Русите сакаат да изградат тунел од 112 километри до Америка – Дали е тоа најдобрата или најглупавата идеја во историјата?

Добивај вести на Viber

Звучи прилично неверојатно, особено во овој момент и со оглед на моменталната состојба на односите меѓу Русија и САД, но една стара, донекаде луда идеја е оживеана.

Тоа е идејата за тунел под Беринговиот теснец, кој физички би ги поврзал Русија и САД. Рускиот инвестициски претставник Кирил Дмитриев, близок соработник на Владимир Путин, неодамна предложи изградба на таканаречениот „тунел Путин-Трамп“. Проектот би можел да ги поврзе континентите преку подводен коридор од 112 километри, за помалку од осум милијарди долари, користејќи технологија од компанијата The Boring Company на Елон Маск, која веќе гради тунели во САД.

На хартија, може да звучи како визија достојна за 21 век. Во пракса, тоа е идеја што балансира помеѓу геополитичкиот симболизам, инфраструктурниот сон и техничката фантазија.

Стара идеја и нови моменти

Беринговиот теснец ја одделува Алјаска од руската Чукотка за само 80 километри. Во теорија, тоа е место каде што двата континента би можеле да се поврзат под морето. Да бидеме јасни, тоа не му паднало на памет на Дмитриев. Идејата не е нова - уште на почетокот на 20 век, руски инженери и американски визионери цртале скици на мост или железнички тунел што би го „обединил светот“.

За време на Студената војна, проектот бил незамислив. По 1990-тите, повремено се појавувал во плановите, а во 2007 година, група руски и американски експерти дури и изработиле прелиминарна студија за изводливост. Проценката на трошоците во тоа време: околу 65 милијарди долари, вклучувајќи го пристапот до железницата и поврзаната инфраструктура.

Дмитриев сега тврди дека новиот пристап, со користење на модерна технологија за тунелирање, би можел да ги намали трошоците и времето на изградба за повеќе од 80 проценти. Неговата математика, се чини, не му е силна страна. Дури и најоптимистичките студии покажуваат дека само тунелот би чинел помеѓу 30 и 40 милијарди долари, а целосната имплементација - со пристапни патеки низ тундрата и пермафростот (вечен мраз) - би можела да надмине 1 трилион долари.

Од инженерска перспектива, тунел под Беринговото Море е можен: карпестите маси се стабилни, сеизмичката активност е релативно ниска, а денешните машини за дупчење тунели (TBM) можат да издржат такви услови. Сепак, вистинскиот проблем не е во морето, туку на копното.

На руска страна, најблиската сериозна железничка мрежа завршува илјадници километри западно од Чукотка. На американската страна, Алјаска има ограничена транспортна мрежа, речиси без никаква врска со континенталните Соединети Американски Држави. Ова значи дека изградбата на самите пристапни коридори би траела со години, низ арктички региони каде што температурата во зима може да достигне минус 50 степени.

Покрај тоа, областа е тектонски активна, со повремени земјотреси, што би барало дополнителни засилувања и постојано одржување. Еколошките ризици се огромни: живеалиштето на морските цицачи и пермафростот што складира огромни количини метан се нарушени.

Геополитички или пропаганден мост?

Политичката димензија не може да се игнорира. Предлогот дојде во време кога односите меѓу Москва и Вашингтон се на најниско ниво досега. Во овој контекст, идејата за тунел звучи повеќе како обид за симболичен „мост“ меѓу завојуваните сили отколку како реалистичен план за инфраструктура.

Во Кремљ, проектот е претставен како гест на идна соработка и „поврзување на светот“. На Запад, тој се толкува како маркетиншки трик, односно обид Русија да покаже преку „големи идеи“ дека сè уште е глобален играч. Дури и да се најде техничката и финансиската основа, малку е веројатно дека две земји со постоечкиот режим на санкции би можеле заеднички да спроведат таков проект.

И покрај сè, идејата има свои поддржувачи. Поддржувачите тврдат дека тунелот би можел да стане нова глобална рута за стоки, скратувајќи го патувањето меѓу Азија и Америка, отворајќи пристап до минералните и енергетските ресурси на Арктикот и создавајќи илјадници работни места. Критичарите, од друга страна, предупредуваат дека тоа би бил инфраструктурен „мамут“ без јасна економска оправданост, бидејќи количината на можен сообраќај помеѓу Сибир и Алјаска е минимална. Дури и да се случи, тоа би можело да биде најголемиот инвестициски неуспех во историјата. Монструозен тунел што рика празен.

На хартија, сè звучи добро…

Многу амбициозно и грандиозно, но за што? Беринговиот тунел несомнено би бил технолошко чудо и симбол на цивилизацијата, најскапиот инфраструктурен проект во историјата на човештвото.

Доколку некогаш се изгради, ќе ги поврзе континентите, но не мора да значи и луѓето. Бидејќи пречките не се само географски. Тие се политички, економски и симболични. Значи, „Тунелот Путин-Трамп“ останува метафора за свет кој би сакал да се поврзе, но сепак не знае како да го направи тоа.

Како што мразот на Беринговото Море се топи и повторно замрзнува секоја пролет, овој проект периодично тоне и повторно се појавува. Тоа е донекаде тажен потсетник дека секогаш постои длабок слој мраз помеѓу соништата и реалноста. Шансите овој тунел некогаш да се изгради се нула. И тоа е добра работа. Бидејќи каква корист има тунел низ мраз кој паѓа на минус 50 степени Целзиусови во зима? Само за да се нарече „Путин-Трамп“? Нема потреба. На крајот на краиштата, Трамп веќе коментираше за идејата, нарекувајќи ја „интересна“, но неговата насмевка покажа дека ништо нема да произлезе од тоа. Елон Маск, кого го праша блискиот соработник на Владимир Путин, Кирил Дмитриев, за донацијата за тунелот, мудро молчеше, што не е негов стил. Можеби сфати дека молчењето е злато.