Војната со радикалниот ислам

Добивај вести на Viber

Францускиот премиер Мануел Валс не користeше метафора, кога изјави дека Франција е во војна против радикалниот ислам. Всушност тоа е вистинска војна и нападите во Париз се дел од неа. А сепак и тука, како и во повеќето војни, станува збор за нешто многу повеќе од религија, фанатизам и идеологија. Станува збор исто така и за геополитика, а одлуката на крајот треба да се бара исто во геополитиката, пишува во својата анализа за Project Syndicate Џефри Сакс, професор по одржлив развој, здравствена политика и менаџмент. Кривични дела како оние во Париз, Њујорк, Лондон и Мадрид - напади против безброј кафулиња, трговски центри, автобуси, возови и ноќни клубови, се навреда за основните човечки вредности, бидејќи невини луѓе се убиени намерно, за да се шири страв во општеството. Ние обично изјавуваме нападите како чинови на безумни и социопати и самата идеја дека може да има објаснување што е надвор од лудилото на сторителот, ни се чини одбивна. Сепак, во повеќето случаи корените на тероризмот не се лудост. Во повеќето случаи станува збор за чин на војна, дури и да станува збор за војна од немоќни, а не од легитимни држави и нивните армии. Исламскиот тероризам е образ, продолжување, на денешните војни на Блискиот Исток, смета Сакс. Од гледна точка на џихадисти, како што таа можеби се согледува и од американски или француски муслимани во камп за обука во Авганистан, Сирија и Јемен, секојдневието е оформено од екстремно насилство. Смртта е сеприсутна, многу често како резултат на бомби, беспилотни летала и војници од САД, Франција и други западни сили. А жртвите често се невини "колатерална штета", како куќи, свадби, погреби и црковни собранија. Друг пример според Џефри Сакс е Сирија, каде една граѓанска војна која била хранета и од САД, Саудиска Арабија и други сојузници, чинел живот според некои проценки на 200 000 Сиријци. 3,7 милиони луѓе беа принудени да ја напуштат земјата, а 7,6 милиони се раселени во рамките на сопствената земја. Од 2011 година ЦИА и сојузниците на САД обезбедија оружје, пари и обучувачи и се обидуваат да го соборат претседателот Башар Ал Асад, пишува Сакс. Долго пред исламскиот тероризам на Запад, Велика Британија, Франција и САД се заложуваа за дипломатски активности и преврати, војни и тајни операции на Блискиот Исток, за да ја утврдат и потврдат политичката контрола на Западот во регионот. Историчарите ја познаваат оваа несреќна приказна која повеќето луѓе во западниот свет не ја познаваат (не на последно место, затоа што многу интервенции се извршени тајно). По падот на Отоманската империја пред еден век западните сили по најразлични причини се обидуваа да го контролираат Блискиот Исток, вклучувајќи и контрола на екстракција на нафта, пристап до меѓународните морски патишта, безбедноста на Израел и геополитички спорови со Русија во Египет, Сирија, Ирак и Иран. Денес САД поддржуваат над 20 воени бази во шест земји од регионот (Авганистан, Бахреин, Џибути, Обединетите Арапски Емирати, Оман и Турција) и имаат сериозно воено присуство во многу други земји, како што се Египет, Кувајт, Катар и Саудиска Арабија. Тие се опремени со оружје и обучени муџахедини во Авганистан за да се борат против СССР; подгреваа војна меѓу Ирак и Иран во 1980; упаднаа во Ирак во 2003 г .; и од 2011 година се обидуваат да го соборат Асад. Фактот дека терористичките напади на џихадисти на Запад се релативно нов феномен и се случуваат околу 20 години, веројатно се должи на фактот дека тие се не посакуваниот негативен ефект од надворешнополитичката дејност ("Blowback"). Со неколку исклучоци земјите во кои биле извршени нападите, учествувале во периодот по 1990 година во предводените од Западот воени операции во Авганистан, Ирак, Либија и Сирија. Самите терористи исто така ги оправдуваат своите активности со политички мотиви. Изјавите на терористите обично се пренесуваат само за кратко. Но, факт е дека речиси секој терористички напад на Западот или врз западни амбасади и вработени бил придружуван од пораки дека е извршен во одговор на западната интервенција во Блискиот Исток. Терористите во Париз ги посочија како причина француските мисии во Сирија. Сакам да стане јасно дека активностите на западните земји на никаков начин не го оправдуваат исламскиот тероризам, категоричен е Џефри Сакс. Но упатувањето на овие мерки има за цел да се илустрира она што исламскиот тероризам на Западот претставува за самите терористи - насилството во Блискиот Исток. Западот придонесе значително за создавање на овој фронт, со вооружувањето на најпосакуваните од него актери, навлезе во локални војни, и ја предизвика и смртта на безброј цивили, додава тој. За да се стави крај на тероризмот на радикалниот ислам, тогаш војните на Западот за контрола на Блискиот Исток треба да бидат прекинати. За среќа ерата на нафтата постепено се приближува кон својот крај. Според Сакс луѓето треба да го забрзаат овој крај - од причини како климатските промени населението на Земјата треба според него да ги остави повеќето од фосилните горива во утробата на планетата. Другите традиционални мотиви за воена интервенција од страна на Западот имаат изгубено од својата важност. Велика Британија веќе не треба да ја гарантира безбедноста на трговските патишта кон колонијална Индија, а на САД не и треба прстен од воени бази, за да се одбранат од Советскиот Сојуз во заливот. Значи, според Сакс, сега е крајно време Западот да го остави арапскиот свет да се управува и развива самостојно, без да има воена интервенција. А и во неговите зборови има доволно причини да се смета дека самостојно управуван арапски Близок исток ќе зема повеќе разумни решенија и ќе стане мирен глобален партнер во областите на науката, културата и развојот - како што и биле во минатото. К.К.