ОДЛИВОТ НА МОЗОЦИ ГО ЧИНИ БАЛКАНОТ ЧЕТИРИ МИЛИЈАРДИ ЕВРА: Сериозно е загрозен економскиот раст и продуктивноста

Добивај вести на Viber

Одливот на мозоци предизвикува Балканот да губи повеќе од четири милијарди евра годишно, што значително влијае на бруто домашниот производ (БДП) на земјите од регионот, покажува истражувањето на Програмата за развој на Обединетите нации (УНДП). Овој тренд сериозно го загрозува долгорочниот економски раст и продуктивноста на земјите од регионот, како што се Босна и Херцеговина, Србија, Црна Гора,  Македонија и Албанија, се наведува.

Бањалучкиот портал Srpska.info потсетува на податоците на Евростат дека до 2050 година населението на Балканот ќе се намали за повеќе од 15 отсто, поради нискиот наталитет и масовните миграции.

„Резултатот од тоа е стареењето на населението, каде што се помалиот број на работоспособни луѓе треба да го поддржи растечкиот број пензионери. Во Србија просечната возраст на населението е веќе 43 години, а во Хрватска е дури 45 години, што претставува голем товар за пензискиот систем и здравствената заштита“, се наведува во текстот.

Младите бараат подобри можности

Според податоците на Светска банка, само во последните десет години повеќе од 2,5 милиони луѓе ги напуштиле земјите од Западен Балкан во потрага по подобри услови за живот во Западна Европа.

Еден од клучните проблеми на миграцијата во регионот е заминувањето на високообразованите млади луѓе, експерти од ИТ, инженерството, медицината и други клучни сектори.

Според податоците од 2021 година, повеќе од 70 отсто од младите луѓе во БиХ размислуваат за заминување, додека слична статистика покажува дека во Србија, според истражувањето на Центарот за миграциски студии, околу 80 отсто од младите сакаат да заминат во потрага по подобри можности.

Поради заминувањето во странство, здравствениот сектор во БиХ се соочува со сериозен недостиг на лекари и медицински персонал.

Според податоците на Комората на лекари на Федерацијата БиХ, од 2013 до 2020 година БиХ ја напуштиле повеќе од пет илјади лекари.

Расипнички инвестиции во обука

Вложувањата во образованието и стручното оспособување на младите стануваат залудни доколку кариерата ја продолжат надвор од границите на својата земја, оценува текстот.

Како пример, се наведува дека Босна и Херцеговина инвестира над 150 милиони конвертибилни марки (околу 77 милиони евра) во образованието на високообразовани експерти, но голем дел од оваа инвестиција имаат корист за западните економии кои апсорбираат квалификувана работна сила.

Иако трендот на одлив на мозоци изгледа неповратен, се додава, има позитивни примери за враќање на експерти во регионот.

Обиди за враќање

Според податоците на Министерството за човекови права и бегалци на БиХ, во изминатите пет години повеќе од 15.000 луѓе, главно високообразовани експерти, се вратиле во земјата преку различни програми за поддршка на враќањето.

Иницијативите како „Дијаспора за развој“, поддржани од УНДП и Швајцарската агенција за развој и соработка, успеаја да привлечат експерти од дијаспората да се вклучат во развојот на локалните заедници преку едукација и отворање нови бизниси.

Примерите за успешно враќање и инвестирање во локалните заедници покажуваат дека, иако миграцијата е предизвик, таа може да стане и можност за долгорочен развој доколку се управува на вистински начин, се заклучува во текстот.