23 Ноември, 2024
0.0267

КИСЕЛНАТА МАГЛА ОСТАВА ТРАЈНИ ПОСЛЕДИЦИ: Како оваа појава влијае на телото и како да се спречат тешки импликации

Објавено во: Општо 05 Ноември, 2022

Добивај вести на Viber

Гушење, недостаток на воздух, влошување на веќе постоечките кардиоваскуларни проблеми, главоболки ги мачат и белграѓани и жителите од другите делови на Србија каде воздухот е загаден изминативе денови.

Аеро-загадувањето во комбинација со магла создава таканаречена „кисела магла“ која може да предизвика здравствени проблеми кај одреден дел од населението.

 Маглата сама по себе, кога не е помешана со аеро-загадувачи, според експертите, нема значајно влијание врз здрава личност, додека хронично болните и метеоропатите може да почувствуваат притисок или задушување. Први на удар поради присуството на „кисела магла“ се астматичарите, а не заостануваат ни хроничните пациенти. Оваа мешавина им пречи и на здравите луѓе.

Проф. Д-р Светлана Станишиќ, доктор по физичка хемија, во интервју за „Блиц“ објаснува што е „кисела магла“ и како таа влијае на телото.

 - Маглата и аерозагадувањето се лоша комбинација за нас урбаните. Имено, честичките во воздухот кога е висока влажноста служат како јадра за кондензација и создавање на нови капки магла, а од друга страна, капките магла служат како медиум за растворање на киселите оксиди на сулфур и азот, со што се создава „ кисела магла", која го иритира респираторниот тракт. предизвикува бронхоконстрикција и ја зголемува можноста за напад на астма кај предиспонираните. Исто така, капките од магла создаваат услови за хемиски реакции и формирање на нови соединенија кои го загадуваат воздухот, па комбинацијата на загадување и магла убила 12.000 лондончани за 4 дена во 1952 година. Тогаш се формира поимот смог - од англиските зборови smoke, што значи чад и магла, што значи магла, објаснува професорот Станишиќ.

Не излегувајте во зори и навечер

 Иако едвај чекавме да се ослободиме од маските што ги носевме поради короната, деновиве на улица, најчесто во раните утрински часови, можеме да сретнеме луѓе со маски. Причината е токму маглата и загадувањето.

На астматичарите им се препорачува да избегнуваат излегување од дома кога има магла, која најчесто е рано наутро или навечер. Според експертите, проветрувањето на просториите треба да се врши преку ден, кога се советува и пешачење или извршување на секојдневните задачи. Ако треба да одите на работа наутро или попладне, совет е да носите маска и да не го прескокнувате третманот.

Белодробни и срцеви пациенти

Кога загадувањето и маглата се мешаат кај оние со хронична опструктивна белодробна болест, бронхијална астма, „кисела магла“ може да доведе до стеснување на бронхиите кога има чувство на отежнато дишење. Може да влијае и на влошување на веќе постоечката болест поради бронхијален спазам.

Што се однесува до срцевите пациенти, киселата магла може да ја влоши состојбата кај пациентите кои имаат ангина пекторис, или ако имаат проблем со висок крвен притисок. Докторите се јасни во овој случај, редовна терапија и избегнување одење во критичниот период од денот.

 Задушеност кај здрави луѓе

Покрај хроничните пациенти, кога станува збор за загадувањето, може да предизвика и задушување и непријатност кај здравите луѓе. Важно е, според експертите, да не се паничи, туку да се избегне изложување на загадени подрачја.

Кисел дожд

Покрај кисела магла, има и кисели дождови кои пак создаваат други проблеми. Проф.д-р Светлана Станишиќ за „Блиц“ додава дека киселите дождови се феномен кој е забележан уште од почетокот на индустриската револуција во 1870-тите, кога англискиот научник Смит пишувал за штетите што ги предизвикуваат на зградите и растенијата.

- Штетите што им ги нанесуваат на објектите зависи од материјалот од кој се направени, па така најпогодени се металите подложни на корозија, како бакарот, а потоа и каменот со порозна структура, како варовникот. Денес знаеме дека киселиот дожд настанува кога загадувачките гасови, јаглерод диоксид, сулфур диоксид и азотни оксиди, се раствораат во фина водена пареа и формираат киселина. Додека јаглеродната киселина е релативно блага (на нашите глави паѓа само кисела вода), сулфурните и азотни киселини се многу силни киселини, па киселоста на овие дождови може да биде слична на оцетот (pH - 2,4). Дури и незагадениот дожд е малку кисел, бидејќи воздухот природно содржи мала количина на јаглерод диоксид (pH - 5,6 се смета за долна граница), објаснува професорот Станишиќ.

Како што вели, најголем проблем со киселите дождови денес е во земјите кои користат јаглен кој содржи сулфур (во современите земји емисиите се десулфурираат), поточно Кина, Индија и Источна Европа.

- Покрај директното влијание врз растенијата, киселиот дожд има ефект и на истекување на потребните хранливи материи, како што се калциумот и магнезиумот, од почвата, но и на истекувањето на тешките метали што ги уништува растенијата и ја загадува водата. Од тешките метали, алуминиумот најчесто се мобилизира од почвата (инаку цврсто врзан), кој е отровен и за растенијата и за животните (рибите умираат во реките и езерата), заклучува професорот Станишиќ.

* Наградата се доделува на котирано друштво, избрано со гласање преку онлајн анкета на веб страниците на Берзата и интернет порталот „Фактор“, кој е партнер на Берзата во доделувањето на оваа награда. Гласањето се врши паралелно на двете веб страници и акцијата на издавачот што ќе има најмногу гласови од двете анкети збирно, ќе биде прогласена за Акцијата на годината по избор на јавноста за 2024 година.
Предмет на анкетата е листа од десет котирани акции, избрани врз основа на остварениот промет и транспарентноста во нивното работење.