ЕВЕ ЗОШТО ИРСКА Е ВЕТЕНАТА ЗЕМЈА: Просечна плата 3.000 евра и работни места во изобилство

Добивај вести на Viber

На прв поглед, приказната за економското чудо на Ирска е добро позната. Релативно сиромашна земја заробена од политичка криза стана модел на раст и развој со кој многумина би сакале да се идентификуваат. Во рамките на проектот финансиран од Европската Унија, група новинари од Србија заминаа во Даблин.

Кои поуки може да се извлечат од ирскиот пат, дали странските инвестиции можат да бидат столб на развојот, кој е вистинскиот показател за растот на една економија, зошто најмногу се вложува во образованието и во најтешките времиња, која е вредноста на членство во Европската Унија.

Одговорот на прашањето што ја донесе Ирска од сиромаштија, невработеност и безнадежност, од 1994 до 2007 година, најпрвин го побаравме во општеството на најнапредните, во Институтот за социјални и економски истражувања.

Раст заснован на странски инвестиции

„Претходните обиди да се постигне раст врз основа на домашната индустрија не беа успешни. Клучна беше одлуката за отворање на економијата и привлекување странски инвестиции. Кризата од 80-тите ги прекина тие напори, така што првите ефекти од отворањето станаа видливи дури во 90-тите. Истовремено, данокот на добивка е намален од 15 на 12,5 отсто. И тогаш имаше голем прилив на странски инвестиции“, вели Киеран Меквин од Институтот за социјални и економски истражувања.

Првите големи компании пристигнаа во Ирска од Америка, а многубројната ирска емиграција одигра важна улога таму. Прво тоа беа технолошките гиганти.

Во Даблин моментално работат 242 ИТ компании. Има 18 американски, меѓу кои IBM, Intel, Microsoft, Google.

Исклучителни стапки на раст

Во периодот од 1995 до 2000 година економијата растела во просек од 9,4 отсто годишно, а по 2000 година просечната стапка на раст за седумте години изнесувала 5,9 отсто. Растеше и заработката, а со нив и личната потрошувачка. Стандардно, Ирците се приближија до побогатите членки на Унијата. Во 2000 година платите на вработените во индустријата достигнаа 2.500 евра. Како куриозитет се споменува фактот дека патувањата во странство сочинувале повеќе од 90 проценти од трошоците за одмор во 2004 година.

Но, Ирска го направи првиот чекор кон напуштање на економската маргина во 1973 година со приклучување кон Европската економска заедница. Оттогаш има добиено 17 милијарди евра од европските фондови. Дури 35 отсто од тие средства се вложени во образованието. Таа инвестиција се исплатеше повеќекратно.

Образование и извоз

Новообразованата, млада работна сила, заедно со предностите од пристапот до заедничкиот европски пазар, подоцна ќе стане еден од главните лостови на економскиот успех на келтскиот тигар. Ирците не забораваат што им значеше европската заедница. И денес, како и пред пет децении, повеќе од 80 отсто од граѓаните го поддржуваат членството во блокот.

„Зачленувањето во Европската унија направи голема промена, од затворена економија фокусирана на земјоделството, станавме извозно ориентирана економија, станавме една од најбогатите и најуспешните членки. Десет од најголемите светски компании се присутни во Ирска. Имаме добро обучена и квалификувана работна сила. 100.000 луѓе работат во мултинационални компании. Во областа на високите технологии, вештачката интелигенција, нашиот персонал добива одлично образование“, вели Ноел О’Конел, директор на Европското движење.

Четири државни универзитети, вклучувајќи го и познатиот Тринити колеџ, се столбот на високото образование. За оние кои нема да успеат да се запишат на едно од нив по завршување на средношколскиот натпревар, постои можност за двегодишно високо образование, кое по тој рок може да се продолжи. Само за третото образование Владата издвојува милијарда евра, а образовните институции успешно соработуваат со стопанството.

Невработеноста речиси исчезна

Со децении Ирска беше земја на емиграција. Како што велат, луѓето им биле главна извозна ставка. По економскиот бум од 90-тите, трендот се промени. Сега Ирска е ветена земја за луѓе од различни националности.

Со доаѓањето на прекуокеанските технолошки, а потоа и фармацевтски гиганти, беа отворени илјадници нови работни места. Невработеноста е речиси искоренета во Ирска. Но, многу брзо, локалната работна сила повеќе не беше доволна. Вака многу Срби го започнаа своето патување во Ирска во 2000-тите.

„Имаа огромен недостиг од кадар бидејќи ирскиот високообразовен систем не можеше да обезбеди доволно ресурси за да ги пополни сите тие места. И тогаш единствената опција беше да се бара кадар, особено во ИТ и телекомуникацискиот сектор во други земји. Отидоа прво во Западна Европа, потоа во Источна Европа. Во нашиот конкретен случај, имаше препораки да се погледне во Србија за да се види дали можат да регрутираат инженери и програмери, и тоа беше еден од почетните чекори за тоа како стигнавме овде“, вели Младен Цветковиќ, експерт за ИТ.

Форбс.рс