Екстерното повеќе обременува отколку што оплеменува
Објавено во: Колумни 13 Јуни, 2014
Образованието е столб на секое општество и од него првенствено зависи какви личности ќе се изградат, ќе творат и делуваат во општеството во кое живеат. Во рамките на образованието, во сите негови нивоа-основно, средно, високо, кај младите се вткајуваат образовно-сознајни вредности и морални норми кои се основа за нивно егзистирање и делување во севкупниот општествен сегмент. За да се изгради здрава и квалитетно образувана младина неопходно е севкупниот образовен систем да биде поставен на здрави темели и да има база која ќе го обединува сето она што е суштествено за понатамошна образовна надградба. Тоа првенствено подразбира квалитетни курикулуми на сите нивоа, прилагодување на образовните програми со европските и одење во чекор со совремието, бидејќи само на тој начин ќе може да се обезбеди добро образование кое ќе значи квалитет, знаење и успех. Поаѓајќи од овие постулати едно од клучните прашања кое е срж на секој образовен дискурс е реформите во сферата на образованието.
Дали приоритетна реформа за прогрес е воведувањето на екстерни испити?
Прашањето дали се потребни континуирани реформи е дегутантно, бидејќи без реформи во образованието нема да се постигне промена и соодветен прогрес, но дискутабилно е друго прашање, а тоа е прашањето за видот на реформите и начинот на кој тие се етаблираат и спроведуваат во сферата на образованието. Она што деновиве, но и месеци наназад ја тишти и разбранува македонската јавност, дел е од една општа расправа во рамките на научната елита, но и подрачје на интерес кај секој граѓанин, кој директно или индиректно е инволвиран, е воведувањето на екстерно оценување. Секој добронамерник, кој се грижи за идните генерации, за нивното добро, но и за општото-колективно добро се испитува себе си, но и дебатира со своите ближни, прашува и се консултира за потребата од воведување на екстерното тестирање. Со право постојат низа нејаснотии поврзани со него и сето тоа , како една недоволно разјаснета идеја и теза лебди во воздух и во континуитет на пиедестал ги изнедрува прашањата: Колку екстерното тестирање е неопходно, Дали се спроведува согласно правилата, Дали суштинската цел е постигната, Дали приоритетна реформа за прогрес е воведувањето на екстерни испити и Дали е тоа вистинскиот механизам со кој ќе се испитаат круцијалните знаења на учениците и веродостојноста на оцените дадени од страна на наставникот?
Екстерното тестирање не ги даде соодветните резултати и не ја постигна целта која беше првенствено нотирана
Како социолог и методичар кој со години работи на полето на образованието и неговите реформи, како едукатор и толкувач на феноменот образование кој го следам децениски-дома но и на престижните Европски реномирани универзитети, без лажна скроност и со јасен ум и чиста мисла ќе го формулирам мојот став малку реторички, со прашање: Чуму екстерно тестирање? Лично сметам, секако во Диркемовски стил аргументирано, бидејќи за мене фактите се закон, дека екстерното тестирање не ги даде соодветните резултати и не ја постигна целта која беше првенствено нотирана. На сите прашања кои претходно ги споменав одговорите се далеку од позитивни, напротив, општиот впечаток кај мнозинството е дека екстерното повеќе обременува, отколку што оплеменува.
Аргументите и фактите кои говорат про мојот став се следни:
-образованието е континуиран процес, а не ад-хок и кампањска солуција, што значи знаењето треба во континуитет да се надградува. Со самото екстерно тестирање се дава можност за само неколку дена да се научи одреден фонд на прашања и да се постигне солиден резултат, што апсолутно се коси со континуитетот и одржливоста на знаењето;
-образованието е активност која подразбира следење на наставата, активно учество во неа, интеракција меѓу професор и ученик, редовност, а сето тоа не оди рака под рака со екстерното тестирање бидејќи сеопфатноста на оцената на ученикот токму произлегува од неговата севкупна активност по соодветниот предмет, што е апсолутно спротивно со еднократното тестирање;
- целта на образовната реформа е да се постигне напредок, прогрес, а екстерното тестирање не ја оправдува таа цел бидејќи прашањата се обемни, не доволно јасно поставени, некои имплицираат погрешни одговори, други се двосмислени и сето тоа може да создаде конфузија во детската глава;
- за секоја реформа се прави пилот програма и се ангажираат експерти од соодветната област, кој се признати и познати во научно-интелектуалниот хабитус по својот ангажман во полето на науката и образованието и сите тие треба да бидат консултирани и да се отвори една плодна научна дебата во која ќе се изложат аргументи про и контра екстерното тестирање и на крај да се донесе конклузија;
- во самите појаснувања на екстерното тестирање не се доволно појаснети компетенциите што ќе произлезат од ваквиот начин на проверка на знаењето;
-постојат пософистицирани начини и методи да се испита и провери валидноста на оценувањето на професорот, бидејќи не може само со еден тест да мерите дали тој совесно и во склад со моралните скрупули си ја врши својата дејност;
-социолошки е валидна реформа доколку има општествена корисност, а во овој случај не се јасно прецизирани ниту индивидуланиот бенефит, ниту општествениот;
-психолошкиот момент кај индивидуата, дел од младите се блокираат токму кога се изложени на јавно испитување и кога се посматрани и во тој случај се под континуиран стрес.
Со образованието не смее да се експериментира и не смее да се импровизира
Навистина ова се само дел од аргументите кои држат вода и преку кои јас го искажувам мојот негативистички став за екстерното тестирање. Мојот апел е следен: Со образованието не смее да се експериментира и не смее да се импровизира, бидејќи секој експеримент и секоја импровизација подразбира негативен сегмент и губење на суштинско време, енергија, знаење и жртвување на нешто што во никој случај не смее да биде жртва. Секоја генерација е вредна сама за себе и сама по себе и ниту една не смее да биде ставена на забот на времето и образовно унаказена бидејќи тоа ќе значи провалија и за самото општество. Квалитетно образувана младина, која ќе ги следи современите општествени текови и ќе биде во склад со новитетите и просперитетните образовни програми ќе придонесе за просперитетот на општеството во кое живее и битисува.
Д-р Татјана Стојаноска Иванова
Институт за социологија
Филозофски факултет-Скопје
