Добивај вести на Viber
Веќе пишувавме дека претседателот на ФЕД, Бен Бернанке е човек кој ќе направи се максимално да ја стимулира економијата. Последниот чекор го потврди токму тоа. Информациите кои дојдоа од најголемата централна банка на светот кажуваат дека ФЕДот превзема драстични и досега невидени чекори со цел да ја спаси најголемата економија од нова рецесија.
Нема дилема дека она што досега Бернанке го превзема даде резултат. Кризата во банките е значително намалена, левериџот е далеку од нивоата на големата криза, огромен дел од ризикот е во билансите на ФЕДот кој во 2013 ќе има хартии од вредност од секаков тип вредни 4 трилиони долари, позајмувањето почнува да се придвижува, стапката на невработеност се намалува и најважно од се САД не се во рецесија како добар дел од Европа.
Последната мерка е досега незабележана во историјата. Бернанке истакна дека ниските каматни стапки ќе останат како мерка се додека невработеноста не падне под 6,5% и се додека инфлацијата не надмине 2,5%. Значи се обидуваат да ги таргетираат токму двете најзначајни работи за кои имаат мандат, вработеноста и инфлацијата. Досега ниту една одлука од состаноците на централната банка немале ваков призвук.
Но...
Нормално дека во економијата има секогаш едно НО што може да ја зафркне работата. На прва реакцијата на пазарите требаше да биде позитивна, НО по некое време реакцијата ја снема и цените на акциите отидоа надоле.
Зошто?
Она што најмногу ја плаши берзата (која патем речено е порасната за повеќе од 100% од дното и треба да поприлично благодарна на Бен) е тоа што експериментите на ФЕДот делуваат како лекови кои не се тестирани. Значи може и да се појават нус појави. Што ако инфлацијата почне да си го пробива патот а невработеноста остане над таргетното ниво. Дали тогаш ФЕДот ќе ги качи каматните стапки. Што тогаш ќе се случи со САД. Во таква ситуација ќе видиме поголема продажба на обврзниците и поголем нивни принос, што ќе значи неволја за сите оние што сакаат да земаат кредити. Притоа економијата останува на некое ниво на раст од 2-2,5% што не е доволно на долг рок да ја намали невработеноста. Токму поради овие причини ова е како што велат во САД необележана територија и сега сите одат и не знаат дали ќе начекаат минско поле или некоја зелена долина. Никој не може да предвиди со сигурност како ќе заврши целата приказна.
Во целава каша има можност за размислување на разни нови непроверени теории. Да се обидеме да дискутираме на една таква тема. САД се без дилема доста задолжена држава. Нивната најголема среќа е што светот засега верува во нивната хартија која ја нарекуваат долар. Така да, се додека некој ви ги купува доларите од надвор вие може да си ги финасирате вашите потреби и притоа да не се секирате премногу за инфлацијата. Па така, во тој случај ниту дефицитот не е толку страшен. Кинезите земаат на пример многу мали плати, прават ефтини производи, ги продаваат во Америка, Америка за да им плати си издава обврзници кои најмногу ги купуваат Кинезите, кои продолжуваат да ги продаваат нивните производи и така во круг. Поради валутните војни може да го имаат истиот ефект како нуклеарките. Ете да речеме доколку Русија реши да истрела нуклеарка на САД, овие нема да останат покуси и така светот ќе отиде во....Па така и со односот Кина – САД. Доколку Кина сака да ги продаде нејзините 1,1 трилион долари американски хартии, најверојатно ќе го збрише доларот од светската мапа, но парарелно со тоа ќе си ја запечати и нејзината судбина. Значи интересите на овие две земји се тесно поврзани и тешко е да се поверува дека ќе дојде до така брза валутна транзиција. Иако е за очекување дека монетарниот свет во иднина да почне да се менува. Доколку ја гледаме историјата ќе забележиме дека на 50-60 години се случува некаква промена. Веројатно некоја нова кошничка на валути би го заменила доларот како резрвна валута (ова делува како можно сценарио, бидејќи многу е тешко да очекуваме дека доларот ќе го замени веднаш некој друг долар). Значи ФЕДот пресметливо печати пари бидејќи веројатно очекува дека сеуште има доволна побарувачка за американски хартии.
Од друга страна како што напишавме погоре ФЕДот (кој патем е приватна банка) има портфолио кое ќе тежи 4 трилиони долари секакви хартии. Тие четири трилиони долари САД ги должат кон ФЕДот или делумно кон самите себе. Многу правилно оние кои подржуваат теории на заговор велат дека главна цел на да ги наречеме масоните била да се контролираат парите. Со контролата на парите добивате комплетна контрола на земјата. Апсолутно нема никаква потреба од насилни средства, сосема доволно е да ги контролирате парите. А во ФЕДот имаат комплетна контрола. Значи како функционира системот – Министерството за финасии издава хартии од вредност кои ги купува ФЕДот со пари од воздух. Со бројки кои се впишуваат во билансите, бидејќи ФЕДот има дозвола да го прави тоа (доколку секој печати пари ќе настане анархија). Така се пумпаат пари во системот економијата живнува и кога ќе дојде време каматите се покачуваат и парите се извлекуваат во системот. Факт е дека сега сме во време на пумпање пари.
Еве да поставиме една нова теорија. Што ако ФЕДот рече дека брише 2 трилиони од тие 4 што ги има во билансот. Со едно копче на тастатура. Да каже не ми требаат не ми ги враќајте парите. Тие се создадени од воздух и одат во воздух. САД ќе го реши проблемот со задолжувањето, парите ќе предизвикаат некоја инфлација но сето тоа може да оди контролирано и економијата ќе има огромен простор да дише и да се рестартира. Тоа можеби делува сега како научна фантастика, но на почеток на кризата никој не ни верува дека на Грците така лесно ќе им го отпишат времето.
Колку фантазија има Бен ќе видиме во Новата Година.
Милан Димитриоски
* Наградата се доделува на котирано друштво, избрано со гласање преку онлајн анкета на веб страниците на Берзата и интернет порталот „Фактор“, кој е партнер на Берзата во доделувањето на оваа награда. Гласањето се врши паралелно на двете веб страници и акцијата на издавачот што ќе има најмногу гласови од двете анкети збирно, ќе биде прогласена за Акцијата на годината по избор на јавноста за 2024 година.
Предмет на анкетата е листа од десет котирани акции, избрани врз основа на остварениот промет и транспарентноста во нивното работење.