„РЕКВИЕМ ЗА ЗАПАДЕН БАЛКАН: И БЕЗ ВОЈНА, ТОЈ ГО УБИВА СВОЈОТ НАЈВРЕДЕН РЕСУРС- МЛАДИТЕ“: Неделна колумна на Пословни во која се споменува и Кочани

Добивај вести на Viber

Во големите поплави во јужна Босна и Херцеговина во октомври минатата година животот го загубија 19 лица. Најголема трагедија ја погоди Доња Јабланица, каде куќите беа затрупани од лизгање на земјиштето од див, практично нелегален каменолом, кој со години виси над главите на мештаните.

Некои предупредуваа, повеќето молчеа, кога се случи катастрофата, веќе беше доцна. Еден месец подоцна, страшна трагедија го погоди Нови Сад - 15 граѓани загинаа при уривање на настрешница на Железничката станица, а низ шумата од контрадикторни информации за причините, излезе клучното: реконструираната зграда на станицата беше отворена пред предвиденото, без дозвола, а беа направени и цела низа сериозни пропусти и прекршувања на професионалните работи s во подготовката на самиот проект.

Ужасот во Кочани, гратче во источна Македонија, однесе најмногу животи, особено млади. Најмалку 59 млади луѓе ги загубија животите на концерт на групата ДНК, во објект за кој е целосно нејасно како успеала да добие дозвола за работа. Впечатливи беа пораките на граѓаните на транспарентите: Не умираме од несреќа, туку од корупција.

Истата порака со месеци на протестите ширум земјата ја испраќаат српските граѓани, кои се уште паметат две сериозни трагедии од 2023 година: масовното убиство во основното училиште „Владимир Рибникар“ во центарот на Белград и ден по масакрот во Младеновац, во кој 21-годишен убиец егзекутира девет лица.

Во Цетиње, Црна Гора, во рок од само две години беа извршени два тешки масакри со автоматско оружје, со што вкупниот број на жртви се искачи на 22. Во еден од овие случаи, мотивот бил долг, а заедничко на сите им било нелегалното поседување и употреба на оружје. Сме имале наши несреќи, па немојте да мислите дека сакаме да „шверцуваме“: од училиштето во Пречко и масакрот во Дарувар до деветте жртви во земјотресот Петриња, за кој, покрај силата на природата, придонесе и криминалната повоена обнова.

Ужасните балкански настани, со голем број жртви споредливи само со условите на воените ескалации, сведочат подобро од која било статистика за економскиот развој и растот на платите или БДП, за фактичката состојба на областа денес, која некогаш формираше безбедна и донекаде регулирана зона со Хрватска и Словенија. Ако ништо друго, самата економска моќ никогаш не била импресивна затоа што дури и во времето на Југославија тоа биле помалку развиени републики.

Оставени во вечната чекална пред портите на Унијата, со нејасна перспектива дали некогаш ќе бидат примени, гореспоменатите земји денес се во многу полоша состојба отколку што беа веднаш по завршувањето на војните, а тоа е одамна... Тие се во полоша состојба од Албанија, која се сврте кон морето, Италија и - развојот.

Иако природен избор, пазарната транзиција донесе главно корупција и криминал, колапс на здравството, образованието и нашата сопствена индустрија, а најлошо од сè – животот стана безвреден. Дури и без војна, Западен Балкан безмилосно го голта својот највреден ресурс – младите. И колку што секое општество мора да тргне од сопствените грешки, самата ЕУ не се прослави по својата политика кон Западен Балкан, а особено по изборот на „пожелни партнери“.

Се чини дека би можеле да глумиме лудило, како во онаа шега за патниците во вагонот, да ги спуштиме ролетните на прозорецот на купето и да кажеме „не ни е грижа, се ослободивме од тоа“. Сепак, тоа се баш такви пазари, но природни за нас. А кои немоќни сами да излезат од калта бараат решение. Ако не е ЕУ, а се поочигледно е дека не е, што е? Што и да е, ќе дојде до нашите граници. Тогаш тоа ќе не засега нас.

Во коментарите за ужасните сцени од Кочани, најчестата фраза што се слуша е „дали си видел како изгледа тоа?“. Токму тоа е најважно во целата несреќа. Но, да, запоставено. Но, одземете го туризмот, придобивките од парите на ЕУ, но и контролата, би ве прашал и за некои наши региони.