Бројните пожари и високите температури не се доволна причина, нашиот јужен сосед се враќа на јагленот

Добивај вести на Viber

Иако јагленот важи за еден од најзагадувачки фосилни горива и е најголемиот „виновник“ за климатскитепромени, сепак, и покрај напорите за негово „откажување“ многу земји, меѓу кои и нашиот јужен сосед повторно се враќаат на негова зголемена уптореба.

Како што пишува во анализата на Ана Пантелија за Си-Ен-Ен, иако Грција напорно се обидуваше да го одвикне населението од користење јаглен, земјата заедно со другите европски нации ги одложува плановите за енергетска промена поради енергетската криза, која се влоши со откако Русија ја нападна Украина.

Димитрис Мицарис, сопственик на мала винарија во северниот дел на Грција, во Агиос Пантелејмонас, планинско село со само 800 жители за Си-Ен-Ен посочува дека таму немаат струја.

Мицарис кој има 40 години, поминал 17 години од својот живот работејќи во рудниците за јаглен за државната Јавна електроенергетска корпорација (ППЦ) за да ги запали светлата во домовите на луѓето. Мицарис, чиј татко исто така работел во ископ на јаглен, купил 44 хектари лозје, за да се повлече од работата. Но, тој сега се прашува дали го направил вистинскиот избор.

- Се плашам за иднината. Имам две мали ќерки за воспитување – вели тој.

Пред само една година, Грција беше уверена дека може да ги затвори сите постоечки централи за горење јаглен до 2023 година. Планира да изгради последна фабрика за јаглен оваа година во поширокиот регион каде што живее Мицарис, кој произведува повеќе од половина од електричната енергија во државата. Новата централа, Птолемаида 5, во 2025 година ќе работи на природен гас, уште едно загадувачко фосилно гориво, но кое генерално е помалку јаглеродно интензивно од лигнитот, или кафеавиот јаглен, пронајден во овој дел на Грција.

Крајниот рок за прекин на употребата на јаглен во сите постоечки централи е одложен од 2023 до 2025 година, а грчкиот премиер Киријакос Мицотакис неодамна предложи новата централа Птолемаида реално да согорува јаглен најмалку до 2028 година. И Грција планира да го зголеми ископот на јаглен за 50 отсто во следните две години за да се надомести недостатокот на природен гас.

Веќе промените се очигледни. Во јуни 2021 година, јагленот произведе 253,9 гигават часови (GWh) електрична енергија. Овој јуни, јагленот беше одговорен за 468,1 GWh, речиси двојно повеќе. 

И ова е додека земјата се бори со шумските пожари на копното и нејзините острови, поттикнати од жешкиот топлотен бран надополнет од климатските промени кои најчесто доаѓаат од согорувањето на фосилните горива од страна на луѓето, како што е јагленот. Пожарите ги оставија домовите во пепел, луѓето се спасени од плажите, а сопствениците на бизниси на островите како Лезбос се соочуваат со економски болна сезона.

Грчката влада се обидува да ги убеди луѓето дека нејзиното враќање на јагленот е само привремено, но тоа е „лажен бенефит“ и за луѓето во северниот дел од Грција, кои со отворањето полесно ќе најдат работа во индустријата.

Енергетската компанија ППЦ им понуди стабилно вработување на илјадници луѓе во околината на Мицарис, каде многумина се соочуваат со проблеми да најдат стабилно вработување, и каде 1 од 5 лица се невработени.

Овде - каде што сите го нарекуваат јагленот како „благослов и проклетство“ - враќањето на фосилното гориво може да ја направи целата разлика помеѓу останувањето и заминувањето. 

Веќе толку многу заминале во поголемите градови, па дури и се преселиле во странство, за да најдат нови животи.

Во однос на транзицијата од јагленот, Грција беше успешна приказна. Пред руската инвазија на Украина, Грција се потпираше на јаглен само за околу 9 отсто од своето снабдување со енергија, што е намалување од 25 проценти пред само шест години. Таа беше првата земја на Балканот зависен од јаглен што објави краткорочна цел за ставање крај на употребата на фосилното гориво.

Но, транзицијата отсекогаш имала свои предизвици -- главно, какви можности може земјата да им понуди на поранешните работници во градовите со јаглен?

Северниот дел од Грција обезбедува 80 отсто од јагленот во Грција, ППЦ експроприра десетици села за да може да го ископува јагленот под нив, преместувајќи цели заедници на периферијата. И тие беа среќниците.

Грчката влада смислила план од 7,5 милијарди евра (7,9 милијарди долари) за да и помогне на земјата да се трансформира од економија заснована на фосилни горива во зелена иновативна нација. Нејзиниот развоен план за праведна транзиција, како што се познати низ Европската унија, доби 1,63 милијарди евра финансирање од ЕУ.

Регионот е фокус во планот и треба да добие многу пари, делумно да стане центар за обновливи извори во земјава. И додека планот е поздравен од многу луѓе овде, многумина се сомневаат дека сето тоа може да се постигне во шест години пред последната фабрика за јаглен да запре со производство.