ЗОШТО НИ СЕ ПОТРЕБНИ 37 МИЛИЈАРДИ ДОЛАРИ ИНВЕСТИЦИИ ЗА 10 ГОДИНИ? Западен Балкан и климатските промени

Добивај вести на Viber

Економиите на Западен Балкан треба колективно да инвестираат најмалку 37 милијарди долари во следната деценија за да ги заштитат граѓаните и имотот од сè поштетните ефекти на климатските промени, се заклучува во регионалниот Извештај за климатски промени и развој (CCDR) на Светска банка.

Спроведувањето на соодветни мерки за одговор на климатските промени може да донесе огромни придобивки за Западен Балкан. Овие инвестиции би помогнале да се избегне загуба на човечки животи, имоти и продуктивност, но и да се стимулира економскиот раст.

Отсуството на акција не е опција за регионот, бидејќи веќе е силно погоден од климатските промени. Тоа го поткрепуваат и поплавите кои директно зафатија два милиони луѓе во изминатата деценија и предвидувањата дека нивните ефекти дополнително ќе се влошат со појавата на се поекстремни врнежи од дожд. Зголемената варијабилност на врнежите веројатно ќе ја влоши појавата на поројни поплави во регионот. Од 2000-2022 година. Најмалку 131 лице загинаа, 92 беа повредени, а над 2 милиони беа погодени во Западен Балкан поради поплавите.

Како што се проценува, шумските пожари се зголемена закана, од кои над 1.500 се регистрирани во 2021 година, што одговара на зголемување од 21 отсто во изминатата деценија. Екстремните горештини, кои предизвикуваат суши, негативно влијаат на земјоделското производство, а топлотните бранови придонесуваат за загадување на воздухот и на тој начин предизвикуваат илјадници предвремени смртни случаи годишно во Западен Балкан.

Директорот за Западен Балкан во СБ Шаокинг Ју истакна дека климатските промени се јасна закана за економскиот развој на Западен Балкан. Трошоците за инвестирање во адаптација се значителни, но добрата вест е што придобивките од тие инвестиции се уште поголеми. Ако се подготвиме за климатски ризици, можеме да спасиме животи, да ги зачуваме локалните заедници и да го стимулираме економскиот раст, додаде таа.

Според проценките на Светска банка, инвестициите во адаптација на климатските промени носат значителен принос, особено во економиите со ниски и средни приходи, каде за секој вложен долар се остварува бенефит од околу четири долари. Земјите од Западен Балкан исто така треба да ги намалат емисиите на стакленички гасови за да останат конкурентни, да ја подобрат енергетската безбедност и да привлечат странски инвестиции.

За да се постигне климатска неутралност до 2050 година, во согласност со целите на Европската унија, ќе бидат потребни дополнителни инвестиции од 32 милијарди долари. Можно е да се намалат емисиите на стакленички гасови на нула на ниво на целата економија до 2050 година доколку соларните, ветерните и хидроцентралите би можеле да произведат повеќе од 95 отсто од вкупната енергија, што би претставувало значително зголемување во споредба со сегашниот процент од еден третина од вкупната енергија произведена од овие извори. Дополнително, потребно е и декарбонизација на градежниот сектор преку инвестиции во енергетска ефикасност.

Според предупредувањето на Светска банка, транспортниот сектор мора да претрпи далекусежна трансформација преку намалување на побарувачката за возила, усвојување поодржливи начини на транспорт и преминување на електрични возила. Сепак, за да можат да мобилизираат приватни инвестиции, земјите од Западен Балкан треба да обезбедат стабилна регулаторна средина и атрактивни финансиски пазари за да ги охрабрат компаниите да ги искористат можностите што ги дава оваа транзиција.

Во извештајот се наведува дека значителен дел од потребните средства би можеле да дојдат од приватниот сектор.