Како Македонската железница, од крстосница, стана слепо црево на Балканот?

Добивај вести на Viber

Железничкиот Коридор 10 ( север-југ) полека ја губи конкурентноста во однос на Коридорот 4 ( исток-запад). Застарената инфраструктура, царинските формалности и задржувањето на граничните премини во регионот се повеќе ги пренасочуваат европските компании да го користат Коридорот 4, правец кој почнува од Германија, минува низ Чешка, Унгарија, Романија, Бугарија до Турција. Битката за транспортните железнички коридори стигна до точка на вриење. Нов удар за, и така слабата конкурентност на Коридорот 10 зададе Бугарија која неодамна ги намали цените за пристап кон железничката инфраструктура на Коридорот 4 и со тоа ја зголеми предноста пред Коридорот 10 кој поминува низ Македонија. Ваквиот поразителен податок е нотиран во годишниот извештај за работата на Агенцијата за регулирање на железничкиот сообраќај лани, доставен до Собранието. „Бугарското регулаторно тело не извести дека ја намалуваат таксата за пристап по возен километар од 4 евра на 2,7 евра. Со оглед дека надоместокот за пристап на Коридорот 10 кој поминува низ Македонија се уште изнесува 5 евра по возен километар, може да се каже дека истиот станува неконкурентнен во однос на Коридорот 4 кој поминува низ Бугарија“, се вели во извештајот на Агенцијата. Експертите констатираат дека штом еднаш се воспостават токовите на стоки преку Коридорот 4, Коридорот 10 ќе биде испратен во историјата. „Не е потребно да се има само добра инфраструктура, неопходно е транспортот по пругите да биде евтин и на тој начин да се убедат компаниите да ги користат услугите на Коридорот 10 наместо на Коридорот 4“, велат добро упатени експерти во железничкиот бизнис.. Единствена можност македонската железница да ги намали цените за пристап до инфраструктурата е да успее да го зголеми нивото на транспорт, состојба која најбрзо може да се постигне со либерализација на железничкиот превоз и влез на приватни оператори. Но, уште минатата година Владата донесе конена одлука да забрани либерализација на Железницата под изговор дека влезот на приватни оператори во земјава ќе значи низа отпуштени работници од МЖ Транспорт. Во замена за либерализацијата, Владата вети зајакнување на позицијата на националната железничка транспортна компанија преку обнова на возниот парк и набавка на нови товарни и патнички вагони, но истите треба да се испорачаат дури во 2016 година. Обемот на товарниот превоз со Железницата во слободен пад Во меѓувреме, железничкиот товарен сообраќај е во континуиран пад, како по обемот на поминати километри така и во обемот на превезена стока. Лани со железница биле превезени 2.538.879 тони разновидна стока што е за 8,36% помалку од 2011, додека обемот на превоз изразен преку тонски километри изнесувал 422. 983. 411 нето тонски километри што е за 11,68% помалку од 2011 година. Минатата година се остварени 726 илјади возни километри во товарниот сообраќај што е за 17,78% помалку од 2011 година. Ако се земе предвид дека токму возните километри се основа за пресметка на надоместокот за користење на железничката инфраструктура, која управителот на инфраструктура го наплаќа од превозниците, тогаш станува јасно дека нема пазарна логика за намалување на цената за надоместок за користење на пругите. Во земјава, железницата се уште најмногу ја користат компаниите од  металопреработувачката и рударската дејност како и нафтената индустрија.. Патниците незадоволни од услугите на Железницата Минатата година не е констатиран само пад на товарниот железнички сообраќај туку и на бројот на патници кој лани се намалил за 28,83% во споредба со 2011 година. Агенцијата за железнички сообраќај нотирала и дека во крајно лоша состојба се наоѓаат железничките станици во земјава кои не се доволно осветлени, имаат необележани перони а хигиената е на незадоволително ниво. Констатирано е и дека Железницата е во дефицит со капацитети согласно потребата за превоз на патници особено за време на викенди и државни празници.. Агенцијата за железнички сообраќај се уште не може да си ги наплати побарувањата Иако уште лани, Агенцијата за регулирање на железничкиот сообраќај предвидела изработка на неколку методологии за оценување на квалитетот на услуги на патниците, на железничките превозници како и анализа на пазарот на железнички услуги на конкурентноста во однос на патниот сообраќај, ниту една од нив не се реализирала поради недостаток на финансиски средства. Агенцијата за регулирање на железничкиот сообраќај, лани им тарифирала вкупно 130 илјади евра на двете јавни претпријатија МЖ Инфраструктура и МЖ Транспорт како годишна такса за регулирање на пазарот на железничките услуги. Од овој износ 30% биле фактурирани на МЖ Инфраструктура а 70% на МЖ Транспорт. Парите требало да бидат уплатени на сметка на Агенцијата најдоцна до 30 септември, ама до крај на минатата година, Инфраструктура извршила делумна уплата од 33 илјади евра, а МЖ Транспорт се уште ги немала подмирено обврските. С.Н