Нова економска сила се појавува во Источна Европа: Економијата на оваа земја од ЕУ е веќе меѓу 20-те најсилни во светот

Добивај вести на Viber

ЕУ се соочува со економски проблеми, но на нејзиниот источен дел, една голема економија блеска: Полска. Што Варшава може да научи од остатокот од Европската Унија.

Во ерата на егзистенцијална економска криза низ Европската Унија, една од нејзините поголеми членки постојано објавува позитивни резултати - Полска.

Стапката на раст на БДП од речиси 3 проценти во 2024 година е значително повисока од просекот на ЕУ од 1 процент, а Полска е пред двете најголеми економии на ЕУ - Франција и Германија. Франција забележа раст од 1,2 проценти, додека БДП на Германија се намали за 0,2 проценти, анализира DW.

Прогнозите за 2025 година се исто така оптимистички. Полска забележа раст од 0,8 проценти во вториот квартал, што е петта најдобра стапка во ЕУ. Се очекува растот да биде околу 3,3 проценти оваа година и околу 3 проценти следната година. Не е успех преку ноќ - откако се приклучи на Европската Унија во 2004 година, просечниот годишен раст на БДП е речиси 4 проценти.

Надминување на очекувањата

Полската берза во моментов е во пораст, а расте и оптимизмот дека земјата би можела да се развие во една од најдинамичните економии во ЕУ.

„Во последните две децении, Полска дефинитивно ги надмина очекувањата. Реалниот БДП се удвои - тоа е извонредно. Ова е, се разбира, дел од процесот на конвергенција, но Полска се издвојува на позитивен начин во целина“, изјави за ДВ Катаржина Ржентажевска, главен макро аналитичар за Централна и Источна Европа во Ерсте Груп.

Големината е важна

Јакоб Функ Киркегард, нерезидентен виш соработник во Институтот за меѓународна економија Петерсон, истакнува дека успехот на Полска делумно се отсликува во другите источноевропски и балтички држави, но дека големината на Полска е клучен диференцијатор.

„Полска е голема“, изјави тој за ДВ. „Значи, тоа е важно - и политички и економски - на ниво на ЕУ“. Полска има население од 37 милиони, петто најголемо во ЕУ, а нејзината економија сега е меѓу 20-те најголеми во светот.

Со растечката економска моќ доаѓа и поголемо геополитичко значење. Во последниве години, Полска ги зголеми своите воени трошоци до тој степен што се рангира на прво место во НАТО во однос на уделот од БДП потрошен за одбрана - моментално околу 4,5 проценти.

Иако голем дел од воените трошоци одат на странски нарачки, Жентаржевска нагласува дека приватната домашна потрошувачка е главниот двигател на растот, а не извозот. „Тоа е столбот на растот“, вели таа, наведувајќи ја ниската невработеност и силниот раст на реалните плати како доказ за здрав домашен пазар. Ова, додава таа, ја прави Полска поотпорна на надворешни шокови.

„Кога глобалната економија паѓа, првите што се погодени се помалите, извозно ориентирани економии. Во релативно затворената полска економија, потрошувачката останува силна.“

Модел на успешна интеграција

Што направи Полска правилно? Според Жентажевска, клучот е успешна интеграција во ЕУ, НАТО, Шенген зоната и ОЕЦД.

„Ако го погледнете широкиот концепт на интеграција, Полска го направи тоа многу добро“, вели таа. Иако не се приклучи на еврозоната, таа имаше голема корист од европските фондови од 2004 година.

„Не можеме да негираме дека пристапот до европските фондови е огромен и клучен фактор за раст“, ​​вели Ржентажевска.

Кјеркегор додава дека Полска „ги погодила основите како што треба“:

„Тие ги користеа фондовите на ЕУ за значително подобрување на инфраструктурата. Тие речиси ја искоренија корупцијата што беше широко распространета за време на комунистичката ера. Тие создадоа стабилна деловна средина и имаат добро образована работна сила. Полска е пример за успешна интеграција во ЕУ - тие мораа да го направат тоа правилно затоа што се големи, и тоа се.“

Политички поделби и односот со ЕУ

Но, постојат и предизвици. Полска е длабоко поделена политички две децении помеѓу десничарскиот блок предводен од партијата Закон и правда и либерално-центристичкиот блок Граѓанска коалиција предводен од премиерот Доналд Туск.

Владата на Туск, која е пријателски настроена кон Брисел, успеа да деблокира 137 милијарди евра од фондовите на ЕУ, под услов Полска да го усогласи своето судство со европските стандарди.

Сепак, победата на Карол Навроцки на претседателските избори во 2025 година - евроскептичен независен кандидат поддржан од партијата „Закон и правда“ - би можела да ги комплицира односите со ЕУ.

Иницијативите на Туск за разрешување на судиите назначени за време на ерата на „Закон и правда“ го доведоа во директен конфликт со Навроцки, но и покрај политичките тензии, Полска постигна стабилен економски раст.

„Полска е добар пример за земја која може да напредува под различни политички ориентации, без разлика дали се конзервативни или либерални“, вели Ржентажевска.