Во топ 25 најголеми компании во светот нема ниту една од Европа

Добивај вести на Viber

Извештајот на PwC, една од најголемите светски ревизорски и консултантски фирми, за најголемите светски компании според пазарната капитализација покажува драматична промена во глобалната распределба на моќта. За прв пат во историјата, нема европска компанија меѓу 25-те најголеми компании во светот. Доминацијата на американските технолошки гиганти стана апсолутна, додека европските компании потонаа на позиции што беа незамисливи дури и пред една деценија.

Додека САД и Кина брзо инвестираат во вештачка интелигенција, чипови и дигитални платформи, европската економија останува оптоварена со бавна бирократија и ниски инвестиции. Доколку трендот не се промени, старата индустриска сила би можела да се претвори во технолошки набљудувач на сопствениот економски пад.

Американските гиганти ја зацврстуваат доминацијата

Речиси секоја позиција во првите 20 ја држат американски компании. Apple го врати првото место со пазарна капитализација од 3,34 трилиони долари, пред Microsoft (2,79 трилиони долари) и Nvidia (2,64 трилиони долари). Следат Amazon, Alphabet, Meta и Berkshire Hathaway - сите од САД - додека единствениот член кој не е од САД меѓу првите десет останува Saudi Aramco на шестото место.

Американските компании сочинуваат 73% од вкупната вредност на 100-те најголеми компании во светот, или повеќе од 31 трилион долари. Кина и Хонг Конг заедно заземаат 11 места со вкупен раст од 51%, додека Европа забележа пад на вредноста од 13,6% и изгуби уште две компании од листата.

Европа губи моментум

Најголемата европска компанија, LVMH Moët Hennessy Louis Vuitton, е само на 29-то место со пазарна капитализација од 309 милијарди долари, што е пад од 31% во споредба со минатата година. По нив следуваат SAP (31-во место, 308 милијарди американски долари) и Novo Nordisk (33-то место, 302 милијарди американски долари), чии акции беа преполовени откако данскиот фармацевтски гигант изгуби дури 47% од својата пазарна вредност.

Францускиот „Хермес“ е на 36-то место, а холандскиот „АСМЛ“, некогаш гордост на европската технолошка индустрија, падна на 42-ро место по пад на капитализацијата од 32 проценти.

Вкупно, Европа сега учествува само со 8% во вкупната пазарна вредност на 100-те најголеми компании во светот, што е четири пати помалку од пред четвртина век, кога нејзиниот удел беше околу 30%.

Првите три места по национално богатство се САД, Кина и Саудиска Арабија. Германија забележа раст од 78% благодарение на „САП“, „Сименс“ и „Дојче Телеком“, но тоа не беше доволно за ниту една од овие компании да влезе во првата четвртина од листата.

Големата седумка

Извештајот на „ПвЦ“ потврдува дека таканаречената „Величествена седумка“ - „Епл“, „Мајкрософт“, „Нвидија“, „Алфабет“, „Мета“, „Амазон“ и „Тесла“ - остануваат центар на глобалниот капитализам. Седумте од нив сочинуваат 35% од вкупната вредност на сите 100 најголеми компании, или речиси 15 трилиони долари пазарна капитализација.

„Клубот од трилиони долари“ сега има осум членови: ним им се придружуваат „Сауди Арамко“ и „Беркшир Хатавеј“, првиот финансиски конгломерат во историјата со пазарна вредност од над 1 трилион долари.

И покрај забавувањето на растот на технолошките акции, американскиот сектор за информатичка технологија останува најголемиот поединечен сегмент во светот - со 22 компании и вкупна вредност од 13,9 трилиони долари. По него следуваат финансиите (6,3 трилиони долари) и комуникациските услуги (5,6 трилиони долари).

Што тргна наопаку во Европа

Според „ПвЦ“, главните причини за европскиот пад лежат во послабите инвестиции во нови технологии, демографскиот пад и високите трошоци за енергија, кои се во просек за 30% повисоки отколку во САД. Покрај тоа, бавниот бирократски систем и претерано комплицираната регулатива ги забавуваат иновациите и развојот на пазарите на капитал.

Европските компании традиционално се силни во индустријата, фармацевтската индустрија и луксузните производи, но овие сектори губат на теренот во дигиталната економија доминирана од американските и азиските гиганти.

Симбол на европската слабост е падот на ASML - единствената вистински глобална технолошка компанија од континентот - чии акции изгубија речиси една третина од својата вредност, и покрај растот на побарувачката за чипови. Истото важи и за Novo Nordisk, која, по еуфоријата околу лековите за слабеење, доживеа остар пресврт и пад од речиси 50% во вредност за една година.

Кина и САД растат, додека Европа стагнира

Додека европските берзи паѓаат, кинеските и американските компании доживуваат експлозивен раст. Кинескиот технолошки сектор порасна за 51%, а нови играчи како Xiaomi и BYD влегоа во глобалните Топ 100 со раст од 233% и 96% за само една година.

Од друга страна, САД додадоа пет нови компании на листата, вклучувајќи ги AT&T и Palantir Technologies, додека Intel и Pfizer испаднаа.

Новиот светски поредок на капиталот

Вкупната пазарна вредност на сто од најголемите светски компании достигна 42,6 милијарди долари, што е за 7% повеќе од претходната година. Сепак, растот е значително побавен отколку во 2024 година, кога изнесуваше 27%.

PwC заклучува дека наредните години би можеле да донесат поумерен раст во согласност со нивоата пред пандемијата, бидејќи пазарите влегуваат во фаза на стабилизација по повеќегодишниот бран на технолошка еуфорија и монетарна експанзија.