АЛАРМ НА БАЛКАНОТ! Регионот е под ризик од прекин на струјата, експерт предупредува: „Ако ова се случи, ќе има КОЛАПС“

Добивај вести на Viber

Југоисточна Европа се соочува со ризик од прекини во електричната енергија во текот на летните месеци поради зголемената потрошувачка, а дополнително непредвидливите временски услови и застарената инфраструктура влијаат врз снабдувањето.

Како одговор на очекуваната зголемена летна потрошувачка на електрична енергија на Балканот, кој претрпе еднодневен прекин во август минатата година, Институтот за енергетика на Југоисточна Европа (IENE) со седиште во Грција издаде предупредување дека постои закана од сличен прекин во овој дел од Европа ова лето.

- Југоисточна Европа би можела да биде ранлива на прекини на електричната енергија во зависност од условите. Со внимателно планирање, регионална координација и навремени инвестиции, регионот може да ги ублажи овие ризици и да продолжи да гради почиста и побезбедна енергетска иднина - оценува IENE во анализата насловена „Колку е ранлива Југоисточна Европа на прекини во снабдувањето со електрична енергија?“ поттикнати од неодамнешните прекини на електричната енергија во Шпанија и Португалија.

Според истиот извор, гореспоменатата ранливост произлегува од неповолниот енергетски микс на Грција, која обезбедува 45 проценти од своите годишни потреби за електрична енергија од електрани за обновлива енергија.

- Во одредени денови, големите соларни или ветерни фарми можат да обезбедат до 70 или 80 проценти од потрошувачката на електрична енергија во земјата, статистика што ги одразува условите што наводно постоеле на Иберискиот Полуостров во времето на прекинот на електричната енергија. Слични трендови на пенетрација на обновливи извори се појавуваат во Бугарија и Романија, а земји како Албанија и Црна Гора се многу зависни од хидроенергијата, уште еден повремен извор кој е под влијание на временските услови - забележаа аналитичарите на IENE.

Оптоварување на далноводот

- До одреден степен, можам да се согласам со заклучокот на IENE, кој е доста нејасен и општ - изјави за „Јутарњи лист“ експертот од Институтот за висок напон и енергија на Загрепскиот факултет за електротехника и компјутерски науки (FER) Божидар Филиповиќ-Грчиќ.

Дури и да има навремени инвестиции и внимателно планирање, додава Филиповиќ-Грчиќ, тоа не е гаранција дека вакви настани во електроенергетскиот систем (ЕЕС) не можат да се случат бидејќи, истакнува тој, тоа зависи од многу други фактори.

- Критично, на пример, може да биде исклучувањето и/или прекинот на меѓусебните или други далноводи кои се силно оптоварени или, во случај на големи електрани, прекинот од мрежата. Ако ова е во корелација со голем удел во производството од обновливи извори и ниска инерција во ЕЕС, неповолна мрежна топологија и мал број на меѓусебни врски кон „цврст“ систем со поголема инерција, веројатноста за распаѓање на ЕЕС се зголемува. Различни делови можат да бидат погодени од последователното каскадно нарушување - вели Филиповиќ-Грчиќ.

Тој се осврна и на препораката на грчкиот институт дека складирањето на енергија во батерии, реверзибилните хидроелектрани, одговорот на побарувачката и флексибилното производство со помош на најсовремена енергетска електроника се клучни за намалување на ризикот од прекини во снабдувањето со електрична енергија.

- Ако реагираме на проблемите што ги носи масовната интеграција на обновливи извори во ЕЕС, кои сами по себе се скапи и непредвидливи извори на енергија, реагираме само со инсталирање дополнителни нови и уште поскапи уреди во мрежата за да ги решиме проблемите, треба да бидеме свесни дека и тие уреди се расипуваат, дека и тие треба да се одржуваат, што не е евтино, и дека се зголемува сложеноста на управувањето со ЕЕС - предупреди тој.

Несовпаѓање на протоколот

Енергетската условеност меѓу Грција и другите земји од Југоисточна Европа произлегува од прекуграничните преносни системи и трговијата со електрична енергија што се одвива меѓу нив, што беше потврдено со „затемнувањето“ минатото лето, кога дефект во далноводите во Грција, Албанија и Црна Гора предизвика затемнување во Хрватска и Босна и Херцеговина.

- Застарените системи за пренос, нееднаквите инвестиции во технологии за паметни мрежи и ограничениот капацитет за складирање на енергија ја зголемуваат изложеноста на регионот на големи нарушувања. Покрај тоа, иако прекуграничната трговија со електрична енергија е предност, таа може да пренесе и нестабилност на мрежата преку националните линии, особено ако протоколите за итни случаи не се хармонизирани - предупредува IENE.

Во Грција, патем, дополнителна претпазливост во врска со безбедното снабдување со електрична енергија беше предизвикана, како што наведува тамошниот портал „Енерџипрес“, од „загрижувачки ниските нивоа на вода во хидроелектраните, што ги зајакнува проценките за повисоки цени на електричната енергија на големо во наредните месеци“.

Електричната енергија е поскапа во јужна Европа

Конечно, грчкиот премиер Киријакос Мицотакис во неколку наврати го повика западниот дел од Европската Унија да обезбеди пониски цени на електричната енергија за своите граѓани преку увоз од јужниот дел на ЕУ, каде што, поради недостаток на снабдување, цените на електричната енергија за граѓаните се повисоки отколку во Западна Европа.

- Не можеме да имаме една земја со трицифрени цени на електричната енергија, а во истиот час друга земја да има нулти или негативни цени - истакна Мицотакис, осврнувајќи се на феноменот на негативни цени на електричната енергија на берзите за електрична енергија во Германија, Белгија и Франција.

Наодот на грчкиот институт доаѓа во време кога причините за прекинот на електричната енергија во Пиринеите на 28 април оваа година сè уште не се утврдени, што чадор-организацијата на европски менаџери на електроенергетски мрежи ENTSO ќе се обиде да го утврди од оваа недела. 

Во рамките на ENTSO беше формирана експертска група, чии прелиминарни наоди укажуваат на серија прекини во производството во сончевите електрани на југот на Шпанија како можна причина за колапсот на електроенергетскиот систем во Шпанија, Португалија и дел од Франција. Поради падот на производството, според истиот извор, дошло до пад на напонот во мрежата на Шпанија и Португалија, а тоа се одразило и во дел од Франција и довело до прекин на електричната енергија.