Европската Унија воведува „воен Шенген“, еве што значи тоа

Добивај вести на Viber

Една од клучните мерки ќе биде забрзување на процедурите за одобрување на прекугранични воени движења.

Доколку една земја-членка на ЕУ биде нападната, колку време би им требало на другите земји-членки да дозволат војници и опрема да ги преминат нивните граници за да обезбедат засилување? Новиот план би можел да ограничи колку долго една земја-членка може да ги задржи војниците на друга.

Според новиот предлог на Европската комисија за „воен Шенген“, земјите-членки би имале само три дена во мирно време и шест часа во вонредни ситуации за да им дозволат на војниците и опремата на другите земји-членки да поминат низ нивната територија, потег што значително би ја подобрил воената мобилност во рамките на Унијата.

„Денес, преместувањето на воена опрема и војници, да речеме, од запад кон исток, за жал трае со месеци“, рече Апостолос Цицикостас, европскиот комесар за одржлив транспорт и туризам. „Она што сакаме да го постигнеме е да го оствариме тоа во рок од неколку дена.“

„Не можете да браните континент ако не можете да се движите низ него“, изјави тој на брифинг на кој присуствуваа Euronews и други медиуми. „Тоа е многу јасно. Затоа го создаваме овој воен Шенген.“

Правилата на 27-те земји-членки не се усогласени

Пакетот, наречен „Воена мобилност“, ќе биде официјално презентиран подоцна во среда. Тоа е најновиот во низата планови што Комисијата ги презентираше од почетокот на годината за значително зајакнување на одбраната на ЕУ до крајот на деценијата - до кога, според некои разузнавачки агенции, Русија може да има капацитет да нападне друга европска земја.

Една клучна мерка ќе биде забрзување на процедурите за овластување на прекугранични воени движења. Во моментов, правилата не се усогласени низ 27-те земји-членки, при што на некои земји им требаат недели за да одговорат на барање од друга земја-членка за преместување на војници или опрема низ нивната територија.

Комисијата сака да го намали ова на максимум три дена во мирно време и само шест часа во вонредни ситуации, со претпоставка дека овластувањето во вториот случај би се доделило автоматски.

Краткорочни инвестиции што даваат брзи резултати

Планот предвидува нов подобрен европски систем за воена мобилност, моделиран според Механизмот за цивилна заштита на ЕУ, кој им овозможува на членовите брзо да добијат помош по природни или вештачки предизвикани катастрофи.

Ова вклучува „фонд за солидарност за воена мобилност“, во кој членовите ќе можат да ги ослободат своите ресурси, како што се рамни товарни возови, фериботи или стратешки воздушен транспорт, за да можат да ги користат и други земји, и „каталог за воена мобилност“ со список на двојни транспортни и логистички капацитети од цивилниот сектор што можат да се користат за воени потреби.

Целата оваа работа ќе ја координира нова група за воен транспорт, составена од националните координатори на секоја земја-членка. Тие координатори, исто така, ќе дадат приоритет на финансирањето за избрани проекти од пакет од 500 инфраструктурни планови, кои се идентификувани како неопходни за подобрување на четирите договорени воени коридори, чии точни локации сè уште се чуваат во тајност.

Целта е да се модернизираат патиштата, железниците, пристаништата, аеродромите, тунелите и мостовите за да можат да се справат со тежината и димензиите на воената опрема.

„Солидните логистички мрежи прават разлика помеѓу победата и губењето на војната“, рече Цицикостас, додавајќи дека „фокусот е на краткорочни инвестиции што брзо даваат резултати со цел што побрзо зголемување на капацитетите“.

Цицикостас проценува дека за сето ова ќе бидат потребни околу 100 милијарди евра, но ЕУ досега издвои само 1,7 милијарди во тековниот повеќегодишен буџет, кој трае до 2027 година, износ што комесарот го опиша како „капка во океанот“.

Предлогот за следниот седумгодишен буџет што започнува во 2028 година предвидува нешто помалку од 18 милијарди евра, десет пати повеќе, но сепак далеку од она што е потребно.

Сепак, Цицикостас вели дека ова не е единствениот извор на финансирање што им е достапен на земјите-членки.

Бидејќи станува збор за инфраструктура со двојна намена, земјите-членки ќе можат да користат и средства од политиката на кохезија, наменета за намалување на регионалните нееднаквости, како и средства од програмата SAFE за кредити за одбрана.

Земјите-членки на ЕУ, од кои повеќето се и во НАТО, исто така ќе можат да ги сметаат овие инвестиции кон нивната нова, значително зголемена цел за трошоци за одбрана во рамките на Алијансата.

Сепак, вели Цицикостас, „не е сè во парите. Овој пакет е исто така и за рамката за дејствување“.

„Геополитичката ситуација во светот денес не е едноставна, па затоа треба да научиме да се движиме побрзо, да работиме понапорно и да даваме резултати многу порано од очекуваното“, рече тој.