Полнеле вреќи со пари и правеле златни тоалети - Украина сред најголемиот корупциски скандал од почетокот на војната

Добивај вести на Viber

Слики од раскошни станови во Киев, од кои еден вклучува златен тоалет, слики од спортски торби полни со банкноти и аудио снимки од службеници кои дискутираат за стратегии за перење пари ги шокираа Украинците во текот на изминатата недела. Администрацијата на претседателот Володимир Зеленски се најде во средината на својот најголем корупциски скандал откако тој дојде на власт, објавува „Фајненшл тајмс“.

Високи украински службеници се обвинети за земање мито во проекти за енергетска одбрана, во време кога Украинците живеат со секојдневни прекини на електричната енергија. Истражителите објавија низа докази во кои се тврди дека службениците земале мито за градежни проекти насочени кон заштита на електраните од руски ракетни напади.

Откритијата предизвикаа бран јавно негодување, со наслови како овој на порталот „Украинска правда“ - „Како пријателите на претседателот ја ограбија земјата за време на војна“ - сумирајќи го јавниот негод.

Националното биро за борба против корупцијата (НАБУ) објави претходно оваа недела дека спровело повеќе од 70 претреси и уапсило пет лица во соработка со Специјалното обвинителство за борба против корупцијата (САПО).

Според истражителите, службеници и бизнисмени ги принудиле добавувачите на државната нуклеарна компанија „Енергоатом“ да платат мито во износ од 10 до 15 проценти од вредноста на секој договор. Исходот од 15-месечната истрага, во која беа собрани повеќе од 1.000 часа прислушувани разговори, ја налути Украина.

Скандалот се случи откако Зеленски и неговите помошници се обидоа да ги неутрализираат независните антикорупциски агенции ова лето, бидејќи истрагата се приближуваше до внатрешниот круг на претседателот. Сепак, по масовните протести и притисокот од западните партнери, тие беа принудени да го напуштат планот.

Соочен со новите докази, Зеленски беше принуден да го промени својот пристап за да ја заштити сопствената позиција. Во среда, на 13 ноември, тој побара оставки од министерот за правда Герман Галушченко и министерката за енергетика Свјатлана Гринчук, кои последователно беа отстранети од Советот за национална безбедност.

Неговиот одговор од многумина беше оценет како бавен и слаб. Тој го даде својот прв коментар за обвинувањата дури во понеделник вечерта, на 11 ноември, а барањето за негова оставка дојде дури во вторник, откако премиерката Јулија Свириденко веќе го суспендираше Галушченко.

„Привремена суспензија, дури ни отпуштање... дали тоа би била реакција на претседател кој всушност не знаел ништо?“, коментираше истакнатиот активист за борба против корупцијата Виталиј Шабунин. Потоа Зеленски ги разреши министрите и воведе санкции врз вклучените бизнисмени.

Во центарот на аферата е Тимур Миндич, пријател и поранешен деловен партнер на Зеленски, кого истражителите го опишуваат како „коорганизатор“ на шемата. Тие велат дека низ неговата канцеларија поминале околу 100 милиони долари нелегални средства.

„Тој ја контролирал работата на таканаречената „перална“, каде што се переле приходите од криминал“, соопшти НАБУ. Миндич, сопственик на компанијата Квартал 95, ко-основана од Зеленски, бил известен и избегал од Украина само неколку часа пред рацијата.

Друг близок пријател и сојузник на Зеленски, поранешниот вицепремиер Олексиј Чернишов, е обвинет за примање 1,2 милиони долари и 100.000 евра во готово. Тој, како и Галушченко, ги негира обвиненијата.

Министерот за енергетика Гринчук не е директно вклучен во случајот. „Сега Зеленски се дистанцира од луѓето вклучени во случајот, а особено се обидува да избегне каква било врска со Миндич“, рече Володимир Фесенко, политички аналитичар во Киев.

Активистите предупредуваат на огромниот притисок со кој се соочуваат независните агенции. Дарија Калењук, извршен директор на Центарот за борба против корупцијата, ја нарече истрагата успешна приказна, но со важна забелешка: „Тоа е приказна што може да биде позитивна, но само ако Зеленски застане на страната на Набу и Сапа, и на народот на Украина“.

Политичкиот коментатор Серхиј Фурса предупреди на ризиците: „Не можеме да дозволиме украинскиот претседател, украинската влада, да ги изгубат остатоците од нивниот легитимитет за време на војната. Во спротивно, ризикуваме да ја изгубиме државата“.

Аналитичарите веруваат дека новите откритија би можеле дополнително да го дестабилизираат претседателот, особено откако обвинителот на САП изјави на суд дека поранешниот министер за одбрана Рустем Умеров, близок до Зеленски, би можел да биде „под влијание“ на Миндич.

Многу зависи од следните чекори на истрагата, ако се појават нови информации во врска со Зеленски или претседателската функција... тогаш, секако, тоа ќе биде нов тест и нова пресметка во Киев.