„НЕ МОЖАМ НА КЕЛНЕР ДА МУ ДАДАМ 3.000 ЕВРА ПЛАТА“: Се случува вистинска катастрофа во Хрватска, угостителите во проблеми

Добивај вести на Viber

Ресторантите во Хрватска предупредуваат на бројни проблеми. Еден од нив е големиот недостиг од работници. Одливот на квалитетни келнери во странство трае со години, а Ведран Јакоминиќ, претседател на Здружението на угостители Кварнер и Истра, за N1 вели дека угостителите навремено предупредија за овој и за другите проблеми со кои се соочуваат во деловното работење.

„За да ја разбереме ситуацијата, мора да се вратиме на влезот во Европската унија, кога луѓето почнаа да заминуваат во странство за да работат во подобри услови и за повисоки плати. Предупредивме дека ќе дојде до овој одлив и дека ќе мора да увезуваме работна сила прво од блиските, а потоа и од далечните. За жал, тоа се случи“, изјави Јакоминиќ.

„Не можам да му дадам 3000 евра на келнерот...“

Рестораните, вели тој, постојано апелираат за подобри услови откако стапката на ДДВ во ресторанот е зголемена на 25 проценти.

Не можам да се одлучам дека мојот келнер има 3.000 евра плата, ако моите деловни резултати не можат да ги издржат. А за да го направиме ова, побаравме намалување на стапката на ДДВ во угостителството, која е највисока во ЕУ, промена на даночните стапки на платите, легализација на бакшишот, регулирање на привремената и секојдневната работа, работни ваучери... цела низа начини на кои би можело некој што сака да работи да работи легално. Сакавме да обезбедиме случајна работа за да можете да поканите пријател кога кафулето е преполно да „втрчате“ за три или четири часа. Се разбира, дека му плаќаш за тоа и дека се е легално. Со тоа би се олеснил товарот од свадби и разни други настани. Но, ништо од тоа не се случи, па сега имаме катастрофална ситуација“, објаснува овој сопственик на ресторан од Риека.

„Сите карти ги фрливме на туризмот“

Јакоминиќ на проблемот гледа пошироко и го гледа во туризмот, односно во што Хрватска го претвори туризмот.

„За нас туризмот е национална стратегија, а тоа е најлошата можна стратегија. Туризмот е одлична работа, но треба да биде додадена вредност и активност. И му ги фрливме сите карти, па имаме 90 дена екстремна шпиц сезона во годината, кога немаме време да правиме се или да ги форсираме домашните производи затоа што ни е доста. Мора се да увеземе бидејќи ништо не ни е доволно.

За тие 90 дена во годината ангажираме огромни ресурси. Сместувачки капацитети, апартмани и хотели, цистерни за пиво и вино, фрижидери... сето ова ќе биде празно во наредните 270 дена, во исчекување на новата сезона. Туризмот не го користиме како замаец на кој ќе го изградиме остатокот од економијата. Ова е единственото нешто што го прави Истра и можете да го видите кога ќе дојдете таму - имате домашен производ кој е скап, но тој е домашен и никој не се лути поради тоа. Кога сето тоа ќе се собере, сфаќаме дека имаме многу малку домашна индустрија која го следи туризмот“, тврди Јакоминиќ.

Гостинот остава 20 центи, ја зема сметката и настанува проблем

Рестораторите долго време чекаат нов модел за фискализација на бакшишот, кој почна нашироко да се применува на почетокот на оваа година и кој овозможува плаќање бакшиш со картички преку ПОС уреди. Јакоминиќ вели дека и тој со нетрпение го чекал, но бил разочаран.

„Се радувавме на легализацијата на бакшишот за картички, но беше одлучено да се легализираат и паричните бакшиши. А начинот на кој се утврдува е неостварлив. Ова може да биде изводливо во рестораните со Мишелин ѕвезда каде што имате три оброци за вечерта и каде што на гостинот му носите плико со сметката, а тој ви дава картичка или готовина, а вие ја фискализирате и имате две сметки.

Но, кога работите во кафуле и некој ќе ви остави бакшиш од 20 центи и ќе замине, вие сте во неволја. Со закон тој е должен да ја земе сметката, а тие 20 центи мора да ги фискализирате токму на сметката што ја земал. Значи, ако не се сеќавате на бројот на сметката, вие сте во прекршок или треба да трчате до каса со тие 20 центи за да ги додадете на сметката. Фискализацијата на бакшишот треба да се уреди така што келнерот на крајот од денот ќе брои колку бакшиш добил и потоа го додава на сметките што ги фискализирал“, посочува Јакоминиќ за N1, додавајќи дека „сè што се прави овде е направено. некако без врска“.

„Угостителството е за атмосферата, а не за производот“

Тој не е преголем оптимист за иднината на туристичката индустрија овде.

„Треба да се вратат десет години наназад и да почнат да склопуваат сè од нула, како што треба да биде. Имавме добра стратегија со туризмот, но таа беше игнорирана во 2016 година. Големо нарушување на пазарот имало поради зголемувањето на стапката на ДДВ. Дел од луѓето се вратија на диво, инвестициите паднаа во вода, па седум години подоцна имаме ситуација која не е фијаско, туку апсолутна катастрофа.

И навиките се сменија. Луѓето сега се дома повеќе од порано, помалку се дружат јавно, повеќе нарачуваат храна преку агрегатори, а рестораните немаат работници. Евентуално ќе имаме машини за самопослужување во угостителските објекти. Ќе притиснете едно копче и ќе добиете пица, но тоа не е поентата, бидејќи можете да печете пица дома. Во туристичката индустрија, не се работи за производот, туку за атмосферата. А ако не ја добиеш таа атмосфера, што добиваш“, горко праша на крајот Јакоминиќ.