРУЈА, ПА РЕШИЛЕ САМИ ДА ПРОИЗВЕДУВААТ: Еве како изгледа енергетска заедница на група Грци

Добивај вести на Viber

Поради високите цени, група Грци решиле сами да произведуваат струја, па го основале Хиперион - првата демократска заедница на обновливи извори на енергија во Атина.

Грција добива 50 отсто повеќе сончева светлина на метар квадратен од, на пример, Германија, така што оваа земја има еден од најголемите потенцијали за обновлива енергија во Европа. Тоа го забележале и инвеститорите бидејќи Грција важи за една од најатрактивните локации за инвестиции во обновливи извори на енергија во светот, пренесува Дојче веле.

Во текот на изминатата деценија, учеството на обновливите извори на енергија во вкупната потрошувачка е речиси двојно зголемено: од 11 на 20 проценти, пред се енергијата на ветерот и сонцето.

Во исто време, Грција постепено се откажува од фосилните горива, а со тоа ги намалува емисиите на стакленички гасови за 43 отсто од 2005 година.

Најдоброто можно решение

Ние сме најдоброто можно решение за климатската криза, велат основачите.

„Хиперион“ вети дека ќе донира фиксен дел од својата заработка на домаќинствата со ниски приходи во Атина, културен центар кој ја поддржува африканската култура и народна кујна што ги храни сиромашните во близина на главниот град.

Крис Вретос, друг од основачите, рече дека тие се „решение на пресекот на двете големи кризи со кои се соочуваме: еколошко уништување и демократски пад“.

Секој од 130-те членови на Хиперион има по еден глас во сите процеси на донесување одлуки на задругата.

Задругата ја сочинуваат професионалци, луѓе кои водат мали бизниси и екологисти и три години се бореа да ја започнат.

Главната соларна фарма на проектот се наоѓа во близина на Стимфалија, 80 километри југозападно од Атина во близина на Коринтскиот залив на земјиште изнајмено од локален фармер.

Колективот инвестираше 330.000 евра за 925 соларни панели од кинеско производство.

Како функционира енергетската заедница?

Струјата е исклучително скапа во Грција. Во 2022 година Грција имаше највисоки производни цени во ЕУ, толку многу што Hyperion проценува дека може да ја исплати својата инвестиција за три до четири години.

Електричната енергија произведена од оваа фарма точно се мери и се внесува во мрежата за снабдување со електрична енергија. На членовите на колективот не им се одзема вака создадената енергија од сметките за струја, туку според нивниот удел во оваа инвестиција, а тоа веројатно ќе биде случај во следните 25 години - колку долго се соларните панели се очекува да работи.

Грција уште во 2018 година донесе закон за енергетските заедници, а минатата година законот беше изменет. Новиот закон ја поттикнува граѓанската иницијатива за создавање чиста енергија.

А претходниот закон им дозволуваше на компаниите да се регистрираат како енергетски заедници и да дејствуваат како мали производители на енергија. Од 2018 година, повеќе од 1.000 приватни претприемачи го направиле тоа.

Може да им помогне и на најсиромашните

Важно е членовите на Hyperion да нагласат дека се енергетска заедница, а не само претприемачи кои бараат профит. Активни се на социјалните мрежи, организираат состаноци и настани на кои се разговара за енергетиката и животната средина.

Евтината и чиста енергија е само дел од поголема битка, велат основачите на Хиперион.

Речиси половина од зградите во Грција се со многу ниска енергетска ефикасност - тоа значи дека им треба повеќе енергија за греење или ладење.

Колективот сака да им дава услуги на своите членови, но и на оние со ниски примања.

„Навистина, енергетската ефикасност е на прво место, а само потоа обновливите извори на енергија. Бидејќи не мора ни да произведувате енергија што не ви треба“, рече Алики Коровеши од Хиперион.

Грција има висока стапка на енергетска сиромаштија: секое петто домаќинство не може доволно да го загрее домот.

По руската инвазија на Украина, цената на струјата вртоглаво порасна, како и интересот на граѓаните за сопствено производство на струја.

За помалку од една година, од ноември 2022 до август 2023 година, и моќта произведена од енергетските заедници и бројот на апликации се тројно зголемени.

Сепак, пресметката е проблематична

Ограничувањето на електричната мрежа е еден од главните проблеми на енергетските заедници во Грција. Според Институтот Green Tank, повеќето апликанти не можат да се поврзат на мрежата. Новиот закон пропишува повеќе мрежен простор за реализација на проекти кои го мерат ефектот од ваквите граѓански иницијативи во производството на електрична енергија.

Бидејќи кооперативата Хиперион е оптимист за своите достигнувања, некои од нејзините членови не гледаат чиста пресметка. Затоа што до сега ниту една енергетска заедница во Грција не го доживеала исплатата на нејзините инвестиции.

Перформансите на ваквите кооперативни електрани би требало точно да се измерат и можно е тие да произведуваат повеќе енергија отколку што трошат членовите. Во тој случај, енергетската заедница треба да ја добие разликата во форма на плаќање - теоретски.

„Тоа едноставно не се случува“, вели Вретос. „Навистина не сме сигурни каде е проблемот во процесот. Електра тврди дека мрежниот оператор не испраќа точни податоци, додека операторот вели дека испраќа податоци, но дека понудувачот не го врши мерењето.

Ова е Гордиевиот јазол што Хиперион ќе треба да го реши доколку се очекува другите енергетски заедници да го следат нивното водство.