Зошто ЕЦБ влегува во војна против кешот?

Добивај вести на Viber

Управниот одбор на ЕЦБ одлучи да ги укине банкнотите од 500 евра,беше соопштено на 15-ти февруари. Тоа е втората најголема користена банкнота по онаа на банкнотата од 50 евра. Покрај тоа формирана 30% од вредноста на физичките евробанкноти во обраќањето.

Но зошто овој потег е важен и какви се ефектите?

Причината која се истакна од европските монетарни власти, беше борбата против тероризмот, перењето пари, сивата економија и дрогата. „Јавното мислење“ се почесто сметало дека банкнотите со високи деноминации се користат за криминални цели.

Покрај тоа светот несомнено влегува во нова технолошка ера, што ги прави кешовите трансакции да изгледаат уште застарени. Одиме ли кон безготовинско општество кон електронските плаќања? Веројатно.

Во Шведска, на пример, кешовите трансакции веќе се голема реткост. Во автобусот, во метрото, кината, продавниците, такси превозот и банките - електронски плаќања и смс-и, изгледа, ја бришаат потребата од готовина.

Економските аргументи зад одлуките на Драги

Колку и да не убедува во спротивното, Драги едвај го третира прашањето од гледна точка на тероризмот. Одлуката има сосема јасни економски димензии. ЕЦБ се обидува ги извади парите од банките, домаќинствата да почнат да консумираат, бизнисите да инвестираат, инфлацијата да се зајакне и тркалото да се заврти.

За целта Драги ја направи каматата за депозитите на комерцијалните банки во ЕЦБ негативна. Тоа влијае на каматите на депозитите на самите комерцијални банки, кои станаа практично нула, а на места како Шведска - исто така негативни.

Чинот како дел од војната против готовината

Се разбира, најмногу губитници од слична проинфлациона политика се штедачите, кои се казнети директно со речиси нула или негативни камати по штедните сметки.

Да ги чуваш парите во банка или да инвестиршеа во Влада-та со негативен номинален принос во таква ситуација би било нелогично, бидејќи практично трошиш пари под услов а можеш само да ги протнеш под душек, да речеме.

Можноста за „симнување“ на пари од готовинскиот промет од страна на економските субјекти сепак влегува во директен судир со разбирањето на централните банкари дека проблемот денес е во недоволната агрегатната побарувачка, што тие сакаат да го стимулираат со монетарната и каматната политика. Затоа и ЕЦБ се обидува да ја казни оваа алтернатива.

Скриени причини

Вистината е дека современите западни влади се безобразно задолжени, додека чисто политички не им се исплаќа да ги кратат трошоците, ниту да прават реформи кои ќе го балансираат буџетот. Наместо тоа, тие очајно бараат додатни приход. Покрај новите давачки и печатењето на пари десетиците милијарди евра, ротирачки во „сивата економија“, се апетитот на цел и треба да бидат оданочени - оттука и вметнати во финансискиот систем.

Негативни ефекти: финансиска репресија

Денес банките во Европа се многу внимателни во однос на кредитот - тешко го пласираат.

Затоа банките и финансиските посредници, како осигурување и пензиски фондови инвестираат во владите.

Со отстранување на кешот и насочувањето на штедачите кон банкарскиот систем има опасност заемниот ресурс да се најде во рацете на корумпирани политичари, наместо на бизнис и потрошувачи за приватна потрошувачка и приватни инвестиции. Типичен „crowd out effect“, кажано на англиски.

Битката против кешот ќе има резултат и тоа дека луѓе, за кои се непознати финансиските пазари и банкарскиот систем, се принудени да станат дел од нив, имајќи дополнителни трошоци, како такси по сметки и трансакции со дебитни и кредитни картички - пак поради недостатокот на алтернатива за потрошувачка, инвестиции и заштеда во кеш.

Присутно се наметнува и се помал таван на готовинските трансакции, референдумот во Швајцарија за целосна и контролирано резервирање од централната банка, како и отстранување на најголемата деноминација еврото - банкнотата од 500 евра - се случува токму горенаведениот контекст.

Други скриени финансиски димензии

Присуството на повеќе големи деноминации значи и поголема побарувачка на парите како средство за зачувување на вредноста. Ако исчезнат тие, валутата станува помалку атрактивна, довербата во неа паѓа, заедно со тоа и нејзината куповна сила.

А целата вежба, се разбира, е дел од валутната војна на централните банки во кои губитници повторно се штедачите и економските агенти со фиксен приход како пензионери, на пример.

Важно да се напомене: паричната маса денес се состои од кеш и банкарски депозити, стапалата на монетарната база, креирана од владините агенции - централните банки.

Денес, кога вадиме валута од банкомати, всушност ги вадиме резервите на системот, а оттаму и природно го намалуваме банкарскиот кредит. Обратно, ако готовината исчезне, тогаш централната банка ќе добие целосна контрола врз монетарниот систем и банкарскиот кредит.

Со еден збор: ако се укне или намали готовината, тоа значи банкарскиот кредит непречено да расте уште побрзо отсега, односно со значителен инфлациски потенцијал, а оттаму и кредитен бум и шпекулативни, погрешни инвестиции, рецесии.

Можни ли се злоупотреби? Несомнено.

Што претстои?

Следната жртва на војната против кешот се: 100 доларската банкнота, заедно со неа банкнотата од 1.000 швајцарски франци. Влогот се однесува не само на нашата удобност, а во голема мера на нашите заштеди и личната слобода.