КАКО СВЕТОТ ЗАПАДНА ВО ДОЛГ ОД 315 ТРИЛИОНИ ДОЛАРИ? Секој од нас должи 39.000 долари

Добивај вести на Viber

Ваков долг не сме виделе уште од Наполеонските војни. Се приближуваме до 100% од глобалниот БДП.

Долгот од 315 трилиони долари е запрепастувачки да се визуелизира. Во 2024 година, глобалниот бруто домашен производ – или БДП – изнесуваше 109,5 трилиони долари – нешто повеќе од една третина од тој глобален долг.

Друг начин да се замисли: во светот денес живеат околу 8,1 милијарди луѓе. Кога би го поделиле тој долг по личност, секој од нас би должи околу 39.000 долари.

Значи, со глобалниот долг на рекордно високо ниво, дали треба да бидеме загрижени? И како стигнавме таму каде што сме?

Глобалниот долг го комбинира задолжувањето од домаќинствата, бизнисите и владите.

Веројатно сите сме запознаени со долгот на домаќинството, кој вклучува работи како хипотеки, кредитни картички и студентски долг. На почетокот на 2024 година, тоа беше 59,1 трилиони долари.

Корпоративниот долг, кој корпорациите го користат за финансирање на нивните операции и раст, изнесуваше 164,5 трилиони долари, при што само финансискиот сектор изнесува 70,4 трилиони долари од таа сума.

Конечно, тука е националниот долг, кој се користи за финансирање јавни услуги и проекти без зголемување на даноците.

Земјите можат да позајмуваат една од друга или од глобални институции како што се Светската банка и Меѓународниот монетарен фонд.

Но, владите можат да соберат пари и со продажба на обврзници. И како и сите заеми, тоа подразбира камата.

Јавниот долг изнесуваше 91,4 трилиони долари. Иако долгот може да биде лош, тоа не е нужно лоша работа. Тоа би можело да му помогне на поединецот да добие образование или да се приклучи на одредена класа на средства. Тоа им овозможува на бизнисите да започнат и да се прошират. И иако националниот долг е најконтроверзниот од трите, тој може да им даде на владите моќта што им е потребна за градење на економијата, за социјални трошоци или за одговор на одредена криза.

Писмените записи покажуваат дека јавниот долг постои најмалку 2.000 години, првенствено се користи за основање градови, држави и нации... и за финансирање војни. Владите долго време собраа големи долгови од воените трошоци, како што се Наполеонските војни, Француско-пруската војна и Американската граѓанска војна во 19 век.

Втората светска војна, најскапата војна во историјата, предизвика неколку должнички кризи, при што најголемиот дел од неподмирените заеми се должат на Соединетите држави.

Од 1950-тите, имаше четири големи бранови на акумулација на долгови

Првиот бран на долгови дојде од Латинска Америка во 1980-тите, како резултат на што 16 земји од регионот ги реструктуираа своите долгови.

Вториот бран ја погоди Југоисточна Азија на почетокот на 21-от век, додека САД и Европа го носеа најголемиот товар од третиот бран на глобален долг за време на глобалната финансиска криза 2007-2008 година.

Сега сме во четвртиот бран, кој започна во 2010 година и се совпадна со пандемијата Ковид-19. Владите мораа да преземат уште повеќе долгови за да им помогнат на бизнисите и граѓаните да го ублажат влијанието на карантинот.

Глобалниот долг се искачи на 256 отсто од БДП во 2020 година, што претставува зголемување од 28 отсто – и најголемото едногодишно зголемување на долгот од Втората светска војна.

Но, пандемијата само го влоши веќе постоечкиот проблем. Долгот се трупаше најмалку една деценија претходно, бидејќи поединци, компании и влади трошеа над своите можности. Погледнете го само овој графикон од Светска банка, кој го прикажува долгот како процент од БДП, кој рапидно се зголемува од 2008 година.

Ова нè доведува до критично прашање: колку долг е премногу долг? Кога станува неодржливо?

Едноставно кажано, тоа е кога веќе не можете да си дозволите да позајмувате.