КРАЈ НА ЕРАТА НА ЕВТИН РУСКИ ГАС, ПРЕКИНАА ИСПОРАКИТЕ НА ГАЗПРОМ: Еве како тоа ќе се одрази на Европа и која земја ќе биде силно погодена
Објавено во: Економија 02 Јануари, 2025
Рускиот енергетски гигант Газпром вчера објави дека од 08:00 часот по московско време е стопиран извозот на гас преку Украина во Европа. Европската комисија соопшти дека гасниот систем на континентот е „отпорен и флексибилен“ и има доволен капацитет да се справи со прекинот на транзитот преку Украина.
Русија сè уште може да испраќа гас за Унгарија, како и за Турција и Србија, преку гасоводот Турски тек преку Црното Море. Запирањето на протокот низ Украина го означува крајот на ерата на евтин руски гас во ЕУ. Словачка е најтешко погодена, додека Европската комисија вели дека влијанието ќе биде ограничено, благодарение на внимателното планирање и алтернативните набавки.
Сепак, стратешкото и симболичното влијание за цела Европа е огромно.
Русија загуби важен пазар, но нејзиниот претседател Владимир Путин вели дека најмногу ќе страдаат земјите од ЕУ.
ЕУ значително го намали увозот на гас од Русија од 2022 година, но голем број источни земји-членки остануваат во голема мера зависни од снабдувањето, што ја чини Русија околу 5 милијарди евра (5,2 милијарди долари; 4,2 милијарди фунти) годишно.
Рускиот гас сочинуваше помалку од 10 отсто од увозот на гас од ЕУ во 2023 година, соопшти блокот. Таа бројка беше 40 проценти во 2021 година.
Но, неколку членки на ЕУ, вклучувајќи ги Словачка и Австрија, продолжуваат да увезуваат значителни количини гас од Русија.
Австрискиот енергетски регулатор рече дека не предвидува никакви пореметувања, бидејќи има диверзифицирани извори и создаде резерви. Сепак, одлуката на Украина веќе предизвика сериозни тензии со Словачка, која сега е главната влезна точка за рускиот гас во ЕУ и заработи транзитни такси од испораката на гас за Австрија, Унгарија и Италија.
Молдавија – која не е дел од ЕУ – може да биде сериозно погодена од крајот на транзитниот договор. Најголем дел од својата електрична енергија ја произведува во електрана која се напојува со руски гас. Таа, исто така, го снабдуваше отцепениот регион Приднестровје, поддржан од Русија, мало парче земја сместено меѓу Молдавија и Украина.
Молдавскиот министер за енергија Константин Боросан рече дека неговата влада презела чекори за да обезбеди стабилно снабдување со електрична енергија, но ги повика граѓаните да штедат енергија.
Русија транспортира гас во Европа преку Украина од 1991 година.
ЕУ најде алтернативни извори на течен природен гас (LNG) од Катар и САД, како и гас од Норвешка, од руската инвазија на Украина.
Во декември, Европската комисија ги претстави плановите за целосно замена на транзитот на гас преку Украина.