Ем отчет, ем ревизија за Скопје 2014, Власта и опозиција во клинч за контроверзниот проект!

Добивај вести на Viber

Проектот “Скопје 2014” содржи над 30 споменици, повеќе нови барокни објекти, но и стари со нови реконструирани неокласицистички фасади, мостови, фонатни, плоштади, врби, изработени од над 20 автори, за сума и хонорари, кои до вчера се држешеа во најголема тајност. По низа прозивања од страна на невладините сектори, опозциските партии и стручната јавност, Министерството за култура и општината Центар која што беше директно инволвирана во реализацијата на проектот, дури вчера решија да дадат отчет за тоа колку пари досега се потрошиле за проектот. Па сега официјално и јавно се призна дека проектот “Скопје 2014”, далеку ги надмина првично предвидените 80 милиони евра, колку што процени Владата пред неколку години кога го најави проектот. Сумата на потрошени пари за реализацијата на овој луксузен проект како што објави Министерството за култура досега изнесува 208 милиони евра. „Оваа собрана сума сега од 207.872.492 евра е надоградување, проширување на првичната визуелизација, но не се 500 милиони или една милијарда евра, како што се слуша во средствата за јавно информирање. Тие шпекулации воопшто не држат и не се релевантни и вистинити и затоа се кажуваме прецизно, со склучени договори“, изјави Канческа-Милевска. Според неа цената била тројно поголема од предвиденото,  поради фактот што дел од објектите воопшто не биле ставени во првичниот план, туку подоцна било решено тие да се градат. Засега останува непознато уште колку пари ќе исцеди овој луксузен проект од државниот буџет, ако се има во предвид дека дел од новите објекти сеуште не се готови и дека по теркот на веќе готовите објекти и за недовршените се очекува да има анекс договори за непредвидени работи при изградбата. И додека реализаторите на “Скопје 2014”, даваат отчет за потрошената сума, дел од стручната јавност го поставува прашањето, колку овој отчет е веродостоен и зошто токму сега во јавноста се излезе со инфомрациите за висината на цената? Дали најавената ревизија од страна на новиот градоначалник Андреј Жерновски, е причината за неговиот претходник да даде отчет? -Навистина не можам да гарантирам за веродостојноста на отчетот, а мислам дека до сега и никој нема направено темелна анализа на сите поединости поврзани со “Скопје 2014”. Тешко се доаѓа до веродостојни информации за потрошените средства, а особено за трагата на релација Министерство за култура и Општина Центар. Во секој случај, во најмала рака е необична потребата на Министерството за култура токму во овој миг да созадава алиби и да се оградува преку таканаречен отчет. Зошто? Па нели отчети се прават на крај од годината? А еве и да речеме дека Министерството за култура нема никакви допирни точки со проектите на Општина Центар, тоа не ги амнестира за непримерното и во најмала рака крајно сомнително учество во проектот “Скопје 2014”. Не само заради финансиските сомнежи, туку пред се' заради не водењето грижа за културните политики, културното наследство и целосната деградација на уметничката и културната практика што ја направија и што ја прават, вели Искра Гешовска, претседател Контрапункт Јадро. Наспроти пресметките на министерката Канческа, според математиката на опозицијата “Скопје 2014” проектот досега чини половина милјарда евра, и до крајот ќе достигне и над една милјарда евра. Уште во текот на изборната кампања, новиот градоначалик Андреј Жерновски најави меѓународна ревизија, која треба да даде рзултати, колку точно пари се потрошени за реализацијата на овој проект. Во интервјуто што неодамна го даде Жерновски за Фактор, тој порача дека основна обврска ќе му биде да ги расчисти сите матни дејанија поврзани со овој проект, бидејќи граѓаните имаат право да знаат како се трошат нивните пари. Тврдењата дека проектот чини милјарди евра според министерката Канческа се само шпекулации. - Тие шпекулации воопшто не држат и не се релевантни и вистинити и затоа се кажуваме прецизно, со склучени договори. Ние не се плашиме од никаква ревизија и како Министерство за култура сами побаравме од Државниот завод за ревизија. Сетоа ова што транспарентно го даваме пред јавноста е спроведено од надлежните институции во министерството, изјави вчера Канческа-Милевска за време на маратонската прес конференција на кој друштво и правеше и Владимир Тодоровиќ, градоначалникот на општина Центар во заминување. Според владините пресметки, во 2008 година кога почна проект, државата ја чинел 0,5 отсто, 0,76 отсто се одвоиле од буџетот следната година, во 2010 година 1,1 отсто, најмногу 2,2 отсто се одвоиле во 2011 година, лани 1,6 отсто, а 1,5 отсто го чинел годинешниот буџет. Стариот театар, најскапо дело на Скопје 2014 Изградбата на Стариот театар, објект кој сеуште не е готов, е најскапата дело на  проектот. Од почетните 2,5 милиони евра, со сите анекси договори досега стигна до околу 37 милиони евра. За 33 скулптури  Министерството за култура инвестирало вкупно 885.882 евра, скулптурата „Три врби“ чинела  270.188 евра, “Порта Македонија“  5.192.364 евра, Музејот на македонската борба се исплатени 13.346.969 евра, Филхармонијата 7.410.130 евра, ентериерот и музејска поставка на Археолошкиот музеј чинат 8.174.496 евра, Зградата на Министерството за надворешни работи 19.251.506 евра, Јавно обвинителство и финансова полиција  не е завршен и се очекува да чини 14 милиони евра, објектот за Уставен суд, Археолошки музеј и Државен архив на РМакедонија чини 27.597.681 евра. Само „Коњаникот“  на плоштад  на име авторски хонорар 649.000 евра добила авторката Валентина Стевановска. Вкупната сума за споменикот со фонтаните рипнала до 10,49 милиони евра. Поранешниот градоначалник Тодоровиќ, ги презентираше трошоците за спомен-обележјата во Центар, во кои влегуваат и авторски хонорари, трошоци за одржување. Нивната вкупна вредност околу  55 милиони евра. За Владата исплатлива инвестиција, за експертите незаконско трошење на народни пари Проектот “Скопје 2014” , уште на стартот не беше консензуално прифатен од стручната јавност, но и од граѓаните на Скопје, што се гледаше и од многубројните спроведени анкети, во кои “Скопје 2014” беше оквалификуван како најконтроверзниот проект. Ваквата етика му беше залепена поради нетранспарентниот процес во однос на конкурсите, тендерите, изборот на авторите, и крајно изолирањето на граѓаните од целиот проект, коментираат експертите. Дел од економските експерти пак постојано апелираа дека во време на економска криза не треба да се трошат пари на споменици. Дел од стручната јавност и невладините организации остро реагираа, на како што го нарекоа “силувањето на градот”, но попусто. -Една од најголемите болки, рак рана на постранзициона Македонија низ која се прекршуваат сите идеолошки и економски малигни ткива, секако дека е проектот Скопје 2014. Тоа е проект преку кој демократијата и иднината на оваа земја ќе бидат и се ставени на сериозен испит, вели Искра Гешовска. Од друга страна според министерката за култура Елизабета Канческа Милеска и градоначалникот во заминување Владимир Тодоровиќ, овие инвестиции се покажале како корисни од неколку аспекти, и тоа пред се поради зголемувањето на стапката на пораст во градежништвото за над 3 отсто годишно и зголемувањето на бројот на туристите што го посетуваат главниот град за 54 отсто, во споредба со пред 2008 година. „За мене беше голема гордост да учествувам во изградбата на општина Центар во изминатиов период и градежната офанзива која по втор пат се случуваше во градот“, изјави досегашниот градоначалник на општината Владимир Тодоровиќ. Со вакви спротивставени ставови во јавноста за целисходноста на овој проект, од економски и политички аспект, Тодоровиќ си заминува од политичката сцена на општина Центар. Според дел од политиколозите Скопје 2014 беше и дел од причините за смената во Центар. Ј.С.