Животот во СФРЈ: Зошто Македонците се уште тагуваат по заедничката држава?
Објавено во: Анализа 07 Март, 2013
Транзицијата која што ги зафати земјите кои произлегоа од поранешна СФРЈ донесе раслојувања на населението. Средната класа која е столб на секое општествено уредување полека почна да се намалува и се повееќе до изразз доаѓаше дистинкцијата помеѓу луѓето кои што многу имаат и оние кои се на работе на егзистенција. Фактор во неколку продолженија во следните денови ќе Ви ги претстави економските и политичките збиднувања кои претходеа на распадот на СФРЈ. Воедно тие случувања, ќе дадат одговор на прашањето, зошто, не само Македонците туку и останатите народи од СФРЈ се уште не можат да ја заборават заедничката држава.
Се отвора ли пандорината кутија кога станува збор за одржливоста и функционалноста на системот на поранешна СФРЈ? Последните анализи на маестралниот словенечки социолог Растко Мочник даваат нова димензија во опсервирањето на моќната Југославија, дури и после две децении од крвавиот распад, а особено после констатацијата дека СФРЈ била подобра од ЕУ. Растко Мочник е еден од најпознатите словенечки интелектуалци, социолог, културолог и еден од основачите на Љубљанската школа за психоанализа. По политичка ориентација е левичар, Мочник е еден од ретките словенечки интелектуалци кои се противеа на распадот на СФРЈ, а денес мисли дека таа федерација за Словенија би била подобро решение од ЕУ.
Југославија беше економски џин
И денеска најголемиот дел и од стручната, ни и од пошироката јавност сметаат дека времињата во СФРЈ беа далеку подобри за живеење, отколку во последните 20 години. Хрватскиот универзитетски професор Здравко Петак, во својата книга „Економската позадина на расподот на СФРЈ, изнесува интересни детали. Најверодостојни за разгледување се податоците за економската интегрираност на СФРЈ, особено податоците за меѓурепубличката стоковна размена. Податоците покажуваат сразмерно висока зависност на југословенските републики од меѓурепубликчата трговска размена која секогаш по правило надминуваше дури и 1/3, а во поединечни случаи и повеќе од 2/5 од нивиот БДП.
Споредувајќи ја зависноста со нето-извозот во земјите надвор од територијата на СФРЈ, може да се забележи дека нето-извозот во тие земји бил значително помал од меѓурепубличките стоковни размени, дури и во случајот со извозно најмоќно ориентираната Словенија. Притоа, единствената значајна разлика се однесуваше во однос на зависноста од заедничкиот пазар: најразвиените републики Словенија и Хрватска беа значително помалку зависни од југословенскиот пазар, од на пример Црна Гора и Македонија.
Табела 2: БДП во однос на почетокот на транзициската разделба, 2002 година
Словенија пати по СФРЈ
Овие бројки, меѓудругото ги потврдуват тезите на социологот растко Мочник кој потестува дека во некогашна Југославија, неговата Словенија имала привилегиран пристап до пазар од 20 милиони луѓе. Според неговите зборови, Словенија е сега југот на Европа, неразвиена како Шпанија, Португалија и Грција.
„Да беше ситуацијата нормална, Словенците кои го напуштија последниот конгрес на Сојузот на комунисти во Белград во 1990 година, веднаш требаше да отидат во Загреб, Скопје, Сараево и Титоград да бараат сојузници и создадат политичка алтернатива, но тоа не беше направено, бидејќи во тој момент веќе беше невозможно да се организира политичка сила на федерално ниво, што пак е услов за да функционира една федерација“, констатираше Мочник во интервјуто за РТС.
И Македонците сеуште тагуваат по СФРЈ
Во комунизмот, македонските граѓани имале повеќе лични слободи, отколку денес, покажуваат резултатите од анкетата што пред две години ја спроведе Центарот за истражување и креирање политики. Дури 60 отсто од граѓаните одговориле дека во времето на комунизмот имале поголеми лични слободи, бројот на оние со спротивен став е двојно помал. Бројот на граѓани што сметаат дека животот за време на социјализмот генерално бил подобар од денес е три пати поголем од оние кои го тврдат спротивното. Четири пати повеќе граѓани сметаат дека економијата порано била подобра, од тие кои сметаат дека сега е подобро, покажуваат резултатите од анкетата на Центарот за истражување и креирање политики, направена во 2010 та година.
За Фактор, Мишко Иванов, новинар на 24 Вести
Табела 2: БДП во однос на почетокот на транзициската разделба, 2002 година
Словенија пати по СФРЈ
Овие бројки, меѓудругото ги потврдуват тезите на социологот растко Мочник кој потестува дека во некогашна Југославија, неговата Словенија имала привилегиран пристап до пазар од 20 милиони луѓе. Според неговите зборови, Словенија е сега југот на Европа, неразвиена како Шпанија, Португалија и Грција.
„Да беше ситуацијата нормална, Словенците кои го напуштија последниот конгрес на Сојузот на комунисти во Белград во 1990 година, веднаш требаше да отидат во Загреб, Скопје, Сараево и Титоград да бараат сојузници и создадат политичка алтернатива, но тоа не беше направено, бидејќи во тој момент веќе беше невозможно да се организира политичка сила на федерално ниво, што пак е услов за да функционира една федерација“, констатираше Мочник во интервјуто за РТС.
И Македонците сеуште тагуваат по СФРЈ
Во комунизмот, македонските граѓани имале повеќе лични слободи, отколку денес, покажуваат резултатите од анкетата што пред две години ја спроведе Центарот за истражување и креирање политики. Дури 60 отсто од граѓаните одговориле дека во времето на комунизмот имале поголеми лични слободи, бројот на оние со спротивен став е двојно помал. Бројот на граѓани што сметаат дека животот за време на социјализмот генерално бил подобар од денес е три пати поголем од оние кои го тврдат спротивното. Четири пати повеќе граѓани сметаат дека економијата порано била подобра, од тие кои сметаат дека сега е подобро, покажуваат резултатите од анкетата на Центарот за истражување и креирање политики, направена во 2010 та година.
За Фактор, Мишко Иванов, новинар на 24 Вести
