Новата одбранбена елита ги „убива“ воените гиганти: Се вртат невидени пари
Објавено во: Економија 05 Октомври, 2025 11:00
Силиконската долина стана центар на нов бран одбранбени стартапи, привлекувајќи милијарди долари инвестиции и менувајќи го лицето на американската национална безбедност
Меѓу лидерите е „Андурил индустрис“, чија вредност по последната рунда финансирање достигна 30,5 милијарди долари. Тоа е една од компаниите што инвеститорите и аналитичарите ги нарекуваат неопрајми - нови предизвикувачи кои ги поместуваат границите и се натпреваруваат со традиционалните изведувачи како што се „Локхид Мартин“, „Нортроп Груман“, „Боинг“, „Џенерал Дајнамикс“ и „РТХ“ (порано „Рејтеон“).
„Повеќе пари од кога било одат во она што го нарекуваме неопрајми“, изјави за CNBC Џејмсон Дарби, коосновач и директор на автономни системи во инвестицискиот колектив „МилВет Ангелс“ (МВА). „Иако тоа е сè уште мал дел од вкупниот буџет, трендот е исклучително позитивен.“
Заедно со „Андурил“, компаниите што ја предизвикуваат доминацијата на старите гиганти се „СпејсИкс“ и „Палантир Технолоџис“. Побрзи, полесни и софтверски фокусирани
За разлика од традиционалните изведувачи, новите стартапи се побрзи, поагилни и софтверски фокусирани, а нивните производи често ги пополнуваат критичните технолошки празнини кои се критични за националната безбедност.
„Многу од нив развиваат технологии кои имаат двојна примена, комерцијална и воена“, рече Ернестин Фу Мак, коосновач на MVA и основач на фондот за ризичен капитал Brave Capital. Според JPMorgan, американските стартапи за одбрана собрале околу 38 милијарди долари инвестиции во првата половина од оваа година. Доколку продолжат со ова темпо, би можеле да го надминат рекордот поставен во 2021 година.
Нови боишта: Кибер и вселена
Како што се промени глобалниот безбедносен пејзаж, Министерството за одбрана на САД идентификуваше голем број клучни технологии: хиперсонично оружје, енергетска отпорност, вселенски системи, интегриран надзор и кибербезбедност.
„Во ерата по 11 септември, целиот Пентагон беше фокусиран на глобалната војна против теророт, а ние се боревме против бунтовниците и герилците претежно со нискотехнолошко оружје“, рече Дарби. Но, денес, додава Фу Мак, фокусот е на конкуренцијата на големите сили: „Бојното поле се менува и се бараат нови технологии. Војните повеќе не се водат само на копно, море и во воздух, туку и во киберпросторот и вселената, бидејќи тие станаа нови полиња на конфликт“.
Некои стартапи од Силиконската долина развиваат не само оружје, туку и технологии со двојна употреба, како што се вештачката интелигенција и автономните системи. „Ваквите технологии имаат широка комерцијална примена, но во воен контекст тие можат значително да ги подобрат способностите“, рече Дарби. „Пентагон ги тестира и усвојува сè побрзо, испраќајќи јасна порака до инвеститорите и индустријата дека американската војска има потреба од нив“. Според Фу Мак, токму овој фокус на државата создава стратегија и мапа на патот за инвеститорите и претприемачите.
„Нова гарда“ на инвеститори и иноватори
Во септември, MVA официјално излезе од својата фаза на прикривање, откако инвестираше во водечки стартапи од одбраната од 2021 година. Денес, колективот има околу 250 членови, вклучувајќи технолошки основачи, финансиери од Волстрит, поранешни воени команданти, разузнавачки службеници и специјални сили.
Тие инвестирале во компании како што се „Андурил“, „Шилд АИ“, „Хермеус“, „Мајор Мечка“ и „Етерфлукс“. „Веруваме дека неопримите не можат да постојат во вакуум. Потребни ни се луѓе; оние кои носат техничка експертиза, длабоко чувство за мисија и разновидни таленти. Заедно, тие го сочинуваат она што го нарекуваме нова гарда“, рече Фу Мак.
Таа додаде дека модерната национална безбедност бара и увид на бојното поле на воин и градежен дух на иноватор: „Ангажираните и информирани патриоти го зајакнуваат нашиот одбранбен екосистем и самата структура на националната безбедност“.
И Фу Мак и Дарби се согласуваат дека развојот на новите технологии го менува начинот на кој се водат војните, но исто така отвора нови закани. „Но, целта на одбранбените технологии не е да се започнат конфликти, туку да се создаде веродостојно средство за одвраќање, такво што ја обесхрабрува агресијата“, нагласи Фу Мак.
„Никој во одбранбената технологија не сака да води војна“, додаде таа, „туку да го спречи тоа да се случи на прво место и да ги натера противниците да размислат двапати пред да го загрозат мирот и стабилноста“.
Тпортал* Македонска берза и оваа година во соработка со Фактор доделува повеќе награди во различни категории за „Акција на годината“ при тргувањето со хартии од вредност.
Еден од критериумите за доделување на признанијата ќе биде и мислењето на јавноста. Гласањето ќе се одвива до 12 декември, а предвиден термин за доделувањето на самите награди е 23 декември.
Од таму, може да гласате за едно од следните котирани друштва:
Можеби ќе ве интересира
Димитриеска-Кочоска: Немам информација дека доцни породилното
ПРЕДНОВОГОДИШНО РИПНАЛЕ ЦЕНИТЕ НА УГОСТИТЕЛСКИТЕ УСЛУГИ: Еве што покажува статистиката
ОД 11 ДЕКЕМВРИ НЕМА ПОВЕЌЕ ВОЗ НА ДЕЛНИЦАТА СКОПЈЕ-ЗЕЛЕНИКОВО: Почнува реконструкцијата на пругата
РКЕ го намали надоместокот за мрежарина за електрична енергија
ДОЦНА НАВЕЧЕР СЕ ПОТПИШУВАА РЕШЕНИЈА: Субвенции за набавка на клима уреди во Скопје
КУПИЛ ДВЕ НАПУШТЕНИ ШТИПСКИ СЕЛА: Косовски бизнисмен бара од Владата да ја гради најголемата фотоцентрала
АЛЕКСАНДАР МАНЕВ ВО „БИЗНИС-КЛУБ“: „Кадарот го создава духот на компанијата“
Венецуела го зголеми дневниот извоз на нафта во ноември





