Слабее ли авторитетот на наставниците пред правата на учениците?

Добивај вести на Viber

„Родителите создаваат дете, а учителот прави човек од него“, е изреката која, според сите проценки, денес би можела да биде доведена во прашање.

Се чини дека авторитетот, барем во традиционална смисла, на наставниците слабее. Во минатото, родителите се плашеле од наставниците, нивните зборови, совети, предупредувања и пораки. Денес е обратно. Многу наставници загрижено ги пречекуваат родителите кои доаѓаат да ги прашаат зошто нивното дете добило четворка, ако тие како родители се сигурни дека знае за петка.

Иако децата денес се позаштитени отколку пред неколку децении, има спорадични случаи на насилство, особено во потрадиционални средини. Од друга страна, има и случаи на злоупотреба од страна на деца, а училишните педагози и психолози, во современиот свет, се соочуваат со вистински предизвик да најдат „средно решение“ меѓу авторитетот на наставниците и правата и потребите на учениците.

Училишен психолог и педагог од селско основно училиште во Западна Србија за „Телеграф.рс“ објаснуваат дека односот меѓу ученикот и наставникот доживеал одредени промени со технолошкиот развој.

- Односот наставник-ученик драстично се промени од периодот кога наставникот беше авторитет, а ученикот имаше улога на пасивен примател на знаење. Со промената на начинот на пренесување информации и развојот на технологиите, се промени и односот во овој однос. Сега учениците се активни учесници во целиот наставен процес, па се „послободни“ во односот со наставниците. Ваквиот однос не е нужно лош бидејќи им олеснува на учениците да ги изразат своите чувства, развиваат самопочит и самодоверба. Секако, не сите наставници имаат таков пристап и сè уште има такви кои исклучиво применуваат авторитарен стил на образование и воспитување, а забележливо е дека ги нема на листата на „омилени“ наставници и претежно учениците развиваат аверзија кон предмети што ги предаваат - велат тие.

За да се регулира овој однос, постојат бројни прописи и правила кои го регулираат однесувањето на наставниците или учениците.

- Во руралните средини не може да се каже дека учениците се позаштитени од наставниците, што можеби е последица на домашното образование, но и добрата комуникација во училишниот тим, која е клучна за решавање на тешкотиите, т.е. на конфликт. Исто така, многу е важна комуникацијата меѓу наставниците и учениците, но и меѓу учениците и психолошко-педагошката служба, бидејќи ако е на задоволително ниво, тогаш сите незадоволства и конфликти се решаваат на самиот почеток. Вкоренето е мислењето дека учениците денес се навистина позаштитени од наставниците, меѓутоа, од гледна точка на психолозите и педагозите во селските училишта, тоа не изгледа така. Да го почитуваме мислењето на студентите и да развиеме партнерство со нив, ќе сфатиме дека нема позаштитена страна.

Сепак, се поставува прашањето - што да се прави во случај детето да се жали на наставникот?

- Еднаш ученик се пожали дека наставничката му вика, без причина. Еднаш згрешил на час, но оттогаш наставникот секогаш ја користи приликата да му вика. Во такви случаи, кога детето ќе ни се пожали, правиме анонимна анкета за да ја утврдиме точната ситуација, односно дали тој наставник е таков само кон тој ученик или кон сите. И на тој начин собираме податоци и што точно се случило. По анкетата разговараме и со наставникот, му презентираме дека анкетата е аналитичко-истражувачки труд, дека некои ученици напишале дека вика и слично. После тоа, одржуваме работилници со наставници и ученици на тема толеранција и успешна комуникација. Доколку е потребно, ги посетуваме и воннаставните часови на тој наставник и го следиме понатамошното однесување. По некое време, повторно ја правиме анкетата, за да видиме дали има некакво подобрување.

Според тоа, системите за справување со несоодветното однесување на учениците се лишени од „традиционални“ методи.

- Кога однесувањето на ученикот не е во согласност со правилата на однесување на училиштето, многу е важно тоа да му се укаже, но внимавајќи да се почитува личноста и чувствата на ученикот. Стилот на воспитување на децата треба да биде авторитетен, што значи дека мора да бидеме подготвени да ја видиме перспективата на учениците, со јасни и недвосмислени граници. Тоа значи почитување на мислењата на учениците и подготвеност да ги признаеме сопствените грешки. За да му укажеме на ученикот дека однесувањето е погрешно, мора да внимаваме да не ја „критикуваме“ личноста, туку само делувањето. Еден од успешните методи за да му покажеме на ученикот дека однесувањето не е правилно е менувањето на улогите - велат нашите соговорници и додаваат:

- Постојат три стила на воспитување: авторитарно, авторитативно и попустливо. Во зависност од личноста, искуството и контекстот на наставникот, зависи кој стил ќе го избере. Истражувањата покажуваат дека најефективниот е авторитативниот стил на родителство. Авторитарните или попустливите класови се претежно застапени во руралните училишта.

Меѓутоа, „мечот со сите рабови“ претставува злоупотреба на која често се склони децата.

- Една од ситуациите во која учениците се обидуваат да ја злоупотребат положбата е кога треба да одговорат на неколку предмети. Во такви ситуации тие често го оправдуваат одолговлекувањето со тоа што ги обвинуваат наставниците, ставајќи се во улога на жртви. Мојата сопруга работи наставничка, и се восхитувам на неа и на сите нејзини колеги.Како општество треба сериозно да се занимаваме со образованието.Мој предлог е школувањето да биде задолжително само до 4-то одделение, а после тоа незаинтересираните и необразованите ученици да бидат исфрлени од училиштата без право на упис.во друго училиште - велат соговорниците.

Телеграф.рс