ПЛАТИТЕ СЕ ОДРЖАЛЕ ВЕШТАЧКИ: А од одливите на домаќинствата 80 отсто се за државата
Објавено во: Економија 30 Август, 2021
Пораснале платите, па така пораснал и расположливиот доход на домаќинствата и во пандемиската 2020 година, објави Народната банка. Но за разлика од претходната 2019 година, лани, расположливиот доход на домаќинставата растел со побавно темпо или е за 2,3 проценти поголем на годишно ниво, за разлика од 2019 година кога растот е над 4 отсто. Сепак најголем дел од растот се должи на вештачкото зголемување на платите како помош од кризата и растот на минималната плата. Она што го нотира централната банка е дека повторно дури 80 отсто од одливите на домаќинствата се давачките кон државата. Од друга страна, при забавен раст на расположливиот доход , но и при поголема воздржаност од трошење поврзана со неизвесноста околу работните места и идните примања поради пандемијата паднала личната потрошувачка во 2020 година.
„Од друга страна, поголемата воздржаност од трошење овозможи поголем дел од расположливиот доход на секторот по издатоците за личната потрошувачка да остане расположлив за заштеда. Ова, од своја страна придонесе за значително повеќе од двојно зголемување на стапката на штедење на секторот „домаќинства“ во 2020 година, која достигна 8,7 проценти, стои во Извештајот за финансиска стабилност во 2020 година.
Инаку во земјава никој не пресметува податок за расположливиот доход во официјалната статистика. Народната банка од 2007 година изработува еднаш годишно приближен податок. Така расположливиот доход е разлика на приливите и одливите на пари кон и од домаќинства. Како приливни компоненти се земаат платите, пензиите, социјална помош или други исплати, како камати, дивиденди, приходи од имот, од акции игри на среќа. Додека одливи се расходите за камати, придонесите кои се плаќаат кон државата и фондовите, за државното здравствено осигурување, за осигурување во случај на невработеност, приватни трансфери кон странство и плаќањата за данок на личен доход.
Сепак како што вели и НБМ во овие податоци не се земени приливите кои се добиваат врз основа на сива економија.
Инаку за да ги одржи платите кои се дел од приливите Владата во 2020 година презема и некои мерки, а имаше пакети и за да се одржи бројот на вработени. Бројот на вработени лица во 2020 година се намали за 0,3 проценти, при истовремено намалување и на стапката на вработеност за 0,2 процентни поени до нивото од 47,1 отсто.
Покрај редовното усогласување во април 2019 година, минималната плата беше вонредно зголемена во декември 2019 година и тоа за околу 2.000 денари, нето и изнесуваше 14.500 денари. Минималната нето-плата од јули 2020 година се зголеми за 3 отсто, со што минималната нето-плата изнесува 14.934 денари.Во меѓувреме се зголемија и платите во образованието и на докторите.
А.Т.
* Наградата се доделува на котирано друштво, избрано со гласање преку онлајн анкета на веб страниците на Берзата и интернет порталот „Фактор“, кој е партнер на Берзата во доделувањето на оваа награда. Гласањето се врши паралелно на двете веб страници и акцијата на издавачот што ќе има најмногу гласови од двете анкети збирно, ќе биде прогласена за Акцијата на годината по избор на јавноста за 2024 година.
Предмет на анкетата е листа од десет котирани акции, избрани врз основа на остварениот промет и транспарентноста во нивното работење.