Броња Жакељ: Во романот „Бело се пере на деведесет“ ги преточив своите најдлабоки чувства

На промоцијата, покрај авторката, кон книгата се осврнаа и уредничка на книгата, Бисера Бендевска, и преведувачот на романот од словенечки јазик – Дарко Спасов.
– Свесна за тегобноста на својата приказна, Броња Жакељ употребува мноштво книжевни зачини за да го разблажи вкусот на добронамерникот што навратил во нејзината приказна. Првиот зачин е токму наросен во насловот, кој звучи интригантно и лесно, речиси шеговито, зашто денес никој не пере на деведесет степени, колку поради економизација на трошоците за електрична енергија, толку и поради немање трпеливост да се чека толку долга програма, а веројатно и затоа што новите машини за перење наскоро би ја изоставиле таа можност поради претходно наведените причини. Но, кога на сунѓерест мозок на мало дете кое сè уште не стигнало до лекцијата „смрт“ во животот, ќе му се пренесе една домаќинска аксиома во таков заден час, неслучајно споменот ќе добие и сопствен наслов и сопствен роман... Кулминацијата се случува во моментот кога „судбината“ се повторува како да е наследна. Кога нашата протагонистка, веќе возрасна жена, влегува во костец со болеста од која ја загуби својата мајка. Романот е податлив за читање во сите насоки, а ова е само еден од мноштвото пристапи до јадрото на приказната. Свесни дека станува збор за автобиографска проза, треба да бидеме внимателни пред да ѝ дозволиме на мачнината да нè обземе целосно. Уште на втората страница, авторката ни остава забелешка дека романот се заснова на факти што ѝ се случиле, но дека раскажувањето е литераризирано и дека, црпејќи од сеќавањата, прикажаното не е нужно точен одраз на реалните факти и настани – истакна Бендевска.

Дарко Спасов изјави дека бил воодушевен од романот уште при прво читање и посакал да го сподели убавото чувство и со другите читатели кај нас. Затоа ѝ го препорачал на издавачката куќа „Арс Ламина“ да го публикува на македонски јазик.
– Во моментов има хиперпродукција на романи во Словенија. Словенците многу пишуваат, и тоа создаваат многу необични дела. Не познавам книжевен свет во кој има толку „блесави“ текстови. Тие се многу опуштени и имаат голем нагон да раскажуваат приказни. Еден читател не може да го совлада тој свет, кој е вистинско богатство. Кога во тој голем книжевен опус на нови изданија, една книга ќе ја добие најпрестижната награда – тоа многу значи. Неслучајно „Бело се пере на деведесет“ на Броња Жакељ ја доби престижната наградата „Кресник“. Книгата воодушевува со својата тензичност и страст. Најсилното чувство што се забележува во романот е нагонот за живот! Кога ја прочитав книгата по првпат, уживав со сите сетила и имав потреба да го споделам тоа убаво чувство со сите околу мене. Затоа и предложив книгата да се преведе и на македонски. Таа е со слободен дух... Во книгата има крв, коски и мајчино млеко! – рече Спасов.

„Бело се пере на деведесет“ е шокантен, духовит и инспиративен роман, што ја бележи животната приказна на нараторката, која во прво лице раскажува за своето детство во седумдесеттите и осумдесеттите години на минатиот век, па сè до денес. Во нејзините живи спомени на детските денови има врволица од луѓе, роднини и пријатели и богат социјален живот, што повеќепати нескриено и со носталгија таа ги поврзува со животот во рамките на поранешната република, кога се организирале групни летувања, колективни зимски екскурзии и кога луѓето главно биле безгрижни. Но, покрај тоа што овој роман во основата е наратив за растењето, истовремено е и соочување со загубите и со болеста и го доловува напорот за припитомување на стравот и на сето она што не сакаме да го видиме додека не се соочиме со него неминовно.

Броња Жакељ (1969) е дипломирана новинарка по образование. Нејзината радост заради пишувањето останува некаде меѓу страниците на списанијата и во редакциите на дневните весници, па својот прв професионален ангажман ѝ е во секторот маркетинг, а денес работи во секторот банкарство. Со оглед на тоа што во финансиите нема многу креативност, а нејзината љубов кон пишувањето никогаш не ја напушти целосно, одлучува да го напише својот прв роман, „Бело се пере на деведесет“, за кој ја добива престижната книжевна награда „Кресник“.

Жакељ, која живее и работи во Словенија, деновиве престојуваше во Скопје, како гостинка на јубилејното 10. издание на Интернационалниот литературен фестивал „ПРО-ЗА Балкан“.

Книгата „Бело се пере на деведесет“ е достапна во сите книжарници на „Литература.мк“, а може да се нарача и онлајн на интернет-страницата www.literatura.mk.

*пр објава