Дали Трамп ја води Украина кон капитулација? Зеленски не го отфрла планот

Добивај вести на Viber

САД промовираат нов мировен предлог за ставање крај на војната во Украина, но планот предизвика остри реакции во Киев. Украинските власти велат дека предлогот ги одразува максималистичките барања на Москва и ги оживува отстапките претходно отфрлени од Кремљ, кои во суштина би значеле капитулација. Рамката, одобрена претходно оваа недела од американскиот претседател Доналд Трамп, вклучува барања Украина да отстапи територија, да ја намали својата војска и да ги ограничи сојузите, објавува „Киев Индепендент“.

Портпаролката на Белата куќа, Каролин Ливит, потврди дека САД водат тајни мировни разговори со Русија и Украина и дека двете страни се „рамноправни учесници“.

Канцеларијата на украинскиот претседател потврди дека Володимир Зеленски официјално добил „нацрт-план за кој американската страна верува дека би можел да ја ревитализира дипломатијата“. Канцеларијата додаде дека Зеленски планира да разговара за достапните дипломатски опции и клучните елементи за постигнување мир со Трамп во наредните денови.

Да потсетиме и дека „Аксиос“, повикувајќи се на американски и украински претставници, пред неколку часа објави дека Зеленски денес му рекол на секретарот на американската армија, Ден Дрискол, дека е подготвен да соработува со администрацијата на Трамп на нов мировен план, и покрај фактот дека планот бара огромни отстапки од Украина.

Детали за контроверзниот план

Според „Волстрит џурнал“, планот предвидува Украина да го предаде целиот источен регион Донбас - кој ги вклучува регионите Донецк и Луганск, вклучувајќи ги и неокупираните области - со цел да се создаде демилитаризирана зона. Иако руските сили го окупираа речиси целиот регион Луганск, украинските сили сè уште држат делови од регионот Донецк, вклучувајќи ги клучните градови како што се Покровское, Славјанск и Краматорск.

Планот, исто така, би барал од Киев да ја преполови својата армија, да се откаже од одредени системи на оружје, да им забрани на странските трупи да служат како мировници и да ја суспендира кандидатурата на Украина за членство во НАТО за неколку години. За возврат, американските претставници велат дека Москва ќе се обврзе да не ја напаѓа Украина или други европски земји.

Договорот наводно вклучува договор за „надокнада за закуп“, во кој Русија би платила за де факто контрола врз Донбас, додека правната сопственост би останала кај Киев. Поширокиот план, исто така, вклучува признавање од страна на САД и меѓународното право на руската власт над Крим и Донбас, иако самата Украина нема да биде обврзана да ги признае териториите како руски.

Остри реакции од Киев

Извор во претседателскиот кабинет претходно изјави за „Киев Индепендент“ дека тие се остро против потенцијалниот план, истакнувајќи дека Вашингтон се чини дека се движи кон рамка усогласена со барањата на Москва. По средбата со американскиот државен секретар Ден Дрискол, кој е во Киев, Зеленски рече дека тимови од Украина и САД ќе работат на точките од планот. „Подготвени сме за конструктивна, чесна и ефикасна работа“, додаде тој.

Сепак, други украински претставници беа многу покритични. Олександр Мережко, шеф на парламентарната комисија за надворешни работи, го нарече предлогот „апсолутно апсурден“ и разделен од реалноста. „Тешко е да се замисли дека Путин би се согласил со ова - зошто би се согласил, ако веќе ги запишал овие територии во својот устав?“ Рече Мережко, додавајќи дека известувањето повеќе личело на „провокација од страна на Путин“.

Украинскиот пратеник Јарослав Јурчишин го спореди пристапот на САД со отстапките наметнати на Чехословачка во 1938 година. „Тие сакаат брз мир на сметка на едната страна, која ја сметаат за послаба“, рече тој. „Путин ќе ја почувствува крвта на усните и ќе изврши притисок. Затоа веројатно дури и ќе ги засили своите барања, искористувајќи го моментот“.

Олена Хубанова, од непрофитната организација „Помагање за заминување“, предупреди дека планот ги игнорира потребите на луѓето кои би можеле да се најдат под руска окупација. „Ќе ги предадеме на непријателот или ќе им кажеме да не одат никаде, без пари или поддршка“, рече таа. „Украина не е само територија. Украина е народ“.

Дипломатската офанзива на Вашингтон

Висок американски функционер потврди дека Трамп го поддржува предлогот, кој беше тивко изработен минатиот месец од специјалниот претставник на САД Стив Виткоф во контакт со Кирил Дмитриев, главен економски преговарач на Русија. Изворите велат дека европските партнери не биле вклучени во планот, а самата Украина била исклучена од процесот.

Вршителот на должноста амбасадор на САД во Украина, Џули С. Дејвис, изјави дека во последните 36 часа била сведок на „извонредно темпо на дипломатска активност“, опишувајќи ја како најамбициозна во нејзината 30-годишна кариера. Разговорите се третираат како итни случаи поради влошената енергетска ситуација во Украина.

Портпаролката на Белата куќа, Каролина Ливит, изјави дека Трамп останува решен да ја заврши војната и дека е „фрустриран од двете страни“ затоа што одбива да се обврзе на мировен договор. „Претседателот (Трамп) и неговиот тим никогаш не се откажуваат, а Соединетите Американски Држави работат на детален и меѓусебно прифатлив план за запирање на убиствата и создавање траен, траен мир“, додаде таа.

Ставот на Москва и загриженоста на Европа

Од друга страна, Кремљ негираше дека се во тек формални преговори. Портпаролот Дмитриј Песков на 20 ноември изјави дека Москва останува во контакт со Вашингтон, но негираше консултации. „Во моментов нема такви консултации“, рече тој. „Секако има контакти, но нема процес што би можел да се нарече консултации. Тоа не се случува.“

Во меѓувреме, Европа сигнализираше растечка вознемиреност. Шефицата за надворешна политика на ЕУ, Каја Калас, изјави дека секој обид за прекин на војната мора директно да ги вклучи Украина и Европа. „Не сме слушнале за никакви отстапки од руска страна. Ако Русија навистина сакаше мир, можеше да се согласи на безусловно прекинување на огнот пред некое време“, рече таа.