Вистинската цена на депресијата: фармакоекономски агол

Добивај вести на Viber

Автор: Филип Ачкоски, м-р по фармација, д-р по бизнис администрација, извршен директор во фармацевтска индустрија, медицински писател и здравствен едукатор со повеќе од 20 години искуство на пазарите во Југоисточна Европа. ТопЕдукатор.

Дали, во Македонија, депресијата е потценета како заболување?!?

Депресијата кај нас многу често се перцепира како „психолошки/ментален проблем“, но ретко се согледува нејзината вистинска медицинска и економска тежина. Од фармакоекономски аспект, депресијата е една од најскапите хронични состојби – не само за здравствениот систем, туку и за целото општество. Прашањето кое мора да го поставиме е: Колку нè чини депресијата кога не ја третираме соодветно?

Скриениот товар на депресијата

Депресијата е болест со двоен товар: медицински и економски. Таа се карактеризира со многу чести релапси после ‘’излекувањето’’ и е една од водечките причини за инвалидитет во светот, одговорна за огромни индиректни трошоци:

·  Намалена продуктивност на работното место;

·  Чести отсуства поради боледување;

·  Прерано напуштање на пазарот на труд;

·  Поголеми ризици од самоубиство и поврзани здравствени компликации.

Инфо-бокс:

Светската здравствена организација проценува дека депресијата и анксиозноста ја чинат глобалната економија над 1 трилион американски долари годишно поради намалена продуктивност.

Македонија и регионалниот контекст

Иако нема конкретни македонски бројки за негативниот економски ефект од депресивните заболувања, знаеме дека околу една од три тинејџерки имаат симптоми на депресија во периодот после COVID-19 пандемијата. Овој висок процент сугерира дека ако истиот тренд се екстраполира и на возрасната популација, економските и општествените последици се многу сериозни.

Недоволната дијагностика, ограничениот пристап до современи терапии, недоволната комплијанса на препишаната терапија и многу често - криењето на проблемот поради страв од осудата на околината, значи дека голем број луѓе живеат и работат со нелекувана или слабо третирана депресија. Ова резултира со:

·  Зголемени трошоци за социјална поддршка и инвалидски пензии;

·  Ниска работна ефикасност;

·  Тешко мерливи, но значајни загуби за приватниот сектор и националната економија.

Зошто раната дијагностика и квалитетниот третман на депресијата  е исплатлива инвестиција?

Фармакоекономските анализи јасно покажуваат дека инвестицијата во рана дијагностика и современ третман на депресијата (фармацевтски и психотерапевтски) носи значајни заштеди. Правилниот третман значи:

·  Намалување на потребата од хоспитализации;

·  Намалување на бројот на денови на боледување;

·  Подобрување на квалитетот на живот и продуктивноста.

Статистичка забелешка:

Според студиите, за секое 1 евро вложено во третман на депресија, општеството добива поврат од 4 евра преку зголемена продуктивност и намалени здравствени трошоци.

Што спречува поголема терапевтска покриеност на депресивните епизоди во Македонија?

·  Стигма и недоволна свест кај населението;

·  Ограничен пристап до современи антидепресиви и психотерапија преку ФЗОМ;

·  Недоволна интеграција на менталното здравје во примарната здравствена заштита.

Овие фактори резултираат со тоа што најголемиот дел од економскиот товар на депресијата паѓа директно врз пациентите, нивните семејства и компаниите каде што работат.

Заклучок

Депресијата не е само медицински проблем – таа е и сериозен економски предизвик. Вистинската цена на депресијата не се гледа само во здравствениот буџет, туку и во изгубените работни часови, падот на продуктивноста и нарушената социјална кохезија.

Ако сакаме одржлив економски раст и здраво општество, современиот и сеопфатниот третман на депресијата не треба да се гледа како трошок, туку како најисплатлива инвестиција. Македонија мора да ја сфати депресијата сериозно – не само како здравствена состојба, туку како економски фактор кој го одредува нејзиниот развој.