ММФ: Како прекинот на рускиот природен гас ќе влијае на европските економии

Добивај вести на Viber

Руската инвазија на Украина дополнително ја затемни перспективата за глобалниот раст, при што европската економија се соочува со сериозно назадување со оглед на трговските, инвестициите и финансиските врски со завојуваните земји. Сега, Европа трпи делумен прекин на извозот на природен гас од Русија, нејзиниот најголем снабдувач со енергија.

- Изгледите за целосно исклучување без преседан ја поттикнуваат загриженоста за недостигот на гас, покрај сѐ уште високите цени и економските влијанија. Додека креаторите на политиките се движат брзо, им недостасува план за управување и минимизирање на влијанието – пишуваат Марк Фланаган, Алфред Камер, Андреа Пескатори и Мартин Штуермер, економисти на Меѓународниот монетарен фонд во нивна анализа објавена на блог страната на ММФ.

Тие испитуваат како фрагментираните пазари и одложеното пренесување на цените може да ги влошат влијанијата, улогата на глобалниот пазар на течен природен гас во ублажувањето на резултатите и како таквите фактори би можеле да се одразат врз Германија, најголемата европска економија.

- Нашата работа покажува дека во некои од најпогодените земји во Централна и Источна Европа - Унгарија, Словачка и Чешка - постои ризик од недостиг од дури 40 проценти од потрошувачката на гас и бруто домашниот производ да се намали за 6 проценти. Влијанијата, сепак, би можеле да се ублажат со обезбедување на алтернативни набавки и извори на енергија, олеснување на тесните грла во инфраструктурата, поттикнување на заштеда на енергија при заштита на ранливите домаќинства и проширување на договорите за солидарност за споделување гас низ земјите – се истакнува во анализата.

Европската инфраструктура и глобалното снабдување досега се справуваа со пад од 60 отсто на испораките на руски гас од јуни 2021 година. Вкупната потрошувачка на гас во првиот квартал беше намалена за 9 отсто во однос на претходната година, а се користат алтернативните испораки, особено ЛНГ од глобалните пазари.

- Нашето итражување сугерира дека намалувањето до 70 проценти на рускиот гас може да се управува на краток рок со пристап до алтернативни залихи и извори на енергија и со оглед на намалената побарувачка од претходно високите цени. Ова објаснува зошто некои земји успеаја еднострано да го запрат рускиот увоз. Сепак, диверзификацијата би била многу потешка при целосно исклучување. Тесните грла може да ја намалат можноста за пренасочување на гасот во Европа поради недоволниот капацитет за увоз или ограничувањата за пренос. Овие фактори може да доведат до недостиг од 15 до 40 проценти од годишната потрошувачка во некои земји во Централна и Источна Европа – се додава во написот.

Аналитичарите посочуваат дека доколку пазарите на ЕУ останат интегрирани и внатрешно и со остатокот од светот, глобалниот пазар на ЛНГ би помогнал да се ублажат економските влијанија. Тоа е затоа што намалената потрошувачка се дистрибуира низ сите земји поврзани со глобалниот пазар. Во крајност, под претпоставка дека нема да имаат ЛНГ, влијанието е зголемено: зголемените цени на бензинот ќе мора да функционираат со намалување на потрошувачката само во ЕУ.

- Доколку физичките ограничувања го попречат протокот на гас, фрагментираниот пазарен пристап сугерира дека негативното влијание врз економското производство би било особено значајно, дури 6 проценти за некои земји во Централна и Источна Европа каде што интензитетот на употребата на рускиот гас е висок и алтернативните набавки се ретки, особено Унгарија, Република Словачка и Чешка. Италија, исто така, ќе се соочи со значителни влијанија поради нејзината голема зависност од гас во производството на електрична енергија – се истакнува во аналиата.

Додаваат дека ефектите врз Австрија и Германија би биле помалку сериозни, но сепак значајни, во зависност од достапноста на алтернативни извори и способноста да се намали потрошувачката на гас за домаќинствата. Економските влијанија би биле умерени, можеби под 1 процент, за другите земји со доволен пристап до меѓународните пазари на ЛНГ.

- Копавме подлабоко за да ги разбереме германските перспективи и политичките опции во случај на целосно исклучување. Нашите проценки сугерираат дека каналите на несигурност особено би додале на економските влијанија од целосното исклучување. Влијанијата ќе го достигнат својот врв следната година, а потоа ќе исчезнат кога ќе станат достапни алтернативни залихи на гас – се појаснува во анализата

Одредени земји веќе ги охрабруваат домаќинствата и бизнисите да штедат енергија како Италија, каде владата наложува минимални и максимални нивоа за греење и ладење. 

REPowerEU, планот на Европската комисија, исто така содржи мерки за зачувување на енергијата и намалување на зависноста од руските горива.

- Претстојното истражување на ММФ покажува дека многу земји избрале политики кои силно го ограничуваат начинот на кој цените на големо се пренесуваат на потрошувачите. Подобра алтернатива би била да се овозможи поголем пропуст за да се поттикне зачувувањето, а истовремено да се понуди насочена компензација на домаќинствата кои не можат да си дозволат повисоки цени. Нашето истражување покажува дека економските последици од исклучувањето на рускиот гас може делумно да се ублажат. Покрај веќе преземените мерки, понатамошните активности треба да се фокусираат на ублажување на ризикот и подготвеност за кризи. Владите мора да ги зголемат напорите за обезбедување снабдување од глобалните пазари на ЛНГ и алтернативни извори, да продолжат да ги ублажуваат инфраструктурните тесни грла за увоз и дистрибуција на гас, да планираат споделување на испораките во итен случај низ ЕУ, да дејствуваат решително за да поттикнат заштеда на енергија додека ги штитат ранливите домаќинства и да се подготват паметни програми за рационализирање на гас – заклучуваат аналитичарите.

Тие потенцираат дека сега е момент за Европа да се надоврзе на решителната акција и солидарноста покажана за време на пандемијата за да одговори на предизвикувачкиот момент со кој се соочува денес.