Што велат фармакоекономските анализи за дијабетесот во Македонија?

Дијабетес — економски товар кој не смее да се игнорира

Дијагнозата “дијабетес“ не зборува доволно за неговата реална цена. Од фармакоекономски агол, доживотното лекување, компликациите, изгубената продуктивност и системскиот товар го ставаат дијабетесот меѓу најскапите хронични болести.

Во Македонија дијабетесот е буквално во епидемиски бројки - преваленца над 11% (researchgate.net), или по последни податоци околу 140,000 заболени. Во Македонија, во 2015 година, просечниот трошок по лице со дијабетес (без компликации) беше околу 403 долари годишно (Wikipedia). Тоа значи дека секој дијабетичар троши значителни средства од буџетот—поврзани со интервенции, тестови, лекови и компликации (а има и многу индиректни и скриени трошоци).

Сериозни хипогликемии – скриен, но скапоцен издаток

Не само лековите и третманот, туку и компликациите носат значаен финансиски притисок.

Фармакоекономските студии покажуваат дека европските земји имаат значителни трошоци за третман на тешки хипогликемии (SHE). Македонија не е исклучок — годишните трошоци само за SHE достигнуваат 379.951 евра (PubMed). Ова е директен трошок, без да го земеме во предвид изгубениот работен ден или намалената продуктивност.

Превенција = инвестиција

Студиите ширум светот, јасно покажуваат дека раната дијагноза и третман на дијабетес — уште пред да дојде до хронични компликации , е фармакоекономски најисплатлива стратегија. Секое евро вложено во скрининг и рана, почетна терапија се враќа повеќекратно како резултат на превенција на компликации и скапи третмани.

Студија од Словенија, која има сличен број на жители како и Македонија, покажа дека годишните трошоци за дијабетес без компликации изнесуваат околу €520, но со компликации (како бубрежна инсуфициенција) се зголемуваат за €4.385 по пациент годишно (International Diabetes Federation).

Улога на бизнис секторот во борбата против дијабетесот и други хронични болести

Бизнис заедницата има директен интерес за здравјето на своите вработени и работоспособното население воопшто – затоа што здрав работник значи поголема продуктивност, помалку боледувања и пониски индиректни трошоци. Еве неколку практични мерки преку кои приватниот сектор може да биде вистински партнер:

·  Корпоративни програми за скринингКомпаниите можат да организираат редовни бесплатни тестирања/мерења за гликемија, масти во крвта, крвен притисок и телесна тежина/БМИ за своите вработени, во соработка со здравствени установи.

·  Поддршка на едукативни кампањиФинансирање или ко-спонзорирање на јавни кампањи за превенција на дијабетес, промоција на здрава исхрана и физичка активност.

·  Здрава работна срединаИнвестиции во подобра исхрана на работното место (фокус на свежо овошје и зеленчук, помалку брза храна), фитнес иницијативи или субвенционирани спортски активности за вработените.

·  Јавно-приватни партнерстваЗаеднички проекти со институциите за развој на национални програми за превенција и рана дијагностика на дијабетесот.

Заклучок

Дијабетесот не е само здравствен предизвик — тој е и голем економски ризик. Фармакоекономските студии ја покажуваат вистинската цена на дијабетесот: можно е да биде многупати повисока ако не го третираме навремено.

Македонија мора да го разбере дијабетесот како економска тема — и да вложи таму каде што се дава највисока вредност: раната дијагноза, едукација, терапија и превенција.

Компаниите кои денес инвестираат во превенција и здравје на своите вработени, утре ќе имаат помалку трошоци за боледувања и поголема продуктивност. Тоа е инвестиција со највисок можен поврат.