Европа не вложува во иновации, затоа економијата на САД е сега посилна

Добивај вести на Viber

Пред 17 години европската економија беше за 10 отсто поголема од американската, но до 2022 година беше 23 отсто помала. БДП на Европската унија порасна за 21 отсто (мерено во долари) во овој период, во споредба со 72 отсто на САД и 290 отсто на Кина.

Американските инвестиции во технологија и иновации далеку ги надминуваат оние во Европа. Додека инвестициите во нови технологии во САД сочинуваат пет отсто од БДП, во еврозоната тие изнесуваат само 2,8 отсто. Соединетите Американски Држави, исто така, водат во трошоците за истражување и развој (R&D), кои сочинуваат 3,5 отсто од БДП, додека цифрата на еврозоната е 2,3 отсто.

Еден од клучните фактори кои го забавуваат европскиот раст е енергетската криза. Европа е силно зависна од увозот на енергија, додека САД користат сопствени ресурси како нафта и шкрилци. Последиците од ова се повисоки производствени трошоци во европската индустрија, што директно влијае на конкурентноста на глобалниот пазар.

Иако цените на енергијата беа главниот двигател на инфлацијата во 2024 година, се очекува зголемувањето на цените на нафтата и послабото евро дополнително да ги зголемат инфлаторните притисоци во Европа во текот на 2025 година.

Европа не инвестира доволно во иновации. Недостигот на средства за истражување и развој во универзитетскиот и корпоративниот сектор значително го забавува технолошкиот напредок. Според анализата на ОЕЦД, зголемувањето на инвестициите во технологијата за само еден процент ја зголемува продуктивноста за 0,8 отсто. Сепак, Европа се соочува со хроничен недостаток на ресурси во овој сектор, што е клучна причина за падот на продуктивноста.

Демографските трендови во Европа дополнително ја комплицираат ситуацијата. Стареењето на населението и падот на работоспособното население го ограничуваат капацитетот за раст. Иако стапките на вработеност се зголемија на сите нивоа на вештини, Европа се соочува со недостиг на иновативна работна сила, што дополнително го забавува растот.

Доаѓањето на Доналд Трамп на власт, заедно со назначувањето на Илон Маск на чело на новиот „Оддел за владина ефикасност“ (DOGE), значително ќе го промени глобалниот економски пејзаж. Администрацијата на Трамп е веќе позната по протекционистичките мерки, како што е воведувањето царини за европските производи и притисокот врз европските земји во рамките на НАТО.

Илон Маск би можел дополнително да ја забрза дерегулацијата и да ги зајакне технолошките иновации во САД. Неговата визија, фокусирана на забрзување на иновациите и зголемување на ефикасноста, најверојатно дополнително ќе ја зацврсти позицијата на САД како глобален лидер во технологијата. Критичарите, сепак, укажуваат на потенцијален конфликт на интереси и прекумерна концентрација на моќ во рацете на поединци како Маск.

Како може Европа да ги достигне САД?

Европа мора да ги пренасочи ресурсите кон високотехнолошките сектори. Зголемувањето на инвестициите во вештачка интелигенција, софтверски решенија и стартапи е клучно за зголемување на продуктивноста.

Европската унија мора да воспостави заеднички фискални политики кои ќе овозможат побрз одговор на кризите и зголемување на инвестициите во стратешките сектори. Инвестициите во обновливите извори на енергија и зголемената енергетска ефикасност може да ја намалат зависноста од увоз на енергија и да ги стабилизираат трошоците за производство.

Европа мора да го реформира пазарот на трудот, да ја намали бирократијата и да ја зголеми флексибилноста на компаниите за да овозможи побрзо прилагодување на промените на глобалниот пазар.

Американската економска доминација над Европа е појасна од кога било досега. Со оглед на актуелните трендови, Европа ризикува да стане периферија на глобалната економија. За да се спротивстави на овој тренд, ЕУ мора да дејствува брзо и одлучно, инвестирајќи во технологија, иновации и енергетски реформи. Без значајни промени, јазот меѓу САД и ЕУ ќе продолжи да се продлабочува, оставајќи ја Европа во сè понеповолна позиција на глобалната сцена.