Како убива коронавирусот: Докторите имаат детали за неговото „дивеење“ по телото, од мозокот до стапалата

Добивај вести на Viber

„Се надеваме дека третманите ќе бидат поинтригантни отколку вирусот што го запре светот“.

Во последниве денови, во единицата за интензивна нега од 20 кревети, лекарот Џошуа Денсон прегледа двајца пациенти со респираторни проблеми, други пациенти чии бубрези се во сериозна состојба. Неколку дена порано, неговата анализа беше прекината кога неговиот тим се обидуваше да оживее млада жена чие срце застана. Сите пациенти имаа нешто заедничко, вели Денсон, пулмолог и специјалист за критична нега на Универзитетот Тулан, Медицински факултет. 

„Сите беа позитивни на КОВИД-19“.

Бидејќи бројот на потврдени случаи на КОВИД-19 ширум светот се зголеми на 2,2 милиони, а смртните случаи надминаа 150.000, лекарите и патолозите се борат да ја разберат штетата што ја нанесува Коронавирус при пробивање низ телото. Тие разбираат дека додека белите дробови се главната точка на влијанието, нејзиниот опсег може да се прошири на многу органи, вклучително и на срцето и крвните садови, бубрезите, цревата и мозокот.

„Болеста може да нападне скоро се во телото и тоа со фатални последици“, вели кардиологот Харлан Крумхолц од универзитетот Јеил и болницата „Јеил- Хевен“, која направи повеќе напори да собере клинички податоци за КОВИД-19. 

„Неговата ароганција е неверојатна и смирувачка“, вели докторот.

Разбирањето на дивеењето на вирусот може да им помогне на лекарите од прва линија подобро да го третираат делот на заразени лица кои понекогаш стануваат мистериозно болни. Дали опасната, штотуку забележана тенденција на згрутчување на крвта претвора некои вонредни состојби во опасни по живот? Дали е преголемиот  имунолошки одговор причина зад најлошите случаи, што укажува на тоа дека третманот со имуносупресивни лекови може да помогне? Што објаснува изненадувачки ниска количина кислород во крвта за која некои лекари известуваат кај пациенти кои сè уште не завршуваат на респиратор?

„Користењето на системски пристап може да биде корисно кога ќе започнеме да размислуваме за терапии“, вели Нилам Мангалмурти, белодробен доктор во болницата на Универзитетот во Пенсилванија.

Следното е брза слика за брзо развивање на разбирањето на тоа како вирусот ги напаѓа клетките низ целото тело, особено кај приближно 5% од пациентите кои стануваат критични болни. И покрај фактот дека повеќе од 1.000 трудови протекуваат на списанија и сервери за печатење секоја недела, јасна слика е невозможна затоа што вирусот изгледа како микроби да не го виделе тоа. Без поголеми, контролирани студии што само започнаа, научниците треба да извлечат информации од мали студии и извештаи за случаи, кои честопати се објавуваат со брзина на варип и сè уште не се разгледуваат.

„Треба да имаме многу отворен ум бидејќи овој феномен го продолжува својот тек“, вели Нанси Реу, лекар за трансплантација на црниот дроб кој лекувал пациенти со КОВИД-19 во Медицинскиот центар Раш.

 „Уште учиме“.

Инфекцијата започнува

Кога заразено лице исфрла капки исполнети со вирус и некој друг ги вдишува, новиот коронавирус, наречен САРС-КоВ-2, влегува во носот и грлото. Добредојден е во мукозната мембрана на носот, покажуваат впечатоците на докторите. Откриле дека клетките таму се богати со рецептори на клеточна површина, наречен ензим за производство на ангиотензин 2 (ACE2). Во целото тело, присуството на ACE2, кое обично помага во регулирање на крвниот притисок, означува ткива кои се ранливи на инфекција затоа што вирусот треба да влезе во клетката во рецепторот. Откако ќе влезе, вирусот впрочем станува машина за правење клетки, правејќи безброј копии од себе и напаѓајќи нови клетки.

Бидејќи вирусот се размножува, заразеното лице може да ослободи големи количини од него, особено во текот на првата недела. Симптомите може да бидат отсутни во овој момент. Или новата жртва на вирусот може да развие треска, сува кашлица, болки во грлото, губење на мирис и вкус или болка во главата и телото.

Ако имунолошкиот систем не го победи САРС-КоВ-2 во текот на оваа почетна фаза, вирусот потоа се движи со брзината на ветерот и ги напаѓа белите дробови, каде исходот може да е смртоносен. Тенките, далечни гранки на белите дробови на респираторното дрво завршуваат во ситни воздушни перничиња наречени алвеоли, секоја обвиткана со еден слој на клетки, кои се исто така богати со ACE2 рецептори.

Обично кислородот преминува од алвеолите до капиларите, ситни крвни садови што лежат до воздушните кеси; кислородот потоа се пренесува во остатокот од телото. Но, бидејќи имунолошкиот систем се бори со натрапникот, самата битка го нарушува овој здрав трансфер на кислород. Предните бели крвни клетки ослободуваат воспалителни молекули наречени хемокини, кои за возврат покануваат повеќе имуни клетки да ги таргетираат и убиваат клетките заразени со вирусот, оставајќи паузи на течности и мртви клетки - гној - зад себе. Ова е основната патологија на пневмонија со нејзините придружни симптоми: кашлица; треска, брзо и плитко дишење. Некои пациенти со КОВИД-19 се опоравуваат, понекогаш и без поголема поддршка од кислородот воведен преку нивните носни шуплини.

Но, другите се влошуваат, честопати доста ненадејно, развиваат состојба наречена синдром на акутен респираторен дистрес (ARDS). Нивото на кислород во нивната крв паѓа и тие потешко дишат. На х-зраци и компјутеризиран скенер за томографија, нивните бели дробови се натопени во бела непрозирност, каде што треба да биде црниот простор - воздухот. Обично овие пациенти завршуваат на респиратори. Многумина умираат. Обдукциите покажуваат дека нивните алвеоли се полни со течност, бели крвни клетки, слуз и детритус на уништени клетки на белите дробови.

Надувување на мозокот

Друг впечатлив сет на симптоми кај пациенти со КОВИД-19 се концентрира на мозокот и централниот нервен систем. Фронтера вели дека од невролозите се бара да проценат 5% до 10% од пациентите со коронавирус во нејзината болница. Но, тој вели дека постои „веројатно потценување“ на бројот на пациенти чиј мозок се бори, особено затоа што многумина се исто така седатирани на респираторите.

Фронтера има забележано пациенти со воспаление на мозокот - енцефалитис, напади на „симпатична бура“, имунолошки одговор што е верзија на невремето на цитокинот во мозокот. Некои луѓе со КОВИД-19 накратко ја губат свеста. Другите имаат мозочни удари. Многумина пријавуваат губење на мирис. И Фронтера и други се прашуваат дали во некои случаи инфекцијата го потиснува рефлексот на стеблото на мозокот што се чувствува недоволно кислород. Ова е уште едно објаснување за повремената забелешка дека некои пациенти не губат воздух, и покрај опасно ниското ниво на кислород во крвта.

Рецепторите ACE2 се присутни во нервниот кортекс и мозокот, вели Роберт Стивенс, лекар за интензивна нега во Хопкинс Медисин. Но, не е познато под какви околности вирусот продира во мозокот и комуницира со овие рецептори. Сепак, коронавирусот зад епидемијата на акутен респираторен синдром (САРС) во 2003 година - близок роднина на денешниот виновник - може да навлезе во невроните, а понекогаш и да предизвика енцефалитис.

На 3 април, студија на случај во Меѓународен журнал за заразни болести, од тим во Јапонија, објави траги од нов коронавирус во цереброспиналната течност кај пациент КОВИД-19 кој развил менингитис и енцефалитис, сугерирајќи дека може да навлезе и во централниот нервен систем.

Но, други фактори можат да го оштетат мозокот. На пример, бура од цитокин може да предизвика оток на мозокот, а прекумерната склоност за згрутчување на крвта може да предизвика мозочни удари. Предизвик сега е да преминеме од премисата на откривање, во време кога персоналот е насочен кон заштеда на животи, па дури и невролошки проценки како што се активирање на рефлекс на замолчени средства или транспорт на пациенти за скенирање на мозокот ризикуваат ширење на вирусот.

Минатиот месец, Шер Чоу, невролог од Медицинскиот центар на Питсбург, започна со организирање на светски конзорциум во кој сега се вклучени 50 центри за собирање на податоци за невролошки пациенти. Раните цели се едноставни: Одредете ја инциденцата на невролошки компликации кај хоспитализирани пациенти и документирајте како се појавуваат. На долг рок, Чоу и нејзините колеги се надеваат дека ќе соберат скенови, лабораториски тестови и други податоци за подобро да го разберат влијанието на вирусот врз нервниот систем, вклучително и мозокот.

Чоу шпекулира за можна патека за инвазија: низ носот, а потоа горе - објаснувајќи ги извештаите за губење мирис - што се поврзува со мозокот.

„Тоа е теорија што звучи добро“, вели таа. „Но, ние навистина мора да го докажеме тоа“.

Цревата

Во почетокот на март, една 71-годишна жена од Мичиген се врати од крстарење на реката Нил со крвава дијареја, повраќање и болки во стомакот. На почетокот, лекарите се сомневале дека има бактерија на желудникот, како што е салмонела. Но, откако развила кашлица, лекарите зеле назален брис кој бил позитивен за новиот коронавирус. 

Нејзиниот случај додава сè поголеми докази што укажува на тоа дека новиот коронавирус, како и неговиот братучед САРС, може да ја зарази слузницата на долниот дигестивен тракт, што изобилува со клучните рецептори на ACE2. Вирусна РНК е пронајдена кај дури 53% од пациентите со столица. Во трудот во theурналот за гастроентеролози, кинескиот тим објави дека пронашол протеински плик на вирусот во клетките на желудникот, дуоденумот и ректумот во биопсијата на заболените

Ќе бидат потребни години на макотрпно истражување за да се заостри сликата за неговиот дострел и каскадата на кардиоваскуларни и имунолошки ефекти што може да ги активира.

Како што напредува науката, од испитување на ткивата под микроскоп до тестирање лекови на пациенти, се надеваме дека третманите ќе бидат поинтригантни од светскиот вирус што го запре светот

Текстот е преземан од sciencemag.org.