Од рудник за бакар до позелена иднина: Животно патување на еден геолог

Добивај вести на Viber

Додека седев под мојот трем, гледајќи го сонцето како се спушта под хоризонтот, не можев а да не размислувам за мојата повеќедецениска кариера како геолог во рудникот за бакарБучим. Пензионирањето ми даде време вистински да ги ценам промените на кои бев сведок во рударската индустрија, промени кои се усогласуваат со новите позитивни трендови во рударството и транзицијата кон зелена економија. 

Во минатото, индустријата имаше поинакво лице. Експлоатацијата на бакар се одвиваше без доволно да се внимава на еколошките последици. Рударските практики често беа поврзани со борбата за повеќе руда кои доведуваа до загадување на животната средина. Како геолог, од прва рака ги видов лузните врз животната средина што ги оставија зад себе некои рударски активности. 

Но, како што минуваа годините, рударската индустрија почна да се трансформира. Тоа беше поттикнато од сознанието дека треба да правиме добро, одржливо да ги извлекуваме корисните минералии да придонесуваме за позелена иднина. Оваа трансформација беше нешто што никогаш не мислев дека ќе доживеам да го видам. 

Една од најзначајните промени беше усвојувањето на иновативни технологии. Рударските компании почнаа да користат напредни техники за геолошко картирање, далечинско набљудување и аналитика на податоци за прецизно да ги лоцираат наоѓалиштата на метали. Ова не само што ја зголеми ефикасноста, туку и го намали влијанието на истражувањето врз животната средина.Покрај технолошкиот напредок, индустријата почна да става поголем акцент на одговорноста за животната средина. Одржливите рударски практики станаа норма наместо исклучок. Новите рудниците се дизајнирани со одговорно размислување за зачувување на екосистемот, а ефикасноста во користењето на водата и енергијата станаа клучни цели. Некогаш неплодните предели околу рудниците сега се ревитализираат, алуѓето и животните се враќаат во своите живеалиштата. 

Можеби најинспиративната промена за мене е интеграцијата на обновливите извори на енергија. Рудниците, напојувани од ветер, сончева и хидроенергија, повеќе не придонесуваат за емисиите на стакленички гасови. Тие го намалуваа нивниот јаглероден отпечаток и активно придонесуваат за транзицијата на зелената енергија давајќи ги критичните минерали. Исто така,сувите јаловишта го намалуваат ризикот од загадување на водата, ја подобруваат безбедноста со тоа што го намалуваат ризикот од дефекти на камениот насип,  зафаќаат помала површина во споредба со конвенционалните јаловишта  и ги олеснуваат напорите за рехабилитација и рекултивација на локацијата. Како геолог, имам чувство на гордост знаејќи дека мојата индустрија во современиево игра улога во справувањето со климатските промени. 

Ангажманот на заедницата исто така еволуираше. Рударските компании ја научија лекцијата за важноста од тесна соработка со локалните заедници, обезбедување работни места, поддршка на образованието и инвестирање во инфраструктурни проекти кои го подобруваат квалитетот на животот на жителите. Некогаш спорните односи меѓу рударските компании и локалните заедници се трансформираа во партнерство фокусирано на взаемна корист. Во ерата на модерното одговорно рударство, проактивниот ангажман и транспарентната комуникација со локалните заедници станаа составен дел на рударските компании. Како пример, за посветеност на одговорно рударство што сакам да го спомнам е компанијата Еуромакс, носител на проектот Иловица – Штука,   на кои приоритет е одржливоста и одговорноста за животната средина,  нивната соработката со локалните засегнати страни за да ги решат проблемите, да имплементираат строги еколошки заштитни мерки и да обезбедат дека нивните активности ќе имаат минимално влијание врз животната средина. Овој пристап ја минимизира потребата еколошките невладини организации (НВО) да шират страв меѓу локалното население за новите одржливи рудници, бидејќи заедниците можат од прва рака да ја видат посветеноста на одговорните практики и придобивките што одговорното рударство може да ги донесе во нивниот регион, вклучително и создавање работни места, економски развој и грижа за животната средина.

Додека го пиев вечерниот чај, размислував за тоа како овие позитивни трендови во рударството совршено се усогласија со зелената економија што еволуира. Бакарот, критична компонента во технологиите за обновлива енергија, како што се турбините на ветер, соларните панели и електричните возила, е многу значаен. Рударството, одговорно и одржливо повеќе не е само профит; тоа обезбедува и еден позелен свет. 

Сфатив дека сум бил сведок на извонредна трансформација во рударската индустрија, онаа која ги прифатил иновациите, одржливоста и посветеноста да има позитивно влијание врз животната средина и заедниците. Мојата кариера како геолог во рудникот за бакар започна во друга ера, но заврши во индустрија која помага да се обликува поодржлива и позелена иднина. 

Додека гледав во ѕвездите над главата, не можев а да не имам чувство на оптимизам. Следната генерација геолози и рудари ќе го продолжат ова патување кон поодржлива и поодговорна рударска индустрија, оставајќи зад себе наследство на позитивни промени за генерациите што доаѓаат. 

М-р Коста Поцков дпл.инг. геолог