Живот во најлоша економија во светот – спијат на нафта а чекаат Бог да ги спаси

Добивај вести на Viber

Венецуела е држава во која луѓето чекаат ред за сè, иако се наоѓа на најголемите резерви на нафта во светот. Венецуела е приказната на еден голем неуспех до кој се дојде во името на борбата против сиромаштијата, пишува Жан-Марк Виторија, уредник на весник Les Echos. Замислете земја во која да го наполниш полн резервоарот со бензин, ќе те чини помалку од 1 евро. Би се почувствувале полесно, со повеќе пари и нови хоризонти. Таква земја постои. Но ова е најмногу заостанатата економија во светот, токму поради тоа што литар гориво чини малку повеќе од 1 евроценти. Во почетокот на месецот венецуелската влада го одвои малку девизниот курс на националната валута и таа веднаш се обезвредни со 70%. Добредојдовте во Венецуела или во земјата на неуспехот. Венецуела има 300 милијарди барели нафта во својата утробат. Ова се најголемите резерви на црното злато во светот. Венецуела ја превзема според овој показател дури Саудиска Арабија, која има 270 милијарди барели. Да не зборуваме дека Венецуела има и резерви на железна руда, боксит, злато и дијаманти. Земјата има исто така земјиште, пристаништа, плажи и пејзажи, со кои може да ги привлече туристите. Односно Венецуела не е некоја сиромашна земја, опколена од посилни соседи, осудена да ја експлоатира работната рака и да се обиде да ја промени својата судбина. Со БДП од 7000 долари по глава на жител Венецуела е речиси на нивото на Кина, два пати подобра е од Египет и три пати подобра од Виетнам. Значи би требало Венецуела да не тоне во беда. Само што во Венецуела национален спорт е висење по редици пред продавниците. Како во времето на големата советска ера. Бидејќи во Венецуела има дефицит на сè - шеќер, зејтин, лекови, пелени, тоалетна хартија. Претпазливиот љубовник може да добие кондоми преку интернет за 20 евра од парче. Полиците во продавниците се очајно празни. Но да се сликаат овие празни трибини како и редиците пред продавниците е забрането. На крајот на минатата година владата ги натера продавниците да купат машини за препознавање на отпечатоци од прсти на клиентите, за да проверат дали не купуваат повеќе од заслуженото за денот. Одделни продавници пак прифаќаат клиенти само по еден пат неделно, а деновите за шопинг се одредуваат во зависност од последната цифра на бројот на личната карта на Венецуелците. Венецуела е третата земја во светот во која има купон систем по Куба и Северна Кореја. За непочитување на одредбите на рационализирање Владата на почетокот на месецот испрати во притвор двајца директори на синџири од аптеките кои "бојкотирале и ја дестабилизираат економијата". Според претседателот на Венецуела Николас Мадуро, кој го наследи пред две години претседателот Хуго Чавез, подраматичниот недостиг на стоки се должи на обидите на големиот капитал да ја собори владата. Шефови на компании, шпекуланти, опозициски лидери се здружија според властите, за да ја задушат земјата, та потоа полесно да им падне во рацете. Сето ова се случувало со поддршката на Вашингтон, кој се обидувал да ја спроведе повторно политиката, тестирана во времето на Салвадор Аљенде во Чиле во 1973 година. Минатата недела, меѓу другото впрочем, властите објавија дека спречиле обид за воен удар. Навистина не треба да се исклучува варијантата дека некои нечесни шефови се обидуваат да ја искористат ситуацијата за да добијат пари. Но не треба човек да си замислува дека има некаков заговор, за да разбере како Венецуела стигнала до оваа ситуација. Кога дојде на власт во 1999 година, Хуго Чавез имаше намера да го изгради социјализмот на 21 век. Со парите од нафтата, кои се издуваа во првата деценија на 21 век, тој финансираше великодушни социјални мерки - бесплатен ручек во училиштата, речиси тројно зголемување на луѓето кои имаат право на пензии и помош при инвалидност, изградба на социјални станови. Чавез ги национализираше банките, дистрибутивните мрежи, компании за цемент, металуршки компании. Во средината на првата деценија на 21 век буџетскиот дефицит почна да расте. Од 2010 година тој надмина 10% од БДП. Владата ја продолжува социјалната политика, но на друг начин. За да ги заштити сиромашните, тогаш ги замрзна цените на многу производи. Така се дојде до вистински процут на црниот пазар, во самата земја и во трговските врски со соседите на Венецуела, особено со Колумбија. Потоа постепено исчезнаа локалните производители. Конечно дојде до неумоливо неконтролирана сиромаштија. Падот на цените на нафтата, кој сочинува 96% од извозот на земјата, ја влоши уште повеќе ситуацијата. Владата отпечати пари, тоа ја потхрани инфлацијата и таа стана највисоката во светот (68% во 2014 година) Буџетскиот дефицит е оценуван од Меѓународниот монетарен фонд на 14% за минатата година, но експертите сметаат дека тој е поблиску до 20 %, што доведува до уште еден светски рекорд. Инвеститорите стравуваат од банкрот. Земјата има малку над 20 милијарди долари резерви, но кон крајот на минатата година таа мораше да плаќа 9 милијарди долари долгови. Сиромаштијата се зголемува, а едно време славата на претходниот претседател Хуго Чавез се должеше токму на тоа дека во неговото време сиромаштијата неспорно беше намалена. Нафтата пак долго време ќе остане под земја или под вода, бидејќи националната компанија PDVSA нема скршена пара за инвестиции. Ужасниот пропаст на Венецуела покажува дека економската политика е важна. Дека социјалистичкиот романтизам во 21 век е толку катастрофален, како што беше и во 20 век. Дека пазарната економија и покрај сите дефекти е едно неверојатно средство за обезбедување на средства. Дека цената е значаен индикатор кој не може да се манипулира неказнето. Државата треба да ги контролира своите сметки, ако сака да се зацари трајно еднаквоста. Дали спасението за Венецуела ќе дојде од небото? Така барем верува претседателот Николас Мадуро. Минатиот месец тој се обиде да ги смири пратениците за проблемите предизвикани од падот на приходите од извозот на стоки со зборовите: "Бог ќе го направи неопходното и ние ќе ги добиеме парите, кои ни се потребни за да оди напред нашата земја." К.К.