АМЕРИКА НА РАБОТ НА БАНКРОТ: Колку е јавниот долг на САД?

Добивај вести на Viber

Соединетите Американски Држави на почетокот на јуни би можеле да се најдат во ситуација да не можат да ги платат доспеаните обврски по основ на јавниот долг и формално да банкротираат.

Колку и да звучи неверојатно, доколку членовите на владејачките Демократски и опозициски републикански партии во Конгресот наскоро не се договорат за зголемување на лимитот за јавниот долг, Министерството за финансии нема да може да се задолжува и да ги исплати доспеаните обврски.

Износот на јавниот долг на САД е подеднакво неверојатен. На крајот на фискалната 2022 година, таа изнесуваше 31,5 трилиони (илјада милијарди) американски долари или 124 отсто од БДП на најголемата економија во светот.

Толку долг е акумулиран како резултат на буџетските дефицити, кои во последните повеќе од 20 години во просек изнесуваат околу една милијарда долари годишно.

Ова не е првпат Конгресот да одобри зголемување на лимитот за задолжување. Всушност, од 1960 година тоа се случило дури 78 пати, а последен пат во 2021 година.

Овој пат, сепак, се чини дека нема да се постигне договор така лесно. Републиканците, особено конзервативниот дел собран околу Претставничката група за слобода на Претставничкиот дом, се чини дека се склони да ја принудат администрацијата предводена од Џозеф Бајден да се посвети на реформите и да ги намали буџетските трошоци во замена за гласање за зголемување на лимитот на јавниот долг.

Во април дури и републиканското мнозинство во Конгресот усвои закон според кој плафонот на јавниот долг може да се зголеми доколку во следната деценија се намалат државните трошоци за 14 отсто. Според експертите, овој закон нема шанси да помине во Сенатот, каде демократите имаат мнозинство, а во секој случај Бајден се закани дека ќе стави вето.

Како што го опиша тоа во твит шефот на републиканската пратеничка група, Кевин Мекарти: „Ако на детето му дадете кредитна картичка и тој продолжи да ја надминува границата, вие нема само да ја зголемите неговата граница, туку и седнете со него и помогнете му да сфати како може да намали“.

Од друга страна, Бајден инсистира плафонот да се подигне без никакви услови. Експерти блиски до властите тврдат дека нема причина Конгресот да гласа за поместување на лимитот на јавниот долг уште утре и да избегне банкрот. Посочуваат дека ова е политичка и партиска пресметка.

Ендрју Бејтс, заменик-портпаролот на Белата куќа, потсети дека истите сенатори со ништо не ја условувале администрацијата на Трамп кога го одобрувале движењето на лимитот.

„Тие мора да ја почитуваат уставната обврска да ги плаќаат нашите обврски и да не ја туркаат земјата во рецесија“, рече тој, додавајќи дека американскиот народ нема да ги трпи овие закани, како и „драконските буџетски кратења“ што ќе ги погодат „воените ветерани. полицајци, работници и болни деца“.

Главното прашање е какви би можеле да бидат последиците за САД, но и за светската економија, доколку оваа земја не ги исплати доспеаните долгови.

Интернетот е полн со анализи на американски економисти кои тврдат дека не само САД би паднале во рецесија, туку и светот, со оглед на чувствителната ситуација во која се наоѓа со геополитичките тензии и војната во Украина, инфлацијата, синџирите на снабдување...

Џенет Јелен, американската министерка за финансии, уште во јануари му напиша на Конгресот дека доколку не ги исполни своите обврски, тоа ќе предизвика непоправлива штета на американската економија, стандардот на сите граѓани и светската финансиска стабилност.

Јавниот долг на САД беше тема и на состанокот на Г7 во Јапонија викендов, иако на оваа тема немаше официјално соопштение. Јелен, кој учествуваше во Г7, оцени дека неуспехот да се постигне договор ќе биде „погубен за САД“ и дека тие би можеле да банкротираат веќе во првите две недели од јуни доколку не добијат зелено светло за преземање дополнителен долг. .

Британскиот министер за финансии Џереми Хант ја оцени ситуацијата како „многу сериозна закана за глобалната економија“.

Доколку не се постигне договор до доспевање на долговите, Министерството за финансии има можност со некои краткорочни мерки да го одложи стечајот и за тоа има 88 милијарди долари, а може и да одложи исплата на некои обврски, што е т.н „притаен банкрот“.

Во таква ситуација први на удар секако би биле владините чии плати може да доцнат, па потоа да се стопираат различни операции, од воени до исплати на социјално и здравствено осигурување.

Веднаш потоа, рејтинг агенциите ќе го намалат кредитниот рејтинг на САД, бидејќи во 2011 година, кога се случи претходниот судир меѓу двете партии за истото прашање, S&P беше намален од ААА на АА +. Тоа дополнително значи поскапо задолжување, а проценките се дека растот на каматите би го зголемил државниот долг за 850 милијарди долари.

Голдман Сакс процени дека една десетина од американската економија ќе биде запрена од неспособноста на владата да плати.

Според некои други проценки, банкарот би значел загуба од околу три милиони псоли, а поради зголемувањето на каматните стапки на кредитите, обврските за просечен хипотекарен заем би биле зголемени за 130.000 долари.

Приносите на американските државни обврзници кои доспеваат во јуни веќе се зголемени.

Имајќи предвид дека повеќе од половина од светските девизни резерви се во долари, евентуалниот пад на вредноста на доларот би ги довел земјите, особено посиромашните, во должничка криза бидејќи долговите изразени во други валути би поскапеле.

Иако неколку други земји во светот имаат слични граници, како што е Данска, јавниот долг на ниту една не е ни блиску до тие граници.