ПРЕД 10 ГОДИНИ СЕ СПАКУВАА И ЗАМИНАА ВО НОРВЕШКА ПО ПОДОБАР ЖИВОТ, НО ДАЛИ ГО НАЈДОА? Еве што велат двајца црногорски инженери за животот во Скандинавија

Добивај вести на Viber

Земјата на фјордовите и езерата, која уште се нарекува и земја на поларните ноќи, Норвешка од најсиромашната земја на скандинавскиот полуостров, каде некогаш владееше глад, стана една од најбогатите земји во Европа, а со тоа и најпримамлива за живот и работа.

Високиот стандард, развиената економија и социјалната политика ја направија оваа земја „безбедно пристаниште“ за сите оние кои беа подготвени да го напуштат своето родно место и да ја бараат среќата во овие студени региони на северот на Европа.

Пред речиси една деценија така започнаа двајца инженери од Црна Гора, Бошко Јањушевиќ и Дино Растодер.

Се чини дека не беше тешко да се избере локација надвор од Балканот каде што ќе ја градат својата и иднината на своето семејство, но исто така беше неопходно да се наредат коцките за да се започне приказна која ќе им донесе подобар живот.

- Спој на различни околности доведе до можност за вработување во успешна компанија од Осло. Немаше долго и стратешко планирање, неколку работи дојдоа на свое место и решив да се обидам. Од одлуката да се испрати првото CV до преселба, не поминаа ниту два месеци. Ова секако не треба да се земе како правило, беше исклучок да се средат работите толку брзо. Вообичаено, процесот на барање работа е малку подолг и секако зависи од состојбата на пазарот на трудот и условите за различни професии. Како програмер лесно се вработив, а знаењето од Црна Гора е многу релевантно и лесно преносливо на овој пазар, го споделува своето Искуство.

Во овие десет години никој никогаш не очекувал да работам надвор од работното време, за викенди, од одмори и слично. Имаше периоди на продолженија, но секогаш беше планирано и тоа беше мој избор.

На друг соговорник на „Вијести“, градежниот инженер Бошко Јањушевиќ, не му било тешко да одлучи во која насока да тргне кога решил да го напушти Балканот.

- Имав можност накратко да ја посетам Норвешка во 2013 година, кога започна мојата мисија за барање работа овде. Ја избрав Норвешка поради високиот животен стандард, напредната социјална политика, еколошката свест и можностите за личен и професионален развој. Беше потребно многу упорност и одлучност додека барав работа, но на крајот се исплатеше. Прво се вработив во нафтена компанија во Кристијансанд, на југот на земјата. Веќе по една година, морав да барам нова работа или да ја напуштам Норвешка. Се вработив во компанијата „Норск Хидро“, која е еден од најголемите производители на алуминиум во светот. Моите досегашни искуства се доста позитивни и задоволен сум од мојот избор“, посочува Јањушевиќ, кој работи како проект менаџер на средни и големи инвестиции.

Меѓусебно почитување

Лесно се навикнаа на деловното опкружување бидејќи, како што велат, предностите во однос на нашите простории се големи, а главната поента што ја нагласуваат е почитта од колегите и претпоставените, без разлика на позицијата на вработениот во компанијата.

- Моето искуство во Норвешка е поврзано со помала компанија, но и со една од најголемите. Можам да кажам дека главниот впечаток од овие компании е меѓусебното почитување. Без разлика на која позиција сте, со какво искуство доаѓате, секогаш ќе бидете слушани и почитувани. Знаењето и трудот се високо ценети. Квалитетниот однос помеѓу работата и семејството е пред се друго. Секако, не треба да се занесувате дека се е идеално и совршено. Нормално е дека во сите компании има борба за позиции, борба за внимание и докажување. Но, во овие десет години никој никогаш не очекувал да работам надвор од работното време, за викенд, за одмор и слично. Имаше периоди на продолженија, но секогаш беше планирано и тоа беше мој избор. Големите проекти бараат пожртвуваност и труд, но секогаш се наградени“, истакнува Растодер во интервју за „Вијести“.

Според него, Норвешка се карактеризира со функционирање на систем во кој недостигаат квалитетни работници.

- Тогаш секој се бори за добар работник и го почитува придонесот што го дава. Самиот бизнис е целосно заснован на тоа кој може да создаде подобар производ или услуга, па кој може да победи во вистинска пазарна конкуренција. Додека во Црна Гора најголем дел од работните места се поврзани со некои непознати пазарни фактори, на пример пријателства, кумови, забави и слично, посочува Растодер.

А рамнотежата помеѓу деловниот и приватниот живот е она што го разликува деловното опкружување во Норвешка од она во Црна Гора.

- Разликите во бизнисот вклучуваат поголема транспарентност, помала агресивност, поефикасни процедури, поголем фокус на работничките права и здравјето и подобра рамнотежа меѓу деловните обврски и приватниот живот. Од самото интервју за работа наидувате на голема професионалност. Уште тогаш може да се забележи дека се ценат само човечките и професионалните карактеристики. Деловното опкружување во Норвешка е транспарентно, го поддржува балансот помеѓу работата и приватниот живот и ја нагласува тимската работа и иновативноста“, вели Јањушевиќ.

Имајќи ја предвид досегашната долгорочна состојба во земјата, како и моменталната состојба без никакви индикации дека може да има некакви значајни промени, нашите долгорочни семејни планови не се поврзани со Црна Гора. Ако некогаш се случи враќањето, тоа би било само од приватни причини.

Прилагодувањето на начинот на живот на скандинавскиот полуостров исто така не беше тешко бидејќи и таму веднаш испливаа на површина многу придобивки и се чини дека токму тие придобивки се многу ефикасни за ублажување на носталгијата за родното место.

- Животот во Норвешка се карактеризира со висок стандард, безбедност, пристап до здравствена заштита и образование и поголем фокус на квалитетот на животот во споредба со Црна Гора и на Балканот. Разликите вклучуваат помала бирократија, поголема еколошка свест и интерес да се биде во природа, нагласува Јањушевиќ.

Животот во нова култура е полн со нови искуства и предизвици.

- Во Норвешка го добивате она што ви припаѓа, додека на Балканот речиси зависи од тоа колку среќа имате. Секогаш велам дека е доволно стресно што после десет години никогаш не сте сигурни дали правилно сте ја изговориле улицата на која живеете. Да почнеме со тоа, а потоа со се друго. Многу зависи од личноста, навиките и потребите. Некои се полесно да се најдат овде, а некои се потешки. Најдов многу работи што ми се допаѓаат. Од природата, системот, градот, луѓето, навиките, храната. Но, горе-долу сето тоа го имав во Црна Гора. Плус, бев сигурен како се изговара улицата во која живеам“, вели Растодер.

Никогаш не вели никогаш

Растодер вели дека Норвежаните се многу искрени луѓе, љубопитни и отворени.

- Некои би рекле ладни, без темперамент и слични чести карактеристики. Веројатно за нас би рекле и дека сме бучни, агресивни и мрзливи. Ниту едното ниту другото не е точно. Различни култури комуницираат на различни начини. Животот во мултикултурна земја ве учи да посветите многу повеќе внимание на тоа. Ве научи како Норвежанец комуницира, како Индиец и како Португалец, нагласува тој.

Тие би сакале да помогнат и да придонесат со знаење за Црна Гора, но родумецот Никшиќ, кој својата деловна кариера ја изгради во Белград пред да се пресели на Скандинавскиот полуостров, не размислува за враќање.

- Имајќи ја предвид досегашната долгорочна состојба во земјата, како и моменталната состојба без никакви индикации дека може да има некакви значајни промени, нашите долгорочни семејни планови не се поврзани со Црна Гора. Ако некогаш се случи враќањето, тоа би било само од приватни причини, вели Јањушевиќ.

Што се однесува до враќањето во Црна Гора, Растодер вели - никогаш не кажувај никогаш.

- Да бидам искрен, овде најдов начин на живот кој ми одговара во моментов и нема голем поттик да размислувам за враќање. Најмногу ми недостасува семејството и пријателите од Црна Гора. За моја среќа, овде имам многу добри пријатели од Црна Гора кои се преселиле овде во последните десет години. Тоа многу го олеснува престојот, истакнува тој.

Дури и да отишле во студената Скандинавија пред десет години по каприц, а со оглед на тоа дека имале многу позитивни искуства, велат дека сепак би сакале да создадат услови младите од Црна Гора да дојдат во Норвешка исклучиво за да ги видат „ Аурора Бореалис“, или договорат некој голем договор за производ или услуга што го прават во Црна Гора, а никако да се помрднат.