ЕУ постигна договор за нови фискални правила, погледнете што се менува

Добивај вести на Viber

Преговарачите на Европскиот парламент и Советот на ЕУ, кој ги претставува земјите-членки, постигнаа привремен политички договор за реформа на фискалните правила на ЕУ, кој предвидува малку пофлексибилни правила од претходните.

Сега останува и двете законодавни институции на ЕУ, Советот и Парламентот да гласаат за овој политички договор, кој потоа ќе стапи во сила со објавување во службен весник.

Новите правила треба да го заменат превентивниот дел од Пактот за стабилност и раст, кој предвидува дека буџетскиот дефицит не смее да надмине три отсто од БДП, а јавниот долг да не надминува 60 отсто од БДП.

Имплементацијата на тој пакт беше прекината во 2020 година поради пандемијата на коронавирус, а суспензијата истече на последниот ден од минатата година. Поради претстојните избори за Европскиот парламент во јуни, ова беше последна можност да се договорат нови правила, во спротивно ќе требаше да се применат претходните, кои се применуваа пред пандемијата.

Според новите правила, земјите-членки со голем јавен долг над 90 отсто од нивниот БДП ќе мора да го намалуваат долгот за еден процентен поен годишно, а оние со умерен долг меѓу 60 и 90 отсто од БДП за 0,5 процентни поени.

Сегашните правила предвидуваат сите земји-членки со долг над 60 отсто да го намалуваат тој долг за пет отсто годишно од износот што го надминува соодносот од 60 отсто во БДП.

Сите земји членки ќе подготват среднорочни планови во кои ќе ги наведат целните расходи и кои инвестиции и реформи ќе ги преземат.

Државите со високи дефицити и јавен долг ќе добијат насоки од Комисијата пред да ги подготват своите планови, кои треба да им помогнат одржливо да го намалат својот долг.

Подготовка на националните буџети за следната година

Новите правила ќе важат за подготовка на националните буџети за следната година, а земјите-членки ќе треба да ги поднесат своите први планови до 20 септември 2024 година.

Земјите со дефицит над 3 проценти од БДП ќе треба да го намалат во периодот на економски раст за да го доведат дефицитот на ниво од 1,5 проценти од БДП за да се создаде резерва за периодот кога економијата не расте или паѓање.

Земјите со долг над 60 отсто од БДП нема да мора да го намалат под тоа ниво на крајот од периодот опфатен со планот, туку ќе мора да имаат намалување на долгот по „разумна надолна траекторија“ на крајот од договорениот период.

Државите ќе можат да побараат да поднесат ревидиран план во случај да постојат објективни околности што го спречуваат неговото спроведување, вклучително и промена на власта.

Во нивните национални планови, земјите-членки ќе треба да се обврзат да инвестираат во приоритетни области дефинирани на ниво на ЕУ, како што се климата и дигиталната транзиција, енергетската безбедност и одбраната.

Комисијата мора да ги земе предвид веќе направените инвестиции во овие области при изготвувањето на својот извештај за отстапувањата на земјата-членка од нејзината патека на расходи. На овој начин, земјите-членки би можеле да избегнат поведување постапки поради прекумерен дефицит, доколку докажат дека дефицитот се користи за финансирање инвестиции во приоритетни области.

Дополнително, средствата со кои земјата-членка ги кофинансира програмите кои во најголем дел се финансираат од европскиот буџет нема да се бројат како расходи, што им создава поттик да инвестираат уште повеќе.

Дополнителни три години за исполнување на целите

Новите правила содржат одредби кои на земјите-членки им даваат дополнителни три години за да ги исполнат целите поставени во четиригодишните национални планови. Овој продолжен рок ќе биде одобрен само кога преземените инвестиции и реформи ќе обезбедат основани причини за тоа, согласно одредени критериуми.

Советот на ЕУ ќе може да ѝ одобри на една земја-членка отстапување од патеката за намалување на расходите во случај на вонредни околности кои имаат големо влијание врз нејзините јавни финансии. Тоа отстапување ќе се одобри за период од една година и дополнително за уште една година доколку се уште постојат овие вонредни околности.

Договорот го поздрави претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен.

„Го поздравувам политичкиот договор за нашата амбициозна реформа на економското владеење на ЕУ. Новите правила ќе им овозможат на земјите од ЕУ да инвестираат во својата економија додека ги консолидираат своите јавни финансии“, напиша Фон дер Лајен на социјалната мрежа Х.

Постигнатиот договор е компромис меѓу земјите кои се за строга фискална дисциплина, како што се Германија или Холандија, и оние земји со повисок јавен долг кои бараа поголема флексибилност.