Битка за пари во број
Објавено во: Балкан, Економија 02 Јули, 2015
Во најголемите грчки банки во моментов работите одат како по азбуката: пензионери, чии фамилии почнуваат со букви од А до А, можеа во средата да се наредат на редиците пред филијалите за да добијат пари. Буквите од К до M треба да чекаат во четвртокот, а во петокот конечно следат буквите од Н до Омега.
Односно - има некаков одреден редослед. Но што од тоа, ако некои грчки пензионери не ги знаат правилата и чекаат залудно за парите? Исто како жената која оваа среда од 4 часот наутро дошла пред филијала на National Bank of Greece во атинскиот кварт Ампелокипи. Таа си зела нешто за пиење и за јадење и дури подоцна дознава од други пензионери дека дошла залудно. Последното име на жената започнува со K, па таа треба да чека во четвртокот. А за правилото со азбуката што банката го одредила по полноќ, не слушнала ништо, пишува во својата репортажа германскиот Der Spiegel.
Дејството се случува еден ден по истекот на рокот на помошната програма од европартнери за Грција и откако владата во Атина го испушти крајниот рок за отплата на траншата во износ од 1,55 милијарди евра кон ММФ.
На овој начин Грција фактички падна во стечај, но сеуште постојат т.н. итни заеми на централната банка кон грчките финансиски институции.
Оваа среда многу пензионери чекаа пред голем број на банкарски филијали, за да добијат пари. Во текот на три дена околу илјада гранки во сите краеви на земјата ќе бидат отворени - само и исклучиво за пензионери, бидејќи многу од нив немаат дебитна или кредитна картичка. Значи тие не би можеле, слично на останатите граѓани на земјата, да идат до банкомати, каде од почетокот на капиталната контрола можат да се повлечат до 60 евра на ден.
Незаборавни сцени се случуваат пред некои филијали, но истовремено тие се стави под прашање уште пошироко распространетиот на Запад лажен имиџ за наводните грчки "луксузни пензионери".
Пред банките се многу постари дами и господа, од кои некои се далеку од претставата за богатите луѓе. За многу од нив парите стигнуваат само за покривање на трошоците, многумина издржат деца или внуци, кои немаат работа. А сега држат бели картончиња со броеви кои се им делеа од господа во одела уште пред банките. "Кој беше следен", прашуваат вработените, по што некој крева рака и добива картон со број.
И во нормални времиња во почетокот на месецот пред грчките банки имало редици со пензионери. Само што тогаш тие добиваа слични картички со броеви во самите филијали, а сега - надвор, на улица. Влегуваат само тогаш, кога вработен че ја отвори вратата на банката.
Сепак, повеќето луѓе се мирни, малкумина се нервозни. Како 67-годишен пензионер со бела коса и бела брада Сакис е првото име, но не се именува презимето. Сакис пцуе, толку високо што се слуша и од другата страна на улицата. "Ова е измама", вика тој, додека ја држи во раце својата штедна книшка. Во неа е одбележан износот на неговата пензија - 651,36 евра. Само дека последното повлекување е од 29 мај. Пензијата за јуни не е преведена и во средата, очигледно неговата пензиска каса OAEE не ги превела парите сеуште. "Пратениците сепак си ги добија платите, нели", лутно зборувал Сакис, пред да си замине.
Пред друга банкарска Филијала пензионерите разговараат за непознатата иднина на земјата. Многу се надеваат Грција да остане во еврозоната, други сакаат враќање на драхмата. "Еврото е премногу скапа валута за нас", вели еден маж. А жената до него смета дека нејзината земја требало однапред да знае што значи да си член на монетарната унија. Грција не била подготвена за тоа, смета таа. "И сега плаќаме горчлива цена".