ПОЧИНА НАЈГОЛЕМИОТ ФРАНЦУСКИ ЗАВОДНИК, АЛЕН ДЕЛОН: Митеран го прогласи за Витез, а светската филмска икона беше и гангстер и самурај со ангелско лице

Добивај вести на Viber

Почина францускиот актер Ален Делон, пренесува AFP. Имаше 88 години. Во 2019 година доживеа мозочен удар и во последните години се бореше со ракот

По долгата кариера која му донесе легии фанови - но и многу критичари - францускиот актер Ален Делон зад себе остава богат филмски опус, вклучувајќи и некои од големите класици на светската кинематографија. Темниот актерски стил, со изглед кој му го донесе прекарот „ангелско лице“, го означува неговото трајно уметничко наследство - иако репутацијата на Делон понекогаш беше валкана поради неговиот често турбулентен приватен живот. France24.com погледна наназад на еден од гигантите на француската кинематографија – од неверојатниот подем на Делон од ѕвезда до разочарувањето што неговата личност предизвика кај дел од јавноста.

Неколку месеци по стекнувањето слава во неговите рани филмски улоги, Ален Делон беше предмет на интерес од некои од најголемите автори на европската кинематографија, кои подоцна го ангажираа за некои од најпознатите дела во историјата на кинематографијата.

Во 1960 година, италијанскиот режисер Лукињо Висконти му даде улога на Делон во „Роко и неговите браќа“ – длабоко социјал-реалистичко дело за маките на едно семејство од рурална јужна Италија додека се обидуваат да го најдат своето место во индустрискиот север – кој беше награден со Гранд од жирито на Филмскиот фестивал во Венеција. Две години подоцна, друг познат италијански режисер, Микеланџело Антониони, му даде улога на Делон во филмот „Eclipse“ – освојувајќи уште една голема награда од жирито, овој пат на Канскиот филмски фестивал.

Во 1963 година, Делон глуми како Танкреди, саканиот и шармантен внук на принцот од Салина, во раскошната адаптација на Висконти на ремек-делото на Џузепе Томази ди Лампедуза, Леопардот. Овој филм потоа ја освои Златната палма.

Истата година Делон за прв пат соработува со актерот Жан Габин во филмот „Секој број може да победи“, каде што младата ѕвезда и етаблираната икона на големото платно глумеа криминално дуо кое планира да ограби казино во Кан

„Секој број може да победи“ не само што беше критикуван, туку и комерцијален успех - продаден е во 3,5 милиони примероци. Меѓутоа, кога Делон се обиде да се пробие на крајниот пазар - САД - неговите три холивудски филмови беа комерцијални неуспеси, и покрај присуството на ѕвезди како Дин Мартин. Неинспириран од проектите кои тогаш му беа понудени, француската ѕвезда се врати во Европа.

Полицаец, гангстер и самурај

По враќањето во Франција, Делон повторно се поврзал со некои стари познаници. Во 1969 година, тој и германско-француската актерка Роми Шнајдер - со која беше во врска од 1959 до 1963 година - играа двојка обвиткана во сексуална љубомора во филмот „Базен“. Таа година повторно се обединил со Габин и Анри Вернегил, режисерот на филмот „Секој број може да победи“, во францускиот гангстерски филм „Сицилијански клан“.

Сепак, почетокот на неговата соработка со титанот на новата сцена Жан-Пјер Мелвил го произведе највпечатливиот филм во кариерата на Делон: нео-ноар ремек-делото „Самурај“, во кое неговиот „ангелски“ изглед создаде силен контраст со улогата. на осамен, методичен убиец. Делон и Мелвил снимија уште два филма заедно, „Црвен круг“ и „Полицаец“ – последните два филма што Мелвил ги сними, и двата со изразен темен тон.

Во исто време, Делон почна да презема продукциски улоги, продуцирајќи четириесет филмови во текот на неговата кариера. Сепак, дури во 1981 година ја презема улогата на режисер во криминалистичкиот трилер „За скривалиштето на полицаецот“. Режира уште еден филм, „Le Battant“ во 1983 година.

Но, и покрај неговиот неоспорен професионален успех во текот на целиот живот, од 1968 година, Делон е обвиен во облак од сомнеж. Таа година неговиот телохранител Стеван Марковиќ беше пронајден мртов во ѓубре. Подоцна, пронајдено е писмо од Марковиќ, адресирано до неговиот брат, во кое пишува: „Ако ме убијат, 100 проценти се виновни Делон и неговиот кум Франсоа Маркантони“ – вториот корзикански гангстер. Иако полицијата долго време се сомневаше во нивната вмешаност во смртта на Марковиќ, Делон и неговата тогашна сопруга Наталија никогаш не беа обвинети.

До крајот на 1980-тите, Ален Делон веќе имаше триесетгодишна кариера зад себе. Сепак, и покрај сето она што го постигна во текот на таа кариера, тој почна да се појавува во сè поголем број неуспешни филмови додека влегуваше во подоцнежните фази од неговата кариера.

Во текот на 1990-тите играше во неколку комерцијални филмови, како „Машина за танцување“ и „Враќањето на Казанова“. По неколку неуспеси - кулминирајќи во Ден и ноќ, во режија на францускиот филозоф Бернар-Анри Леви - Делон го објави своето повлекување од филмот во 1997 година, иако продолжи да прифаќа повремени улоги.

Сепак, токму во овој период Делон беше почестен со некои од најпрестижните награди што политичките и културните институции можат да ги дадат. Во 1991 година, тогашниот француски претседател Франсоа Митеран му го додели орденот Витез на Легијата на честа. Четиринаесет години подоцна, наследникот на Митеран, Жак Ширак, го унапредил во чин командант поради неговиот „придонес во уметноста на светската кинематографија“.

Не само француската држава го награди Делон. Во 1995 година, Берлинскиот филмски фестивал му ја додели Златната мечка за животно дело. Потоа, во 2019 година, Канскиот филмски фестивал му ја додели на Делон, престижната „палма“. Сепак, општествените норми значително се променија помеѓу овие две признанија. Одлуката на Кан да му оддаде почит предизвика бес, особено меѓу феминистичките организации кои го критикуваа поради неговите јавно изрешени расистички, мизогински и хомофобични коментари.

Навистина, голем дел од јавноста веќе се огради од Делон, чии наводни врски со криминалниот свет, наводното пријателство со поранешниот лидер на Националниот фронт Жан-Мари Ле Пен и осудувачките изјави за жените и хомосексуалците значително влијаеја на неговата репутација.

Во 2008 година за последен пат се појави на големото платно, во комерцијалната фантазија „Астерикс на Олимпијадата“. Можеби не е изненадувачки, овој филм ја немаше возбудливата егзистенцијална анксиозност на „Самурај“ или раскошната, мрзелива меланхолија на „Леопард“. Од друга страна, овој филм му овозможи на Делон да го искористи својот јавен имиџ како малку мегаломан, во улогата на Јулиј Цезар.

Икона на глобалната кинематографија

И покрај сите негови контроверзии, Ален Делон останува икона во уметничките кругови, со еклектична низа значајни личности, вклучувајќи ги Софија Копола, Квентин Тарантино, Мадона и Маријана Фејтфул, кои продолжуваат да му оддаваат почит.

Во француската популарна култура тој сè уште се смета за еден од гигантите на светската кинематографија, благодарение на хипнотичката, загадочна убавина на неговите изведби - квалитети кои исто така придонесоа за комерцијализација на неговиот имиџ, пред сè во случајот со Диор, кој го користи својот имиџ во реклами за колонска вода и бренд цигари што се продаваат во Камбоџа и го носат неговото име со години.

Се чини дека Делон бил свесен за својот иконографски статус, со оглед на неговата повремена тенденција да се препушта на трето лице. Сепак, тој зборуваше во прво лице кога размислуваше за неговата кариера додека ја доби Златната Палма: „Кога ја започнав кариерата, знаев дека најтешкиот дел е да трае и издржав 62 години. Сега знам дека најтешко е да си заминам, бидејќи знам дека ќе го направам тоа“, низ солзи изјави тој.

фото: EPA-EFE/Guillaume Horcajuelo