КИНЕЗИТЕ ИМААТ ПЛАН: Преку оваа земја ќе ја „затрупаат“ Европа со евтини електрични автомобили
Објавено во: Економија 17 Јули, 2024
Пекинг сака да ја искористи водечката позиција на Мароко во африканската автомобилска индустрија, поради трговските договори со ЕУ и САД, за да ги продава своите електрични автомобили и клучните компоненти на европскиот и американскиот пазар.
Кинеските производители на батерии за електрични автомобили од неодамна се натпреваруваат во нивните планови за изградба на производствени капацитети во Мароко, земја која, поради својата географија и договорот за слободна трговија, е идеална отскочна штица за снабдување на тој пазар на Запад. Со амбициозни проекти државата сака да ја унапреди веќе добро развиената автомобилска индустрија со инвестирање во развој на батерии и нивно снабдување на производителите на електрични возила, јавува РТВ Словенија.
Во јуни, Gotion High Tech, со седиште во Хефеи, кинеската провинција Анхуи, беше последниот од четворицата кинески производители на батерии што најави изградба на фабрика вредна 1,3 милијарди долари во Мароко оваа година. На почетокот треба да произведува 20 гигавати батериски ќелии годишно, а потоа со дополнителни инвестиции од пет милијарди долари производството да се зголеми на сто гигавати.
Пред Gotion, во мај, кинеските компании Hailang и Shinzoom објавија планови за изградба на фабрики во северноафриканското кралство. Првиот треба да изгради фабрика за преработка на бакар од половина милијарда долари, а вториот ќе воспостави производство на аноди за слична сума. Претходно во април, кинеската BTR потпиша договор со владата на Рабат за изградба на фабрика вредна 300 милиони долари за производство на катоди во батерии за електрични возила.
Мароканската влада објави дека ја гледа фабриката БТР како „прв чекор кон претворање на земјата во регионален индустриски центар“.
Голем број од овие фабрики се наоѓаат во Тангер на северот на Мароко, блиску до европскиот континент, каде веќе има индустриски зони со американски, европски, кинески и корејски компании од автомобилската индустрија. Во земјата работат повеќе од 250 автомобилски компании кои лани придонеле во извозот со рекордни 14 милијарди долари, а автомобилската индустрија сочинува 22 отсто од БДП и вработува 220.000 луѓе.
„Мароко изгради сè од нула за петнаесет години. Пред 15 години не извезувавме автомобили“, се пофали мароканскиот министер за трговија и индустрија Ријад Мезур во мај во интервју за новинската агенција АП и очекува дека до 2025 година земјата ќе достигне производствен капацитет од еден милион автомобили годишно - наменети главно за извозниот пазар. Според него, во сето тоа успеале со проширување на пристаништата, формирање на зони за слободна трговија и градење транспортна инфраструктура, поточно патишта и железници.
Со ова се согласува и Мохамед Бачири, директор на мароканската филијала на Рено, кој истакнува дека успехот на неговата компанија, инаку најголемиот приватен работодавач во земјата, привлекува и други инвеститори, особено во областа на производството на батерии.
Евтина работна сила
Инвестирањето огромни средства во развојот на автомобилската индустрија за отворање нови работни места е дел од планот за индустријализација на земјата за 2014 година, според АП, што го потврди и министерот Мезур, и покажува дека тој и неговите претходници се фокусирале на обезбедување евтина работна сила за странски компании.
„Моја задача е да отворам работни места“, рече министерот на земјата во која речиси една третина од населението е на возраст од 15 до 29 години. Иако просечната плата на работник во фабрика во автомобилската индустрија е само четвртина од минималната плата во Франција (во моментов 1.766 евра), таа сепак е повисока од просечната во втората по големина економија во Магреб (односно по Алжир).
Како водечки африкански производител на автомобили, Мароко сака да ја искористи својата позиција не само за да навлезе на пазарот на електрични автомобили, туку планира да игра поважна улога во растечката индустрија за батерии, која претставува најголем трошок во производството на електрични автомобили, преку воспоставување на ценовно-конкурентен синџир на вредности.
Земја богата со наоѓалишта на фосфати
Во производството на литиум-јонски батерии, Мароко е насочена кон богатите наоѓалишта на фосфат, бидејќи со Западна Сахара, која е под мароканска окупација, може да се пофали со дури 70 проценти од сите светски резерви, а ќе се обиде да ги искористи од новооткриените депозити на литиум за производство на литиум-железни LFP фосфатни батерии, а се планира да се етаблира на пазарот на литиум-никел-манган-кобалт (NMC) батерии поради значителните резерви на манган и кобалт.
Тоа што многу од новите инвеститори доаѓаат од Кина не е изненадувачки бидејќи втората по големина економија во светот веќе некое време доминира со светското производство на батерии за електрични возила и го контролира поголемиот дел од пазарот важен за енергетската транзиција, каде што Мароко исто така сака да се етаблира како водечки производител во наредните години.
„Мароко има некои предности за Кинезите во споредба со другите земји. Не само што има добра географска локација, туку има и стабилна економска, социјална и политичка средина со квалификувана и достапна работна сила“, рече кинескиот амбасадор во Рабат Ли Чанглин, опишувајќи ја атрактивноста на земјата за автомобилската индустрија.
„Немаме никаков синџир на снабдување, тој допрва треба да се воспостави. И мора да се признае дека воспоставувањето на синџирот за снабдување со батерии LFP се случува во Мароко, а не во Европа“, рече Себастијан Волф, главен оперативен директор за батерии во Volkswagen, во средината на јуни.
Договор за слободна трговија со ЕУ и САД
Една од главните предности што Ли не ги спомна се договорите за слободна трговија што Мароко ги има со Европската унија и САД, што му дава бесцарински пристап до американскиот и европскиот пазар. Кинеските производители се борат со трговските бариери откако Вашингтон и Брисел воведоа дополнителни царини за увоз на нивните електрични автомобили поради обвинувањата дека ги користат неправедните владини субвенции за да ја заобиколат бариерата преку Мароко.
Европските производители на електрични автомобили ги обвинуваат кинеските ривали за нелојална конкуренција бидејќи уживаат многу поповолни услови во синџирите на снабдување, што им овозможува да понудат пониски цени за своите возила. Токму поради стравот од евтините кинески електромобили на американскиот пазар, овој мај во САД беа воведени дополнителни царини кои беа зголемени за четири пати.
Со инвестирање во Мароко, каде што имаат и многу заеднички вложувања со западни компании, кинеските производители се надеваат дека ќе убијат две птици со еден камен, бидејќи договорот за слободна трговија на Мароко со Европската унија ќе им го олесни извозот на електрични автомобили и нивните компоненти на европскиот пазар.
Во блиска иднина, најголемиот производител на автомобили меѓу африканските и блискоисточните земји си постави за цел да ја искористи својата водечка позиција во енергетската транзиција и планира да стане еден од главните добавувачи на батерии за електрични возила. Сепак, тој ќе мора да внимава да не ги загрози интересите на САД и ЕУ, бидејќи тие неодамна на секој начин се обидуваат да ја намалат нивната зависност од Кина во нивните синџири на снабдување.
Фото: Принтскрин
* Наградата се доделува на котирано друштво, избрано со гласање преку онлајн анкета на веб страниците на Берзата и интернет порталот „Фактор“, кој е партнер на Берзата во доделувањето на оваа награда. Гласањето се врши паралелно на двете веб страници и акцијата на издавачот што ќе има најмногу гласови од двете анкети збирно, ќе биде прогласена за Акцијата на годината по избор на јавноста за 2024 година.
Предмет на анкетата е листа од десет котирани акции, избрани врз основа на остварениот промет и транспарентноста во нивното работење.