Поблиску до пензионирање, помалку работа: Словенија воведува шестчасовна смена или слободен петок

Добивај вести на Viber

Во Словенија од 1 јануари 2026 година делумно стапува на сила Закон што ќе донесе вистинска револуција на пазарот на трудот. Покрај зголемувањето на надоместоците за невработеност и јавните работи и олеснувањето на пристапот до пазарот на трудот за млади луѓе, студенти и пензионери, тој ќе им овозможи на луѓето што се приближуваат кон пензионирање да ги намалат своите работни обврски.

Работниците над 58 години, како и оние со најмалку 35 години стаж, практично ќе можат да избираат помеѓу слободен петок, односно продолжен викенд или скратен работен ден од шест часа, потврди Министерството за труд, семејство, социјални работи и еднакви можности за словенечките медиуми. 

Ова министерство го води Лука Месец од партијата Левица, која обезбедува поддршка од малцинствата на владата на Роберт Голоб, и во моментов подготвува подзаконски акти што би овозможиле спроведување на новите одредби.

Според моделот наречен 80-90-100, кој се однесува на 80 проценти од работното време, 90 отсто од платата и 100 проценти од платените придонеси, Словенците делумно ќе ги вклучат искуствата на земји како Исланд, Ирска и Германија во своето законодавство. Во овие земји, ваквите закони доведоа до позитивни последици како што се зголемена продуктивност, намалено отсуство од работа и поголема ефикасност. Таму веќе беа спроведени и неколку пилот-проекти, главно во технолошки компании, кои покажаа слични резултати.

Министерството за труд објави дека доколку измените на законот се покажат како успешни, ќе се движат кон понатамошна либерализација на регулативите, па до крајот на 2028 година може да се очекуваат промени како што се бонус за работа во сабота, задолжителен божиќен бонус за сите вработени и, конечно, триесетчасовна работна недела.

Доаѓаат повисоки надоместоци за невработеност, подобри услови за студентите и јавните службеници

Овој прв круг промени вклучува и некои други мерки, па невработените Словенци ќе уживаат повисоки надоместоци за невработеност од 2026 година. Максималниот износ што невработените ќе го добиваат во текот на првите три месеци по отпуштањето или раскинувањето на договорот за вработување ќе биде 130 проценти од просечната бруто минимална плата во земјата, која моментално изнесува нешто над 1.660 евра. Доколку не најдат нова работа по три месеци, ќе имаат право на 110, потоа 100 проценти, па до 70 проценти од просечната бруто минимална плата.

Значајни промени и зголемени бенефиции ги очекуваат и учениците, студентите и учесниците во јавни работи, кои ќе имаат подобрени услови за работа покрај повисоките минимални плати по час. Планирани се стимулации за вработување на невработени лица над 59 години, во износ од 40 проценти од месечниот нето износ на парични надоместоци, а оваа категорија ќе има право на повеќе часови работа за привремена или повремена работа. Месечното ограничување на работа за пензионерите е зголемено од 60 на 85 часа месечно, а максималниот годишен приход е соодветно зголемен.

Министерството за финансии „го стега ременот“

На донесувањето на таквото законодавство му претходеше долгорочна координација на социјалните партнери, но законот на крајот беше донесен по итна постапка бидејќи неговото донесување беше поврзано со повлекување на 140 милиони евра европски средства за овие цели.

Министерството за финансии, предводено од долгогодишниот менаџер и поранешен извршен директор на авиокомпанијата „Адрија ервејс“, Клемен Боштјанчиќ, изрази резерви во врска со оптоварувањето на државниот буџет од сите овие мерки, што треба да ја чини државата малку повеќе од 40 милиони евра. Затоа, подзаконските акти што детално го регулираат пазарот на трудот ќе бидат донесени до крајот на 2028 година. Ако, се разбира, дотогаш преживее владата на левиот центар.