Фискален амбис
Објавено во: Анализа 26 Октомври, 2012
Насловот се надевам е најдобар превод на она што Американците го нарекуваат Fiscal Cliff.
На еден месец пред изборите во САД оваа тема политичарите ја ставаат под тепих и се чини дека сите го чекаат нивниот исход пред да почнат да се носат тешки одлуки. А без дилема, одлуките ќе бидат неверојатно тешки.
Во овој текст ќе дискутираме за неверојатната магнитуда која може да ја предизвика овој настан во светот.
За да се спасат од повторување на големата депресија луѓето од Вашингтон повлекоа досега невидени потези со цел да и помогнат на економијата. Уште од времето на Буш помладиот, па преку Обама по разни основи беа намелени давачките на населението и бизнисите. Одлуките си ја заврши својата работа и САД не влегоа во депресија, но опоравувањето ни оддалеку не е како што требаше да биде.
Нормално како што кажал Милтон Фридман, бесплатен ручек не постои. Што ќе се случи ако новиот или стариот претседател ја испорача сметката на почетокот на новата година.
Табелата која може да ја видите го објаснува, ефектот во завиност од тоа која даночна политика ќе остане:
Ова е ефектот само за 2013 година(освен делот за јавниот долг). Доколку се остават да истечат сите бенефиции САД без дилема влегуваат во нова рецесија и ја зголемуваат невработеноста. Од друга страна како што може да забележите дефицитот ќе биде 40% помал, нормално затоа што во државната каса ќе се слеат значително поголем број на приходи. Индивидуално ова значи дека семејтво од четворица ќе мора да плати околу 2.200 долари повеќе даноци годишно.
Да продолжиме со ефектите на долг рок. Доколку се вратат старите даноци кумулативно во наредните десет години дефицитот на САД ќе биде намелен за неверојатни 7,1 трилион долари. Колку е голема таа бројка нека покаже фактот дека отприлика толку нашата земја ќе произведе производи и услуги за 1.000 години. Ова значи дека долгорочно задолженоста на САД сериозно ќе се намали.
Следниот графикон го опишува ефектот кој ќе го имаат одлуките на јавниот долг во случај на враќање на старите даноци или нивно продолжување. И овде разликите се очигледни. Во првата варијанта долгот ќе се намали под 60% од БДП, во втората ќе се приближи до 100.
Тука започнува големата игра. Сите активности мора да пројдат преку сенатот и конгресот. И токму затоа се чека исходот од изборите да се види кој каде ќе има мнозинство и кој ќе биде претседател на САД.
Бен Бернанке како непартиска личност која го водеше ФЕДот и во времето на Буш и Обама, постојано апелира на опасноста која доѓа после оваа Нова Година. Бернанке смета дека мора да се најдат начини долгорочно да се намали дефицитот без притоа да се наруши краткорочната стабилност на економијата. Во моментов се чини дека тоа ќе биде ѓаволски тешко.
Еден од најсилните подржувачи на тезата дека олеснувањата мора да продолжат е Пол Кругман, професорот кој скоро ги посети Балканите и јасно стави до знаење за каква политика се залага. Кругман смета дека државата мора да се фокусира кон краткорочните цели, зголемена вработеност и раст на економијата, додека дефицитот едноставно ќе мора да се решава во некое друго време.
Светот посебно големите трговски партнери на САД со внимание ќе гледаат како ќе се заврши целата ситуација. Впрочем и за нив ова е меч со две острици. Останувањето на старата политика значи повеќе пари во џебот на американците но и повеќе дефиците кои ќе мора земјите како Кина да ги финансираат. Од друга страна стегањето на ременот значи и помала потрошувачка и аналогно на тоа помал увоз. Е сега доколку знаеме дека САД произведуваат 20% од вкупниот БДП на светот, ни станува јасно зошто разврската ќе игра улога и ќе има свое влијание на многу точки на планетата.
Сепак делува дека постои консензус дека до изборите нема ништо да се превзема. Дури една од варијантите е да се почека да дојде 2013 година и сите да почне да ги фаќа паника и дури тогаш да се седне на маса, па договореното да има ретроактивно важење. Ваквата тактика некои веќе ја нарекуваат "grand bargain или “големото пазарење” или момент на вистината, наречете го како сакате, во основа целта е под притисок да се донесат одлуки со долгорочен импакт.
Влоговите се големи, наскоро ќе ги дознаеме и играчите.
Милан Димитриоски
Ова е ефектот само за 2013 година(освен делот за јавниот долг). Доколку се остават да истечат сите бенефиции САД без дилема влегуваат во нова рецесија и ја зголемуваат невработеноста. Од друга страна како што може да забележите дефицитот ќе биде 40% помал, нормално затоа што во државната каса ќе се слеат значително поголем број на приходи. Индивидуално ова значи дека семејтво од четворица ќе мора да плати околу 2.200 долари повеќе даноци годишно.
Да продолжиме со ефектите на долг рок. Доколку се вратат старите даноци кумулативно во наредните десет години дефицитот на САД ќе биде намелен за неверојатни 7,1 трилион долари. Колку е голема таа бројка нека покаже фактот дека отприлика толку нашата земја ќе произведе производи и услуги за 1.000 години. Ова значи дека долгорочно задолженоста на САД сериозно ќе се намали.
Следниот графикон го опишува ефектот кој ќе го имаат одлуките на јавниот долг во случај на враќање на старите даноци или нивно продолжување. И овде разликите се очигледни. Во првата варијанта долгот ќе се намали под 60% од БДП, во втората ќе се приближи до 100.
Тука започнува големата игра. Сите активности мора да пројдат преку сенатот и конгресот. И токму затоа се чека исходот од изборите да се види кој каде ќе има мнозинство и кој ќе биде претседател на САД.
Бен Бернанке како непартиска личност која го водеше ФЕДот и во времето на Буш и Обама, постојано апелира на опасноста која доѓа после оваа Нова Година. Бернанке смета дека мора да се најдат начини долгорочно да се намали дефицитот без притоа да се наруши краткорочната стабилност на економијата. Во моментов се чини дека тоа ќе биде ѓаволски тешко.
Еден од најсилните подржувачи на тезата дека олеснувањата мора да продолжат е Пол Кругман, професорот кој скоро ги посети Балканите и јасно стави до знаење за каква политика се залага. Кругман смета дека државата мора да се фокусира кон краткорочните цели, зголемена вработеност и раст на економијата, додека дефицитот едноставно ќе мора да се решава во некое друго време.
Светот посебно големите трговски партнери на САД со внимание ќе гледаат како ќе се заврши целата ситуација. Впрочем и за нив ова е меч со две острици. Останувањето на старата политика значи повеќе пари во џебот на американците но и повеќе дефиците кои ќе мора земјите како Кина да ги финансираат. Од друга страна стегањето на ременот значи и помала потрошувачка и аналогно на тоа помал увоз. Е сега доколку знаеме дека САД произведуваат 20% од вкупниот БДП на светот, ни станува јасно зошто разврската ќе игра улога и ќе има свое влијание на многу точки на планетата.
Сепак делува дека постои консензус дека до изборите нема ништо да се превзема. Дури една од варијантите е да се почека да дојде 2013 година и сите да почне да ги фаќа паника и дури тогаш да се седне на маса, па договореното да има ретроактивно важење. Ваквата тактика некои веќе ја нарекуваат "grand bargain или “големото пазарење” или момент на вистината, наречете го како сакате, во основа целта е под притисок да се донесат одлуки со долгорочен импакт.
Влоговите се големи, наскоро ќе ги дознаеме и играчите.
Милан Димитриоски
* Наградата се доделува на котирано друштво, избрано со гласање преку онлајн анкета на веб страниците на Берзата и интернет порталот „Фактор“, кој е партнер на Берзата во доделувањето на оваа награда. Гласањето се врши паралелно на двете веб страници и акцијата на издавачот што ќе има најмногу гласови од двете анкети збирно, ќе биде прогласена за Акцијата на годината по избор на јавноста за 2024 година.
Предмет на анкетата е листа од десет котирани акции, избрани врз основа на остварениот промет и транспарентноста во нивното работење.
