ПСИХОЛОГ КОЈ 30 ГОДИНИ РАБОТИ СО ДЕЦА - како и зошто можело да дојде до масакрот во „Рибникар“

Добивај вести на Viber

Страшното убиство во училиштето „Владислав Рибникар“ во Белград ја потресе цела Србија. Првичниот шок и неверување дека нешто такво се случило во Србија полека се заменува со прашањето - како можеше да се случи. Нова.рс одговори побарале од Бранкица Станојевиќ, дипломиран психолог со над 30 години искуство во работа со деца и родители.

За почеток, таа кажува за Нова како можело да се случи ова.

„Има некои општи општествени фактори од една страна и лични фактори од друга, а кога има негативен пресек на тие две работи, тогаш за жал се случува ваква трагедија.

Во недостиг на повеќе информации за позадината на овој страшен настан, таа вели дека може само да се погоди што го предизвикало.

„Може да се претпостави дека тоа дете било во некој голем личен проблем и дека се обидело да го реши тој проблем на начин што му бил достапен и дека е можно да немало друг модел за решавање на кризната состојба во која се наоѓал“. 

Сето тоа се однесува на семејството и општеството, кои често молчат при првите можни знаци дека детето има проблем.

„Постојат индивидуални фактори, на пример, емоционална преосетливост и нестабилност, чувство на фрустрација, но не знаеме со сигурност дали детето испраќало некои знаци и сигнали дека нешто не е во ред, така што тие не биле соодветно препознаени. Но, постојат и такви ситуации кога детето целосно се повлекува, а ова повлекување всушност често е сигнал дека нешто не е во ред. Не знаеме дали укажало или кажало дека има проблем, а возрасните коментирале дека не е ништо сериозно и дека ќе помине“.

Како што вели Станојевиќ, работите треба да се гледаат од детски аспект.

„Сите ние возрасните треба да се ставиме во позиција на дете, да не ги гледаме работите низ наш објектив, туку од детска гледна точка. Нешто што ни е тривијално и за нас изгледа како ситница, за детето може да биде голем стрес и извор на фрустрација. Затоа никогаш не треба да му кажете на детето - пушти го тоа, не е ништо, и прифатете дека она што ни изгледа неважно може да биде голем проблем за детето. Никој не треба да биде обвинет однапред, но можно е детето да му кажало на некого дека има проблем, и да му кажале - не е ништо страшно, а потоа да посегнал по она што го имал како модел за да ја реши фрустрацијата. Можно е детето да покажало индиректни знаци дека нешто не е во ред, на пример, знаци на индиректно агресивно однесување, повлекување. Општо земено, ненадејните промени во однесувањето се и повик за помош, на пример, ако било пријателско и станува кавгаџиско, ако почне да ги избегнува пријателите, да се повлече од комуникацијата со родителите, ако стане нервозно, ако има промени во апетитот, ако не спие. Не знаеме дали тоа се случило, но можно е и да се собрале некои работи“, вели Бранкица Станојевиќ и додава дека е особено загрижена што детето знаело да користи пиштол.

Исто така, не се знае дали кај детето се наталожиле некои работи од околината, па нешто било поттик, но факт е дека децата денес се изложени на модели на однесување кои го засилуваат насилството.

„Гледате милион серии, домашни и странски, каде кревањето пиштол е начин да се реши проблем, каде насилството е средство за решавање на ситуацијата. Ова нè враќа во поширокиот контекст дека насилството е високо ценето. Со зборови негираме, но во реалноста е поинаку“.

Аларм за едно општество е да се преиспита што им нудиме на децата.

„Ние возрасните создаваме средина за децата и тогаш не можеме да бидеме изненадени што нашите деца се агресивни. Создадовме систем на вредности и модели на однесување за нив што поминуваат. Од поединци до институции, создаваме социјална клима и само ги фрламе децата во неа и тие оттаму земаат шеми на однесување, а последицата, за жал, може да биде вака“.

Кај нас постои и проблем со системската поддршка бидејќи, како што изгледа, нема доволно психолози и психијатри кои тесно се занимаваат со адолесцентите за сите на кои им е потребна помош.

„Таа мрежа за поддршка не е доволно блиску. Ние што се занимаваме со таа работа знаеме колку сме преполни. Тој период од основно образование и адолесценција е покриен со закон, но малку се оние кои се директно вработени, стручњаците во училиштата се преоптоварени со работа и често работат административни работи. Ќе мора да има многу повеќе експерти на располагање. Податоците велат дека доколку сега се појават сите оние на кои им е потребна психолошка помош, на ред би бил последниот по три години. Генерално, на луѓето им треба се повеќе поддршка, а има области каде што нема детски психијатри или психолози специјализирани за работа со деца. А ситуациите како оваа покажуваат, за жал, колку е тоа неопходно“, вели таа. 

Нова.рс